Diktantlar

Baǵman hám balalar
Dóretiwshilik diktantı

Mırzamurat kóp jıldan beri baǵmanshılıq etedi. Onıń baǵında hár qıylı miywe hám basqa da eginlerdiń túrlerin ushıratasań. Hár jılı xalıqqa miywe, jemisler jetistirip beredi. Onıń miyweleri úlken hám mazalı boladı. Balalar Mırzamurat aǵanıń baǵına baradı. Mırzamurat aǵa balalardı qabıl alıp, baǵdaǵı ósip turǵan túrli aǵashlar menen tanıstırıp bılay dedi:

-Mınaw alma, ánjir, ánar, júzim, qáreli, erik, shabdal, jiyde-miywe aǵashları. Mınalar: Aq terek, Qara tal, gújim, úy tal, aq tal-jemissiz aǵashlar,- dedi.
Bir bala:
-Mınalar ne ata?-dep baǵdaǵı ósip turǵan gúllerdi kórsetti.
-Bular-gúller, balalarım. Bulardıń barlıǵı tuqımnan ósedi. Tuqım gúzde pisedi. Balalar, sizler keleshektiń baǵmanlarısız. Baǵ egiń. Gúl egiń. Diyqanshılıq etiwdi úyreniń! Mektepke, úylerińizge gúl kógertiń. Bulardıń den sawlıqqa úlken paydası bar,-dedi Mırzamurat aǵa. (111 sóz) (“Jetkinshek” gazetası)


Ilimli elge nur jawar
Erkin diktantı

“Ilimli elge nur jawar”-deydi xalqımız. Bul danalıq sózdiń saǵası payǵambarımızdıń hádislerinde ekeni belgili. Haqıyqatında da ilim insan ushın ómir aǵzası bolıp tabıladı. Ilim rawajlanbay el rawajlanbaydı. Xalıq xojalıǵında ilimiy-texnikalıq progresti engizetuǵin, ekonomikanı alǵa ilgerletetuǵın ilim ekenligin dálillewdiń keregi joq shıǵar. Ilim arqalı insan tábiyattıń sarqılmas baylıqların xalıq mápine jumsap, elimizdiń jańa qurǵın, abadan turmısta jasawına eriseri sózsiz. Sonlıqtan rawajlanıw jolına túsken hár qanday mámleket birinshi gezekte bilimniń, ilimniń ósiwine, ilgerlewine, jetilisiwine úlken itibar beredi.

Ayırım alımlar dúnyada nannan sońǵı qádirli nárse ilim dep aytadı. Bunı maqullawǵa tuwra keledi. Nandı biniyat etiw, onıń molshılıǵın támiyinlew hám abadan jámiet dúziw ushın ilim kerek.
Ilimdi rawajlandırıw ushın eń dáslep bilimli qánigeler tayarlaw kerek. (112 sóz) (Qállibek Kamalov)
Zaǵara
Erkin diktantı

Zaǵara júweriden tayarlanadı. Júweri unǵa qaynaǵan soń suw quyıp qarıydı. Suwıtılıp qoyıladı. 30 gradus ıssılıqta biyday unnan Salıp qaytadan qarıladı. Bunı qarıw deydi. Álbette, ashıtqı salıwdı esten shıǵarmaw kerek. Ashıǵannan keyin jabıladı. Zaǵaranıń zuwalası oqlawsız qol menen qalıń etip jayılıp, ortasına barmaq penen oyıq isleysiz.

Zaǵaraǵa qaynatılǵan qawın, palawqabaq, asqabaq, geshir salıp jabıwǵa da boladı. Olar qamır menen qosılıp qarıladı. Zuwala islenip atırǵan waqıtta quwırılǵan gúnjini ústine sewip jiberseńiz zaǵara oǵada ishteyli boladi. Zaǵara ushın bir kilogram júweri unǵa eki stakan suw, 25 gramm ashıtqı, eki shay qasıq duz, urpa ushın bir stakan biyday qollanıladı. Zaǵara júdá toyımlı hám adamnıń den-sawlıǵına paydalı boladı.(100 sóz) (K, E, M, Sh, Q, B)