Diniy ritserlik tashkilotlari faoliyati haqida

MAVZU: “ DINIY RITSERLIK TASHKILOTLARI
FAOLIYATI HAQIDA “
REJA :

1. 
   Diniy Tashkilotlar
   
2. 
   Diniy Tashkilotlarning Qonuniy Jihatlari
   
3. 
   Diniy Tashkilotlarning Faoliyatlari
   
4. 
   Diniy Tashkilotlarning Turlari
   

Kirish
Diniy tashkilot - diniy ehtiyojlarni birgalikda
qondirish yoki qondirishga koʻmaklashish maqsadida
tuziladigan va diniy marosimlarni ado etish asosida
ish koʻradigan ixtiyoriy, teng huquqli va oʻz-oʻzini
boshqaruvchi uyushma. Ayni vaqtda u fuqarolarning
vijdon erkinligini kafolatlovchi tuzilmalardan
hisoblanadi. D.t.larning taʼlimoti, tarixiy anʼanalari,
diniy uyushmalar tuzilishida tutgan oʻrni va roli turli-
tuman boʻlishi mumkin. Fuqaroning D.t.ga aʼzoligi
uning huquqiy maqomini, jumladan boshqa shaxslar
bilan tengligini cheklab koʻya olmaydi. D.t.larning
eng muhim belgisi — ularning oʻz-oʻzini boshqarishidir, yaʼni, ular maʼmuriy jihatdan davlat
idoralaridan ajratilgan. D.t.larning faoliyati qonunlarga zid kelmasa, davlat ularning ichki
aqidaviy ishlariga aralashmaydi. Ular oʻz ustav
(nizom)lariga muvofiq tashkil topish va ish yuritish,
xodimlarni tanlash, tayinlash va almashtirish
huquqiga egadirlar. D. t.larning ustavlari ularning
tuzilishi, diniy taʼlim va faoliyatning boshqa
masalalarini belgilab beradi. Baʼzi D.t.lar iyerarxiya
tizimida tashkil topgan. Mas, Oʻzbekiston
musulmonlari idorasi, Rus pravoslav cherkovining

Toshkent va Oʻrta Osiyo Yeparxiyasi masjidlar,

cherkovlar, oʻquv yurtlari, mahalliy tashkilotlar va oʻz
boshqaruv organlariga ega.
Oʻzbekistan Respublikasining "Vijdon erkinligi va
diniy tashkilotlar toʻgʻrisida"gi (1998) qonunida
taʼkidlanganidek, Oʻzbekistan Respublikasi
fuqarolarining dinga eʼtiqod qilish, ibodat, rasm-
rusum va marosimlarni birgalikda ado etish
maqsadida tuzilgan koʻngilli birlashmalari (diniy
jamiyatlar, diniy oʻquv yurtlari, masjidlar, cherkovlar,
sinagogalar, monastirlar va b.) D.t.lar deb eʼtirof
etiladi. Tegishli ustav (nizom) asosida faoliyat
yurituvchi respublika diniy uyushmalari Oʻzbekistan
Respublikasining Adliya vazirligi tomonidan
roʻyxatga olinadi. Viloyat, tuman va shahar,
shaharcha va qishloq hududida boʻlgan D.t.lar
tegishli viloyatlar, shuningdek, Toshkent sh.
hokimligi adliya boshqarmalari tomonidan roʻyxatga
olinadi. D.t. roʻyxatga olingandan sung u yuridik
shaxsga aylanadi. D.t. yuridik shaxs sifatida
qonunlarga va oʻz nizomiga muvofiq holda
huquqlardan foydalanadi hamda majburiyatlarni
oʻtaydi. D.t. rahbarining tashkilot ustavini roʻyxatdan
oʻtkazishdan boʻyin tovlashi qonun hujjatlariga
muvofiq javobgarlikka olib keladi. Roʻyxatdan
oʻtmagan D.t.larning faoliyat koʻrsatishiga yoʻl
qoʻygan mansabdor shaxslar qonun hujjatlariga
muvofiq javobgar boʻladilar. D.t.lar faoliyati ikki
holda: ular oʻz nizomlariga muvofiq tugatilganda va
"Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar toʻtrisida"gi
qonun qoidalari yoki boshqa qonun hujjatlariga rioya
qilinmaganda toʻxtatiladi. D.t. faoliyatini toʻxtatish
haqidagi qaror Oʻzbekistan Respublikasi Adliya
vazirligi, Qoraqalpogʻiston Respublikasi Adliya
vazirligi, viloyatlar va Toshkent sh. hokimligining
adliya boshqarmalari tomonidan qabul qilinadi.
D.t.lar qabul qilingan qaror ustidan xalq sudiga
shikoyat qilish huquqiga ega, shikoyat fuqarolik
ishlarini yurituvchi sud tomonidan koʻrib chiqiladi.
D.t.lar tasarrufida binolar (masjidlar, cherkovlar,
sinagogalar, kirxalar, monastirlar, ibodatxonalar va
b. inshootlar), i.ch. korxonalari (bosmaxonalar,
fermalar, badiiy-tikuv sexlari va h.k.), ijtimoiy va
xayriya obʼyektlari (yetimxonalar, qariyalar uylari va
h.k.), diniy anjomlar (diniy kitoblar, ikonalar, shamlar
va h.k.), ular faoliyatini taʼminlash uchun zarur
transport vositalari, pul va b. mulklar boʻlishi
mumkin. D.t.larning mulkiy huquqi qonun tomonidan
himoya qilinadi.