Dinamik tizimlarni kompyuterli modellashtirishda



Download 0,51 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/6
Sana13.04.2021
Hajmi0,51 Mb.
#63399
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Dinamik tizimlarni kompyuterli modellashtirishda

 

… 

𝒂

𝒏𝟏



𝒙

𝟏

+ 𝒂



𝒏𝟐

𝒙

𝟐



+ ⋯ + 𝒂

𝒏𝒏

𝒙



𝒏

= 𝒃


𝒏

 

 

Bu  tizimni  modelini  qurish  uchun    algebraik  tenglamalar  tizimini  unga  ekvivalent  bo’lgan 

differensial tenglamalar tizimi bilan almashtiramiz. 

 

𝒅𝒙



𝟏

𝒅𝒕

+ 𝒂



𝟏𝟏

𝒙

𝟏



+ 𝒂

𝟏𝟐

𝒙



𝟐

+ ⋯ + 𝒂


𝟏𝒏

𝒙

𝒏



− 𝒃

𝟏

= 𝟎 



𝒅𝒙

𝟐

𝒅𝒕



+ 𝒂

𝟐𝟏

𝒙



𝟏

+ 𝒂


𝟐𝟐

𝒙

𝟐



+ ⋯ + 𝒂

𝟐𝒏

𝒙



𝒏

− 𝒃


𝟐

= 𝟎 

… 

𝒅𝒙

𝒏



𝒅𝒕

+ 𝒂


𝒏𝟏

𝒙

𝟏



+ 𝒂

𝒏𝟐

𝒙



𝟐

+ ⋯ + 𝒂


𝒏𝒏

𝒙

𝒏



− 𝒃

𝒏

= 𝟎 



 

Barcha i-lar uchun 

𝒅𝒙

𝒊

𝒅𝒕



= 𝟎  bo’lganda quyidagi yechimlarni olamiz    {𝒙

𝟏

, 𝒙



𝟐

, ⋯ 𝒙


𝒏

}

Har  ikkala  tenglamalar  tizimini  ekvivalentligini,  differensial  tenglamalar  tizimining  

so’nuvchi    yechimlari    ta’minlashi  zarur.  So’nuvchi  yechimni  ta’minlashning  yetarlilik  sharti, 

chiziqli  tenglamalar  tizimini  koeffitsiyentlaridan  tuzilgan  matritsani  musbat  aniqlanganligi 

hisoblanadi. Bu, xususan, quyidagi  shart bajarilganda  bo’lishi mumkin  

𝒂

𝒊𝒊

≥ ∑



𝒂

𝒊𝒋,


𝒏

𝒋=𝟏


  𝒊 ≠ 𝒋. 

Quyida keltirilgan ikki noma’lumli  chiziqli algebraik tenglamalar tizimini  

4𝑥

1

+ 2𝑥



2

= 8 

2𝑥

1

+ 5𝑥



2

= −3 

quyidagicha differensial tenglamalarning ekvivalent   tizimiga o'tkazamiz,  

𝑑𝑥

1



𝑑𝑡

=   8  − 4𝑥

1

− 2𝑥


2

 

𝑑𝑥



2

𝑑𝑡

= −3 − 2𝑥



1

− 5𝑥


2




Ushbu tizim vizual  modelining strukturali sxemasi quyidagicha bo’ladi(1-rasm).  

 

 



 

1-rasm. Ikkinchi tartibli chiziqli algebraik tenglamalar tizimiga ekvivalent bo’lgan 

differensial tenglamalar tizimi modelining struktur sxemasi. 

 

2-rasmdan  ko’rinadiki,  t=2  bo’lganda  virtual  integratorlar  chiqishida,  chiziqli  algebraik 



tenglamalar tizimi yechimlariga mos keluvchi signallar chiqarilgan: 

 

 𝑥



1

= 2.875,    𝑥

2

= −1.75 


 

 

 



2 -rasm. Chiziqli algebraik tenglamalar tizimini unga ekvivalent bo’lgan differensial 

tenglamalar tizimiga keltirish orqali yechimlarni olishning  o'tish jarayoni 

 

Ma’lumki dinamik  tizim holatini ifodalashning keng tarqalgan usullari  bu differensial  yoki 



integral-differensial  tenglamalar tizimi  hisoblanadi. Quyida uchinchi    tartibli  differensial  tenglama  

bilan ifodalangan dinamik tizim modeli  uchun  vizual model strukturasini hosil qilamiz.  

 

𝑑

3



𝑦(𝑡)

𝑑𝑡

3



+ 1.5

𝑑

2



𝑦(𝑡)

𝑑𝑡

2



+ 5

𝑑𝑦(𝑡)


𝑑𝑡

+ 3𝑦(𝑡) = 𝑒

−𝑡



𝑦(0) = 1,   𝑦



(0) = −1,    𝑦

′′

(0) = 2. 



Dinamik  tizim  modelining  strukturali  sxemasini  Simulinkning  tegishli  bloklari  asosida 

yaratamiz (3 –rasm). 




 

 

3-rasm. Uchinchi tartibli dinamik tizim modelini strukturali sxemasi  

 

Tenglama  koeffitsientlarini  masshtabli  bloklar  (Gain1-  Gain3)  parametrlari  oynalarida 



joylashtiramiz.  Funksiya  va  hosilalar  uchun  boshlang’ich  shartlarni  integrator  parametrlari  

(Integrator1- Integrator3) oynalarida o'rnatamiz.  

  

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

                 4-rasm. Tizimning o’tish jarayoni                    5- rasm. Tizimning fazoviy portreti 

 

Differensial tenglama o'ng tomonini Ramp(t-argumentning generatori) bloki va MathFunction 



bloki  yordamida  yaratamiz.  O’tish  jarayonini  vizuallashtirish    virtual  osiloskop  ekrandagi 

ko'rsatilgan(4-rasm).  Tizimning  fazoviy  portreti  ikki  o’lchovli  (XY  Graph)  virtual  ekranda  hosil 

qilingan(5-rasm). 


Download 0,51 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish