Diofant tenglamalari Сhiziqli Diofant tenglamalari



Download 175,16 Kb.
bet3/3
Sana31.12.2021
Hajmi175,16 Kb.
#264617
1   2   3
Bog'liq
KITOB

m

n

x

y

z

Yuza

2

1

3

4

5

6

3

2

5

12

13

30

4

1

15

8

17

60

4

3

7

24

25

84

5

2

21

20

29

210

5

4

9

40

41

180

6

1

35

12

37

210

6

5

11

60

61

330

7

2

45

28

53

630

7

4

33

56

65

924

7

6

13

84

85

546

8

1

63

16

65

504

8

3

55

48

73

1320

8

5

39

80

89

1560

8

7

15

112

113

840

9

2

77

36

85

1386

9

4

65

12

97

2340

Natija:  Pifagor uchliklari  quyidagicha  aniqlanadi:

X=k(     ,    y=2kmn  ,     z=k(     (2.3)     bu  yerda   k,m,n     Z.



Diofant  tenglamalarni  taqqoslamalar    yordamida  yechish.

Taqqoslamalar  Diofant  tenglamalarning    yechimga  ega  emasligini   isbotlovchi  usul  sifatida  qaralishi  mumkin . 

TA’RIF:  Agar  a-b  son  m  ga  bo’linsa  ,  u  holda  a    va  b  sonlar  m   modul  bo’yucha  taqqoslanadi   deyiladi   va  bu  munosabat  quyidagicha  yoziladi :

a b(mod m) 

Taqqoslamalarni  qo’shish  ,  ayirish   va  ko’paytirish  mumkin . 

Taqqoslamalar  yordamida   yechiladigan   misollarni  ko’rib  chiqsak  .

1-misol :         tenglama  butun  yechimlarga   ega  emasligini  isbotlang .

YECHISH:    x=z-1001  bo’lsa  ,  tenglama   quyidagi  ko’rinishga  ega  bo’ladi . 





     

   .Chap  taraf  2  bilan  3  modul  bo’yicha  taqqoslanadi  . Xech  qanday  sonning  kvadrati  2  bilan  3  modul  bo’yicha  taqqoslanmasligini  inobatga  olsak  ,  bu  tenglama  butun  yechimlarga  ega  emasligini  hosil  qilamiz . 

2-misol .           tenglamani  qanoatlantiradigan  tub  p  va  q  larni  toping . 

YECHISH :    (7.3)  -  yagona  yechimligini  ko’rsatamiz  .   p  va  q   sonlar    3 ga bo’linmasin.

Agar  p 1  yoki  2(mod 3)  va  q 1  yoki  2(mod 3)  bo’lsin ,  bunda  2  hol  qaraladi . 

1)                                                                                                                                                            (mod 3)  bo’lsa  ,  tenglamaning  chap  tarafi  3  ga  bo’linadi  ,  ammo  o’ng  tarafi  3  ga  bo’linmaydi  . 

2)                                                                                                                                                         p q(mod 3)  bo’lsa ,  tenglamaning  o’ng  tarafi  3  ga  bo’linadi  ,  ammo  chap  tarafi  3  ga  bo’linmaydi .   

Agar  p=3  bo’lsa  ,    bo’ladi  .  ZIDDIYAT .

Agar  q=3  bo’lsa ,     algebraik  tenglamani  hosil  qilamiz .   Uning  yechimi   p=7.

JAVOB:   (7,3) . 

3-misol .      Diofant  tenglama  yechimga  ega  emasligini  isbotlang . 

YECHISH:      11  modul  bo’yicha  qaraymiz :

  yoki   1(mod 11)    bo’lgani  uchun ,     yoki  1(mod 11).

Demak ,      yoki  8(mod 11) .  Ammo         yoki  9(mod 11)  bo’lgani  uchun  berilgan  tenglama   butun  yechimlarga  ega  emas .

4-misol .

       sistema  butun  x,y  yechimlarga  ega  bo’lsa  ,   tub  p  ni  toping .

YECHISH:    Faraz  qilamiz  x,y     p+1=2  -  juft ,  demak  p   .

     .     x


Demak   ,   

X=0  yoki  2  va  p=-1  yoki  7  . 

Demak ,  p=7  va  (x,y)  = (25) .

5-misol . nN  bo’lsin  , agar        tenglama  butun  yechimga  ega  bo’lsa  ,   u  holda  y  kamida  3  ta  yechimga  ega  bo’lishini  ko’rsating  .

YECHISH: 

Agar  (x,y) -  yechim  bo’lsa  ,  (y-x, -x)   ham  yechim  bo’ladi ,  bunda  y-x=x , y=-x   tengliklar  bajarilmasligi bois  ,  bu  yechimlar  bir-biri  bilan  ustma-ust  tushmaydi . 

Xuddi  shunday  , 

 

Demak ,  (-y , x-y)  ham  yechim  bo’ladi .



 

 
Download 175,16 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish