Dinda savolim bor. 3-kitob

Taom yeb bo‘lmaydimi? 

 

Savol: Musibat yetgan xonadonda taom yeb bo‘lmaydi, deb eshitdik. Shu gap 

to‘g‘rimi? 

Javob:  Qurtubiy aytadilar: «Azadorlarning birinchi va yettinchi (kabi maxsus) 

kunlarda taom tayyorlab odamlarni da’vat qilishlari johiliyat odatlaridandir. Bu hol 

Islomda yo‘qdir. Bu da’vatga binoan borish makruhdir. Zero, bu ish munkarga yordam 

berish hisoblanadi. Alloh taolo bizlarni munkarga yordam berishdan qaytargan» 

(Barkaviy). 

Mayyit chiqarilgan kuni va so‘ng ikkinchi, uchinchi, yettinchi kunlari taom hozirlash 

makruhdir («Bazzoziya»). Mayyit o‘tgach, uch kun ichida taom berish mumkin emas 

(«Xulosa»). 

Mayyit uchun uch kun aza tutishning zarari yo‘q. Ammo bunda maxsus joylar va 

taomlar qilish kabi man qilingan narsalar bo‘lmasligi shart (Zayla’iy). 

Azadorlarning uch kun davomida taom qilib ziyofat shaklida odamlarga berishlari 

makruh. Bu qabih bid’atdir (Ibnul Himom, «Sharhul Hidoya»). 

Musibat kunlari ziyofat shaklida taom berish (tahrimiy) makruhdir (ya’ni, haromga 

yaqin makruhdir). Zero, u ish g‘am-g‘ussa kunlariga munosib emas. Ammo merosxo‘rlar 

ichida sag‘ir bo‘lmasa, taom tayyorlab kambag‘allarning uylariga tarqatish yaxshidir 

(«Qozixon»). 

Demak, aza kunlari va maxsus kunlarda mayyit ruhoniyatiga savobi yetishi uchun 

taom tayyorlab, uni ziyofat shaklida berish noshar’iydir. Dunyodan o‘tgan kishi suvga 

cho‘kayotgan kishi kabi tez yordamga muhtojdir. U 

yaqinlari va do‘stlaridan madad kutadi. Ortda qolganlarning marhumga ko‘rsatadigan 

birinchi madadlari Alloh taologa iltijo bilan qabr va otash azobidan uni asrashini so‘rab 

duo qilishdir. 

Sadaqa qilish, tahlil va tasbeh aytish, Qur’oni karim oyatlarini xolisona o‘qish va 

ularning savobini marhum ruhoniyatiga bag‘ishlash mumkin. Bularning savobi marhum 

ruhoniyatiga yetadi va unga foyda beradi («Raddul Muxtor»). 

---

Dinda savolim bor. 3-kitob