№
Mustaqil ish №2
Ajratilg
an ball
1.
Mustaqil ish mavzusi.
Differensial tenglamalarni qatorlar yordamida taqribiy yechish
4
Misol.
2
4
0
x y
y
differensial tenglamani, x=1 bulganda
1, y
0
y
boshlangich shartni qanoatlantiruvchi yechimini qator shaklida topilsin
.
Yechish. 1) Berilgan Koshi masalasini yechimini analitik usulda topamiz.
Ushbu
t
х
e
almashtirlshni bajaramiz. Qaysiki
y
t
d y
d y
e
d x
d t
,
2
2
2
t
t
d
d y
d y
d y
y
e
e
d x
d t
d t
d t
bo’lganligi uchun, berilgan differensial tenglama
2
2
2
2
2
2
4
0
4
4
0
t
t
d y
d y
d y
d y
e
e
y
y
d t
d t
d t
d t
o’zgarmas koeffisientli differensial tenglamaga ko’rinishga keladi. Bu tenglamani
xarakteristik tenglamasi
2
4
4
1
0
k
k
ko’rinishda bo’ladi. Xarakteristik
tenglama bitta ikki karrali
1
2
k
ildizga ega buladi.
Unda
y t
funksiya uchun yechim
2
1
2
t
y t
C
C t e
ko’rinishga bo’ladi.
Izlanayotgan
y x
funksiya uchun umumiy yechim
1
2
ln
y x
C
x
C
x
x
bo’ladi. Boshlangich shartni qanoatlantiruvchi xususiy yechimni boshlangich
shartdan foydalanib topamiz:
𝐶
1
= 1; 𝐶
2
= −0.5
Demak, masalani yechimi
1
ln
2
y x
x
x
x
bo’ladi.
2)
Qatorlar yordamida berilgan differensial tenglamaning yechimini topamiz.
Yechimni
𝒚 = 𝒇(𝟏) +
𝒇
′
(𝟏)
𝟏!
(𝒙 − 𝟏) +
𝒇
′′
(𝟏)
𝟐!
(𝒙 − 𝟏)
𝟐
+ ⋯ ..
qator kurinishida izlaymiz.
1
1
1
1
1
1,
1
0, 4 1
1
1
0
1
.
4
x
x
x
f
y
f
y
y
y
f
y
.
Berilgan tenglamani bir necha marta differensiallab va hosilalarning x=1
nuqtadagi qiymatlarini hisoblaymiz. Shunday qilib:
2
1
1
8
4
0,
8 1
4 1
1
0
0
1
1
4
2
xy
x y
y
y
f
y
,
2
1
1
9
1 6
4
0, 9
1 6 1
4 1
1
0,
4
2
IV
IV
y
xy
x y
y
2 3
1
1
1 6
IV
IV
f
y
va hokoza.
Hosilalarning bu topilgan qiymatlarini qator koeffisentlarining formulalariga
qo’yamiz va quyidagi Teylor qatoriga ega boʻlamiz:
2
3
4
1
1
2 3
1
1
1
1
...
8
1 2
3 8 4
y
х
x
x
Teylor qatoridagi qoʻshiluvchilar soni ortgan sari analitik yechim grafigi bilan
taqribiy yechim grafiklari boshlangʻich shart nuqtasi atrofida yaqinlashadi.
VARIANTLAR
Misol. Berilgan Koshi masalasini noldan farqli 4 ta hadigacha Teylor
qatoriga yoyib taqriban yeching.
1.
2 ,
y 0
2
y
y
2.
(2
1) '
4
2 ,
0
1
x
y
x
y
y
3.
1
,
y 0
1
y
x
y
4.
'
sec
y
ytgx
x
,
y 0
2
5.
3
2
, y 0
2
y
xy
x y
6.
(
)
0
x
xy
e
dx
xdy
,
y 1
1
7.
4 ,
y 0
2
y
y
8.
2
'
1
0
x y
xy
,
y 1
2
9.
4
3
0, y 1
2
y
x
10.
( '
cos )
y
x y
x
x
,
y
2
2
11.
3
4
,
y 1
1
хy
y
x
12.
2
2 (
)
x x
y dx
dy
,
y 0
1
13.
3 sin , y
2
y
y
x
x
x
14.
(
' 1) ln
2
xy
x
y
,
y
1
e
15.
2
1
2
0,
х
y
xy
16.
2
' (
1)
3
x
xy
x
y
x e
,
y 1
1
17.
3 ,
0
1
yy
x
y
18.
2
2
3
,
y 0
1
x
y
xy
xe
,
19.
3 sin , y 0
0
y
ytgx
x
20.
5
, y 0
1
y
xy
21.
0, y 0
1
y
xy
22.
3
2
5
, y 1
3
y
y
x
x
23.
2
2
2
, y 0
2
x
y
xy
xe
24.
(2
1) '
5
2 ,
0
2
x
y
x
y
y
25.
2
(
1)( '
)
x
y
y
y
26.
2
2
3
0,
1
1
x y
y
y
27.
sin ,
0
0
y
ytgx
x
y
28.
2
2
, y 1
0
y
y
x
x
29.
e
1 , y 0
1
1
x
y
y
x
x
30.
2
'
,
4
1
x y
y
y
31.
sin
2
2
, y
2
y
x
y
x
x
32.
2
2 cos
, y 0
0
y ctgx
y
xctgx
33.
2
3
co sx , y
1
2
xy
y
x
34.
'
( 2
1) c
,
0, 5
4
y
y
tg x
y
35.
ln
1,
1
0
xy
y
x
y
36.
2
1
4
5, y 0
0
x
y
xy
37.
cos
sin 2 x, y 0
0
y
y
x
38.
2
2
0,
1
1
x y
y
y
39.
2
2
e
1
, y 0
1
1
x
y
y
x
x
40.
2
'
2
4
xy
x
y
y
,
y 1
0
41.
cos
2 sin , y 0
1
y
y
x
x
42.
5
3
'
2
0
x
xy
y
x y e
,
y 1
1
43.
2
2
,
y 0
1
x
y
xy
xe
44.
2
2 '
1
x
xy
y
y
x
,
y 1
1
45.
3
, y 0
1
y
xy
46.
( '
co s ),
0
2
y
x y
x
x
y
47.
2
2
2
1
, y 1
3
1
x
y
y
x
x
48.
5 sin
2
, y
2
y
x
y
x
x
49.
2
3
3
'
1,
1
1
y y
y
x
y
50.
2
3
x
2 x , y
1
2
2
y
y
x
51.
1
1
ln
, y 1
y
xy
y
x
e
52.
2
'
2
4
x
y
xy
xe
,
y 0
1
Do'stlaringiz bilan baham: |