m
|
n
|
x
|
y
|
z
|
Yuza
|
2
|
1
|
3
|
4
|
5
|
6
|
3
|
2
|
5
|
12
|
13
|
30
|
4
|
1
|
15
|
8
|
17
|
60
|
4
|
3
|
7
|
24
|
25
|
84
|
5
|
2
|
21
|
20
|
29
|
210
|
5
|
4
|
9
|
40
|
41
|
180
|
6
|
1
|
35
|
12
|
37
|
210
|
6
|
5
|
11
|
60
|
61
|
330
|
7
|
2
|
45
|
28
|
53
|
630
|
7
|
4
|
33
|
56
|
65
|
924
|
7
|
6
|
13
|
84
|
85
|
546
|
8
|
1
|
63
|
16
|
65
|
504
|
8
|
3
|
55
|
48
|
73
|
1320
|
8
|
5
|
39
|
80
|
89
|
1560
|
8
|
7
|
15
|
112
|
113
|
840
|
9
|
2
|
77
|
36
|
85
|
1386
|
9
|
4
|
65
|
12
|
97
|
2340
|
Natija: Pifagor uchliklari quyidagicha aniqlanadi:
X=k( , y=2kmn , z=k( (2.3) bu yerda k,m,n Z.
Diofant tenglamalarni taqqoslamalar yordamida yechish.
Taqqoslamalar Diofant tenglamalarning yechimga ega emasligini isbotlovchi usul sifatida qaralishi mumkin .
TA’RIF: Agar a-b son m ga bo’linsa , u holda a va b sonlar m modul bo’yucha taqqoslanadi deyiladi va bu munosabat quyidagicha yoziladi :
a b(mod m)
Taqqoslamalarni qo’shish , ayirish va ko’paytirish mumkin .
Taqqoslamalar yordamida yechiladigan misollarni ko’rib chiqsak .
1-misol : tenglama butun yechimlarga ega emasligini isbotlang .
YECHISH: x=z-1001 bo’lsa , tenglama quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi .
.Chap taraf 2 bilan 3 modul bo’yicha taqqoslanadi . Xech qanday sonning kvadrati 2 bilan 3 modul bo’yicha taqqoslanmasligini inobatga olsak , bu tenglama butun yechimlarga ega emasligini hosil qilamiz .
2-misol . tenglamani qanoatlantiradigan tub p va q larni toping .
YECHISH : (7.3) - yagona yechimligini ko’rsatamiz . p va q sonlar 3 ga bo’linmasin.
Agar p 1 yoki 2(mod 3) va q 1 yoki 2(mod 3) bo’lsin , bunda 2 hol qaraladi .
1) (mod 3) bo’lsa , tenglamaning chap tarafi 3 ga bo’linadi , ammo o’ng tarafi 3 ga bo’linmaydi .
2) p q(mod 3) bo’lsa , tenglamaning o’ng tarafi 3 ga bo’linadi , ammo chap tarafi 3 ga bo’linmaydi .
Agar p=3 bo’lsa , bo’ladi . ZIDDIYAT .
Agar q=3 bo’lsa , algebraik tenglamani hosil qilamiz . Uning yechimi p=7.
JAVOB: (7,3) .
3-misol . Diofant tenglama yechimga ega emasligini isbotlang .
YECHISH: 11 modul bo’yicha qaraymiz :
yoki 1(mod 11) bo’lgani uchun , yoki 1(mod 11).
Demak , yoki 8(mod 11) . Ammo yoki 9(mod 11) bo’lgani uchun berilgan tenglama butun yechimlarga ega emas .
4-misol .
sistema butun x,y yechimlarga ega bo’lsa , tub p ni toping .
YECHISH: Faraz qilamiz x,y p+1=2 - juft , demak p .
. x
Demak ,
X=0 yoki 2 va p=-1 yoki 7 .
Demak , p=7 va (x,y) = (25) .
5-misol . nN bo’lsin , agar tenglama butun yechimga ega bo’lsa , u holda y kamida 3 ta yechimga ega bo’lishini ko’rsating .
YECHISH:
Agar (x,y) - yechim bo’lsa , (y-x, -x) ham yechim bo’ladi , bunda y-x=x , y=-x tengliklar bajarilmasligi bois , bu yechimlar bir-biri bilan ustma-ust tushmaydi .
Xuddi shunday ,
Demak , (-y , x-y) ham yechim bo’ladi .
Do'stlaringiz bilan baham: |