Dintaniw uzb


-mavzu Dinning ibtidoiy formalari



Download 255,84 Kb.
Pdf ko'rish
bet5/36
Sana06.09.2021
Hajmi255,84 Kb.
#166332
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36
Bog'liq
Dinshunoslik

2-mavzu Dinning ibtidoiy formalari. 

Reja: 


1.

 

Diniy ong asoslarining shakllanishi. 



A. Totemizm 

B. Animizm 

V. shamanizm (magiya) 

G. fetishizm 

Diniy  tasavvurlarning  shakllari  jamiyat  xaetining  sharoitiga  boglik  bulib,  uning  uzgarishi 

diniy  karashlarda  xam  mukarrar  uzgarishlarga  olib  keladi.  Diniy  tasavvurlar  shakllariga 

urugchilik  tuzumi  shakllanaetgan  davrda  paydo  bulgan  totemizm,  animizm,  fetishizm, 

shomonizm magiya kabilar kiradi. 

 

          Dinning  ibtidoiy  formalari  -Diniy  tasavvurlarning  shakllari  jamiyat  xaetining 

sharoitiga  boglik  bulib,  uning  uzgarishi  diniy  karashlarda  xam  mukarrar  uzgarishlarga  olib 

keladi.  Diniy  tasavvurlar  shakllariga  urugchilik  tuzumi  shakllanaetgan  davrda  paydo  bulgan 

totemizm, animizm, fetishizm, shomonizm magiya kabilar kiradi. 

 

A) Totemizm (indeetsler tilida «o totem», ya`ni «uning urugi» degan ma`noni anglatadi) – 

diniy  tasavvurlarning  eng  kadimgi  shakllaridan  biri.  Uning  moxiyati  –  ishonuvchilarning  uzlari 

bilan ayrim xayvonlar, usimliklar orasida gayritabiiy  aloka,  yakinlik, kon korindoshlik bor, deb 

faraz kilishlaridan iboratdir. Totemizmda urug kabila, xusasan, shu urug xar bir a`zosining xaeti 

va  farovonligi  ayni  shu  urugning  xakikiy  ajdodi  xisoblangan  «totem»  usimlik  eki  xayvonga 

boglik deb ishoniladi. Mukaddas joylarda saklanadigan biror urug ruxini ifodalovchi xayvon eki 

usimlik surati solingan tosh, taxtachalar totem ruxlarining makoni sanaladi. Xayvon eki usimlik 

shu urug eki kabila uchun totem, binobarin mukaddas vaxomiy xisoblangan. Shuning uchun xam 

kishilar  totemning  erdamiga  muxtoj  bulganlar  unga  sexr  erdamida  ta`sir  kilishga  urunganlar. 

Totemlar e`zozlangan, ularni uldirish va otish takiklangan. 



B) Animizm (lotincha «anima» suzidan olingan bulib «jon», «rux» degan ma`noda) – kishi 

ruxining,  jonning  birligiga  ishonish.  U  ibtidoiy  diniy  tasavvurlarning  eng  yuksak  shaklidir. 

Animizmda  real  moddiy  ob`ektlar  dunesi  ruxiy  mavjudotlar  dunesi  bilan  tuldirilgan  buladi. 

Animizm  xar  kanday  dinning  zaruriy  unsuridir.  Animizmda  ruxlar  tabiiy  xodisalarni 

boshkaruvchilar  xisoblanadi.  Bu  ruxlar  e  saxiy,  eki  kishilar  baxtiga  taxdid  soluvchi  bulishi 

mumkin.  Ibtidoiy  animistlar  vafot  etgan  karindosh  uruglarining  ruxlarini  abadiy  ulmas  deb 

xisoblab, e`zozlaganlar. 

V) «Shomon» tunguscha suz bulib – sexrgarlik  ma`nosini beradi. Sexrgarlik (magiya) real 

natijalar  olish  uchun  iloxiy  kuchlarga  ta`sir  etish  maksadida  amalga  oshiriladigan  ritual  –  urf- 

odatlar  majmuasidir.  U  totemizm  va  animizm  bilan  bir  vaktda  paydo  bulib,  u  orkali  kishilar  uz 

totemlari, ota bobalarining ruxlari bilan xaelan boglanishni amalga oshirib kelganlar. 

Shomon  u  eki  bu  kabilaning  «ruxoniysi».  Diniy  tasavvurlarning  bir  shakli  sifatida 

shomonizmga    xos  bulgan  umumiylik  –bu,  shomonlarning  aloxida  iloxiy  kudratlariga 

ishonishdir. 

G) Fetishizm -(fetish suzi frantsuzcha – but, sanam, tumar ma`nosida) – jonsiz narsalarni 

gayritabiiy  xususiyatga  ega  deb  ishonish  va  ularga  siginishdir.  Unga  kura  aloxida  buyumlar 

kishining uz maksadiga  erishtirish, ma`lum vokea xodisalarning uzgartirish kuchiga ega. Fetish 

xam ijobiy, xam salbiy ta`sir etish kuchiga ega. 

 

 

 



 



Download 255,84 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish