Diktantlar

Eshek hám ógiz
(Ertek)

Burınǵı zamanda, birewdiń eshegi hám ógizi bar eken. Ógizlerin qosqa qosıp, jer súrip, egin egip kún kóredi eken. Bir kúni eshek ógizlerge kelip sumlıq úyretedi. Ógizlerge:

-Búgin sizler otıńızdı jemey, jorta awırıńız. Sonda qosqa qosılıw miynetinen qutılasız,-deydi.
Ógizler eshektiń aytqanın qılıp aldına salǵan otın jemey jorta awıradı. Erteńine ornına eshekti qosqa qosadı. Sol kúni súretuǵın jer qattı, soqpaqlıq eken. Eshek keshke deyin óleyin dep ıyıǵı isip úyge zorǵa keledi. Eshektiń sumlıǵı óziniń basına jetedi. Miynetti ózi shegedi.
Keshte ógizlerge kelip:
-Sizler tez táwir bolıń, otıńızdı tez jep bolmasańız bolmaydı, óytkeni, xojańız qassaplar menen sóylesip keldi. Ol “eger ógizler búgin otın jemese, qassapqa berip soydıraman dep atır”,-deydi.
Ógizler qorıqqanınan tez táwir bolıp, otların jeydi. Iesi ógizlerge kúndegi tásilin qılıp qosqa qosadı. Eshek qılǵan sumlıǵına toba qılıp qostan qutıladı. (Ertek, 129 sóz).

Sózlik: qosqa qosıw- jer súriwge qosıw

Bayan jobası:

1. 
   Eshektiń ógizge úyretken sumlıǵı.
   
2. 
   Ógizdiń jorta awırıwı.
   
3. 
   Eshektiń ógiz ornına qosqa qosılıwı.
   
4. 
   Eshektiń qaytadan tapqan sumlıǵı.
   
5. 
   Ógizlerdiń qorqıp táwir bolıwı.
   

J. Ábdireymov. Shaydakovtıń etigi (Gúrrińler). Nókis, “Qaraqalpaqstan”, 1991, 35-bet.
Qara qozı
(Gúrriń)

Qozını iyt talap ketkenin bilip, úyiniń eki jaǵındaǵı qońsıları keldi. Olarda boyın tikley almay, jerde jatırǵan qozıǵa ayawshılıq bildirip turdı.

-Quyrıǵın ońbaǵanday etip julıp alıptı, endi kele bolıwı shamalı soyıp taslay ber,-dedi Qartjan.
Soyıwǵa obal ǵoy, ele kishkene, doktorǵa kórset. Jarasına dóńgelek dárini maydalap sepse táwir bolıp ketedi,-dedi Atamurat.
Qońsılarınıń sózin ún qatpay tıńlaǵan Nazarbay qozıǵa ayawshılıq penen kóz almastan qarap, ne qılıw kerekligi tuwralı oylanıp qaldı.
Qońsıları azıraqtan keyin ketip qaldı.
-Aǵa, qozını endi soyasań ba?-dedi kishkene Barlıqbay kózinen jası aylanıp.
-Joq, soyadı degen ne, doktorǵa kórsetemiz, emleydi, qozı táwir bolıp ketedi,-dedi aǵası balalarına qarap. Muńayıp turǵan balaları azǵana bolsa da kewili kóterileyin dedi.
Nazarbay bir jaqqa ketip qaldı. Balaları qarawıllap, qozınıń basınan ketpedi. Aradan biraz waqıt ótken soń Nazarbay qasına mal shıpakerin ertip, qaytıp keldi.
Shıpaker qozını kórip, ukol saldı, jarasına jaǵatuǵın dári berdi. Qozını tislegen iytti tekserip kórdi. Iyttiń házirshe juǵımlı awırıwı joqlıǵın anıqladı. (J. Ábdireymov, 148 sóz).

Bayan jobası:

1. 
   Iyttiń qozını tislewi.
   
2. 
   Qozını soyıw tuwralı pikirler.
   
3. 
   Kishkene Barlıqbaydıń qozını ayawı.
   
4. 
   Mal shıpakeriniń keliwi.
   
5. 
   Shıpakerdiń islegen emi.