Dinamik tiplashtirilgan

1.3. Arifmetik ifodalarni yozish
Arifmetik ifodalarni yozishda operandalar sifatida butun va haqiqiy sonlardan foydalanish mumkin. Quyidagi jadvalda sonlar ustida bajarish mumkin boʻlgan amallar va ularning ma’nosi keltirilgan.
Arifmetik amallarning yozilishi

amal	ma’nosi
+	qoʻshish
-	ayirish
*	koʻpaytirish
/	boʻlish (natija haqiqiy son)
//	quyidan yahlitlab boʻlish
**	darajaga koʻtarish
%	qoldiq

Arifmetik amallar odatdagi yozuvdan bitta satrga yozilishi bilan farqlanadi.

Oddiy yozuv Pithonda

Quyidagi yozuvlar interaktiv rejimda keltirilgan:
>>> 5/3
1.6666666666666667
>>> 5//3
1
>>> 5 % 3
2
>>> 5 ** 67
67762 63 5780344027125465800054371356964111328125
Agar operandalarning biri haqiqiy son boʻlsa, natija ham haqiqiy boʻladi.
Arifmetik ifodalarning qiymatini hisoblashda Python amallarning an`anaviy ustuvorligini nazarda tutadi.
>>> -2**4
-16
>>> -(2**4)
-16
>>> (-2)**4
16
Shubhali hollarda amallarning ustuvorligini qavslar orqali koʻrsatish tavsiya qilinadi.
1.4. Qiymat berish buyrugʻi
Oʻzgaruvchilar koʻrsatayotgan ma’lumotlarni oʻzgartirish uchun ularga qiymat beriladi. Bu amalni qiymat berish buyrugʻi, ya’ni yordamida amalga oshiriladi.
Buyruqning umumiy koʻrinishi quyidagicha:
α=β
Bu yerda α - qiymat olayotgan oʻzgaruvchi, β - esa qiymati α ga beriladigan sonli, arifmetik, mantiqiy yoki xarfiy ifoda. Bu buyruqning ma’nosi quyidagicha: β - ifodaning qiymati hisoblanadi va bu qiymat α ga beriladi, ya’ni xotiradan α uchun ajratilgan yacheykaga yozib qoʻyiladi. Masalan:
x=20.25
y=(x+0.75)*2
c=”Python tili”
Bu buyruqlar bajarilganidan soʻng, x - oʻzgaruvchi 20,25 ni, y-esa 42 ni, xarfiy c oʻzgaruvchi esa «Python tili» degan qiymatlarni oladi. Demak, bu oʻzgaruvchilar uchun ajratilgan yacheykaga ana shu qiymatlar yozib qoʻyiladi.
Ikkinchi buyruqa e`tibor bering. Agar zarur boʻlsa, qiymat olayotgan oʻzgaruvchi qiymat berish buyrugʻining oʻng tomonida ham kelishi mumkin. Bu holda oʻng tomondagi ifodaning qiymatini hisoblash uchun uning «eski» qiymatidan foydalaniladi. Ifodaning “yangi” qiymati hisoblab topilganidan keyin, yacheykadagi «eski» qiymat oʻchiriladi va uning oʻrniga “yangi”si yozib qoʻyiladi. SHuni yodda tutish kerakki, qiymat berish buyrugʻining oʻng tomonidagi ifodalarda ilgari qiymat olmagan oʻzgaruvchidardan foydalanish mumkin emas. Bunday hollarda hatolik yuzaga keladi.
>>>x=1
>>> u = 2*x+5
>>> u
7
cel=26 buyrugʻini bajarganda, komp’yuter xotirasining qaysidir bir qismida (shartli ravishda id1 orqali belgilangan manzilida) ob`ekt yaratiladi va unga int tipidagi 26 qiymati yozib qoʻyiladi. Soʻngra, cel oʻzgaruvchisi yaratiladi va unga ob`ektning manzili boʻlgan id1 yozib qoʻyiladi. SHunday qilib, Python dagi oʻzgaruvchilar oʻzida ob`ekt manzilini saqlaydi. Boshqacha aytganda, oʻzgaruvchi ob`ektlarga havola qiladi. Bunda oʻzgaruvchining tipi u havola qiladigan ob`ektning tipi bilan aniqlanadi.