Dilorom qosimova menejment nazariyasi

Ilm iy  tajriba  o'tk azish . 
M uam m olarni  hal  etish  alternativ 
variantlarni  sinab  ko'rish  va  tajribada  tekshirish  m a ’qul  bo'lgan 
m enejm ent  vaziyatlari  k o ‘p  uchraydi.  Albatta,  rahbarlarning  yangi 
m ahsulotga,  avvaldan  unin g   k o ‘zlaganday  ishlashi  va  iste’molchilar 
tom onidan  qabul  qilinishini  tajribada  aniqlamasdan,  millionlab  dol- 
larlarni  tikishi  n o to ‘g ‘ri  bo'ladi.  Real  hayotda  m uay y an   tajribalar 
o'tkazish  m um kin  va  shart.
«Boing»  firmasi  yangi  samolyotni,  «Nissan»  yangi  avtomobilni, 
«IBM»  yangi  k o m p y u tern i  lo y ih alashtirayotganda  ular  har  doim 
nam una  ishlab  chiqib,  uni  real  sharoitda  tekshiradi  va  undan  keyin- 
gina  k e n g   ko'lam li  ishlab  chiqarishni  boshlaydi.  Lekin,  b u nday 
ko‘rinishdagi  t o ‘g ‘ridan-to‘g ‘ri  tajriba  o'tkazish  qim m at  bo'lib,  vaqt
14

---

talab  qiladi.  Tasavvur  qiling,  agarda  «Jeneral  Elektrik»  firmasi  fir- 
ma  muhandislari  tomonidan  faqat  potensial  takomillashtirishlar  deb 
o'ylab  topgan  m ingta  qismlarni  ishlab  chiqarib,  sinab  ko‘rsa,  avto- 
mobil  qanday  qiym atga  ega  b o ‘lar  va  undagi  yangiliklar  qancha 
kam  bo‘lar  edi.  Bunday  holatda  modellar  yordam  beradi.
Q a ror  qabul  qilish  kerak  bo‘lgan,  lekin  real  hayotda  tajriba 
o 'g k a z is h   m u m k in   b o 'lm a g a n   behisob  t a n g   v a z iy a tla r  m avjud. 
Masalan,  «Folksvagen»  firmasi  AQShda  ishlab  chiqaruvchi  korxo- 
na  qurishga  qaror  qilganda,  unga  yetarli  ish  kuchi,  m a ’qul  bo'ladigan 
soliq  solish  shartlari,  m avjud  va  z a ru r  m ateriallarni  olishda  va 
tayyor  avtomobillarni  yuklab  jo'natishda  iqtisodiy  jihatdan  qulay 
joyni  t a n la s h ig a   t o 'g 'r i   keldi.  U n g a   «Rebbit»  m o d e lin in g   k o ‘p 
minglab  qismlarini  yig‘ish  navbatini  aniqlash,  zavodning  o ‘zi  qay 
bir  qismlarni  ishlab  chiqarishi,  qay  birini  esa  sotib  olishi  mumkin- 
ligini  bilib  olish,  har  bir  qismning  zarur  zaxira  darajasini  belgilash- 
ga  t o ‘g ‘ri  keldi.  M a ’lumki,  firma  bu  muam m olarni  tajriba  sifatida 
har  bir  imkoni  bor  joyda  bir  necha  loyihalar  bo'yicha  zavod  qurib 
hal  qila  olmasdi.