Difraksion panjara yordamida yurug’lik to’lqin uzunligini aniqlash

Qurilmaning tuzilishi va ishlashi


Difraksion panjara yordamida yurug’lik nurining to’lqin uzunligini aniqlash ishida yorug’lik manbai sifatida qizil rangli lazerdan foydalaniladi. Lazer manbaining oldiga difraksion panjarani tutib turuvchi moslama o’rnatilgan. Ekran esa darajalangan rels ustiga o’rnatiladi. Ekranda ham darajalangan chiziqlar mavjud bo’lib ekranning o’zi rels bo’yicha harakatlanishi mumkin. Darajalangan rels shunday o’rnatiladiki, difraksion panjara bo’lmaganida lazer nuri ekranning markaziga to’shadi, ya’ni interferension manzaraning markaziy (nulovoy) maksimumi ekranning markaziga to’g’ri keladi. L va h larning son qiymatlarini rels va ekranning darajalari bo’yicha olishimiz mumkin.


Ishni bajarish tartibi

1. Laboratoriya ishining yo'riqnomasi bilan tanishib bo'lgach, qurilmani ishga tushirish uchun o'qituvchidan raxsat oling.

2. Lazer manbaini elektr tarmog’iga ulang. Lazer nurining ekranni o’rtasiga tushayotganligini tekshiring.
3. Lazer manbai oldidagi moslamaga difraksion panjarani joylashtiring.
4. Ekranni surib o’lchash uchun qulay bo’lgan interferension manzara hosil qiling.
5. Ma’lum tartibdagi interferension maksimumni tanlab, h va L kattaliklarning son qiymatlarini o’lchab, ularni yozib oling va (6) tenglik yordamida lazer nurining to’lqin uzunligini hisoblang.
6. Tajribani turli tartibdagi interferension maksimumlar va ekranning turli holatlari uchun takrorlang.
7. Tajriba natijalari asosida quyidagi jadvalni to’ldiring.

№	Interferension maksimumning tartibi, k	Difraksion panjaradan ekrangacha bo’lgan masofa L, m	Nolovoy maksimumdan k tartibli maksimumgacha bo’lgan masofa h, m	Difraksion panjara doimiysi b, m	Yorug’lik nurining to’lqin uzunigi , m	o’rtacha, m	, m	o’rtacha, m	Nisbiy xatolik, %
1
…

Nazorat uchun savollar

1. Yorug’lik to’lqini nima ?

2. Oq yorug’lik oqimida necha xil rangli yorug’lik to’lqinlari mavjud?
3. Difraksion panjara deb qanday asbobga aytiladi.
4. Difraksiya va interferensiya deb nimaga aytiladi?