Differensial psixologiya


Дифференциал психологиянинг метод ва вазифалари



Download 109,79 Kb.
bet2/8
Sana25.02.2022
Hajmi109,79 Kb.
#258271
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Differensial psixologiya Hamroyeva.B

Дифференциал психологиянинг метод ва вазифалари.
Ёш психологияси ва дифференциал психологиянинг тадкикот усуллари хар бир тарбиячи,укитувчи ва илмий ходим учун ахамиятлидир. Бу усуллар факат хусусий, илмий тадкикот ишлари утказиш учунгина эмас, балки амалий таълим-тарбия максадларида боланичукуррок урганиш учун хам мухимдир.Ёш психологиясида асосий ва ёрдамчи усуллар мавжуд:Асосий усул: кузатиш ва эксперимент; ёрдамчи усул: сухбат, киши фаолияти махсулини тахлил килиш, биография, тест, генетик ва бошкалардан иборат.Дифференциал психология кайси методга купрок асосланади?
Биринчи марта Дифференциал психологияда кузатиш методига асосланган эди.
Кузатиш максад куйиб уни режали ва мунтазам текширишдир.
Кузатишни куйидаги принциплар асосида ташкил этиш керак:
1 укувчиларни таълим- тарбиянинг табиий шароитида кузатиш лозим;
2 укувчини инсон шахсининг яхлитлиги принципига асосланиб кузатиш;
3 шахсни катъий обьектив материаллар , курсаткичлар асосида ташкил этиш;
4 укувчи шахсининг хусусиятларини тушуниш, шаклланиш шароити ва мухитни хисобга
олиш;
5 укувчини узок муддатда урганиш;
6.болани жамоа ва жамоа сифатида урганиш;
7 шахс хусусиятларини турли хилда намоён булишини назарда тутиш;
8 боланинг хатти – харакат мотивларини тушуниш;
9 уларнинг нуткини кузатиш маълум ахамиятга эгадир.
Сухбат, фаолият махсулини тахлил килиш ва анкета, эксперимент (уч хил) методлариоркали шахс тараккиётининг турли томонларини урганиш мумкин.
II. Кейинчалик дефференциал психологияда кузатиш усули билан бирга, унинг айникса француз психологи А.Бине ва Т.Симон укувчиларнинг индивидуал фаркларини урганиш унинг мухим ахамиятга эга эканлигини курсатиб бердилар. Тест ёрдамида тадкикот килиш экспериментал тадкикотнинг хусусий бир хили булиб, бу метод психологияда 1905 йилдан бошлаб А.Бине томонидан киритилди. У кишиларнинг аклий усиш даражаларини ёшларг караб улчаш ва уларни аклий истеъдод даражаларига караб таксимлаш имконияти борлиги хакидаги гояни айтган вактдан бошлаб кенг кулланила бошлади.
Тест (инг. текширмок) стандартлаштирилган психологик синов. Бунинг натижасида у ёкибу холдаги психик жараён бахоланади, шахс бир бутунлигича ёки унинг айрим хусусиятлари урганилади. Шахснинг мавкеи даражасини белгилаш «аклий жихатда истеъдодли кишиларни аклий жихатдан нуксонли» кишилардан ажратиш максадида амалга оширилиши лозим .
Тест бирорта психологик ходисани аниклашда мураккаб техник мосламаларниталаб килмайдиган, кулга киритилган натижаларни микдорий жихатдан ифодалаб берадиган ва уларни математик жихатдан ишлаш имконини берадиган киска, стандартлаштирилган синовдир. Бу эса унинг афзаллигини курсатади, шунингдек, анализ ва бахолаш усулларининг маълум даражада бир хиллиги, маълум ёш нормаларига мослаштирилганлиги хам унинг афзаллигидир. Тест уз-узидан тула илмий ва жорий килиниши мумкин булган тадкикот усулидир. Масалан: автомобиль 760 км ли масофани соатига х км уртача тезлик
билан босиб утди. У йулни канча вактда босиб утади?-деган саволга жавоб топишда бола мустакил фикр юритади. Бу метод хозирги кунда укувчиларнинг узлаштиришига, кобилиятига хос хусусиятларни аниклашда, индивидуал хусусиятларни аник бахолашда катта ахамиятга эгадир.
III. Психик функциялар тараккиётини хозирги кунда узунасига ва кундалангига кесиш усули билан урганишга катта эътибор берилмокда.
Боланинг психик функцияларини ривожлантиришни урганиш уч принципга асосланади.
1 Бола психикасига обьектив ёндашиш.
2 Ривожлантиришнинг сабабларини аниклаш.
3 Бола психикасини максадга мувофиклигини, мувофик таркиб топтиришни урганиш.
Бу принципларга мувофик бола ривожланишини урганиш икки шаклда;
А) «Узунасига текшириш».
Б) «Кундаланг кесиш» усули билан амалга оширилади.
«Узунасига кесиш»,»Кундалангига кесиш» метод? «Узунасига
текшириш»да бола психик хаётининг бир кисмини бир боланинг узида системали
кузатилади. Бундан асосий максад бола психикасининг ривожланишида бир боскичданиккинчи боскичга утишдаги узгаришларни аникланади. Вакт ва мехнатни тежаш имкониятига эга булган илмий текшириш баъзи камчиликлардан
холи эмас. Бу камчиликнинг асосийси боланинг психик ривожланишидаги бурилиш жараёни булиб, унинг билиб олишини кийинлигидир. Шу сабабли ишни рационал олиб бориш учун бола психик ривожланишининг умумий тенденцияси олдин текширишнинг “кундаланг кесиш”усули билан аникланади, ундан кейин баъзи мухим хусусиятларини билиш “узунасига текшириш” усули билан олиб борилади. Бу усуллар ёрдамида психик функциялар тараккиётини мукаммал урганилади. Узунасига кесиш»,»Кундалангига кесиш» метод? (мазмунан баён килингчи-?) «Узунасига текшириш»да бола психик хаётининг бир кисмини бир боланинг узида системали кузатилади. Бундан асосий максад бола психикасининг ривожланишида бир боскичдан иккинчи боскичга утишдаги узгаришларни аникланади. “Кундаланг кесиш” да боланинг хамма психик хусусиятлари эмас, балки унинг алохида хусусиятини текшириш предмет килиб олинади. Бунда алохида ёшдаги ёки турли ёшдаги болалар бир йула текширилади ва куп вакт мехнат сарфлайди . Вакт ва мехнатни тежаш имкониятига эга булган илмий текшириш баъзи камчиликлардан холи эмас. Бу камчиликнинг асосийси боланинг психик ривожланишидаги бурилиш жараёни булиб, унинг билиб олишини кийинлигидир. Шу сабабли ишни рационал олиб бориш учун бола психик ривожланишининг умумий тенденцияси олдин текширишнинг “кундаланг кесиш”усули билан аникланади, ундан кейин баъзи мухим хусусиятларини билиш “узунасига текшириш” усули билан олиб борилади. Бу усуллар ёрдамида психик функциялар тараккиётини мукаммал урганилади.

Download 109,79 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish