Dinshunoslik ma'ruza doc

PRAVOSLAVIYE. Xristianlikning arqiy tarmog'i bo'lmish pravoslaviyening rivojlanishi jarayonida 

15 mustaqil (avtokefal)  cherkovlari: Konstantinopol, Aleksandriya, Antioxiya, Quddus, Rus, Gro'ziya, 

Serb, Rumin, Bolgar, Kipr, Ellada, Albaniya, Polsha, Chexoslovakiya, amerika chorkovlari shakllangan. 

 

O'zining  ahamiyatiga  ko'ra  pravoslav  dunyosida  beshinchi  bo'lgan,  lekin  muxlislari  soni  jihatidan 

birinchi  bo'lgan  rus  pravoslav  cherkovi  X-XI  asrlarda  vujudga  kelgan.  Rusning  xristianlashuvi  darrov 

amalga oshgan ijtimoiy jarayon bo'lmay, bir necha asr davom etgan ziddiyatli tarixiy xodisa edi. 

 

Pravoslaviyening Markaziy Osiyo axolisi orasiga kirib kelishi XVI-XIX asrlarga to'g'ri keladi. Avval 

savdo-sotiq  keyin  bu  mintaqa  xalqlarini  mustamlakaga  aylantirishdan  iborat  bo'lgan  harbiy  harakatlar 

jarayonida u kirib kelgan. 1870 yili Pokrovsk monastiri qoshida missionerlik jamiyati tashkil qilingan. 

Jamiyat a'zolari maxalliy millatlarga mansub axoli orasida, garchi jiddiy natijalarga ega bo'lgan bo'lmasa 

ham, xristianlik bilan bog'liq katta targ'ibot ishlarini olib borganlar. Shu maqsadda 1844 yili «Karomat 

ko'rsatuvchi Nikolayning hayot yuli» nomli risolani qirg'iz tiliga tarjima qildilar va chop etdilar, maxsus 

diniy maktablar ochildi. 1872 yili Rus pravoslav cherkoviga qarashli Turkiston (keyinchalik Toshkent, 

Urta Osiyo, yeparxial g'boshqarmalari ochildi  Toshkent va O'rta Osiyo yeparxial boshqarmasi (unga 22 

diniy  jamoa  bo'ysunadi)  ham  mustaqil  jumhuriyatlarda  vijdon  erkinligi  talablariga  rioya  qiladigan 

tadbirlar o'tkazmoqda, xalqlar o'rtasida osoyishtalik qaror toptirish uchun harakat qilmoqda. 

 

Pravorslaviyening ijtimoiy, siyosiy qarashlarini va dindorlarning diniy onglari bilan bog'liq hamma 

o'zgarishlar  ularning  dunyoqarash  mavqelarini  majburan  o'zgartirishlariga  olib  bormaydi.  Zero,  rusga 

xristianlik kirib kelishining ming yilligini tantanali tarzda bayram qilinishining o'zi jamoatchilikni keng 

doiralari orasida muayyan taassurot qoldirdi.