"Етакчи текшириш ёндашуви" – бу усул профессионал энергоаудиторларга тавсия қилинади. Услуб фойдаланилган энергия миқдорини аниқлаш ва бу катталикни энергия истеъмолининг саноат меъёрлари ёки назарий зарурий ҳажми билан солиштиришга асосланади. Услуб энергиянинг потенциал тежалишини аниқлаш имконини беради. Биринчи навбатда асосий асбоб-ускуналар гуруҳлари томонидан истеъмол қилинган энергия миқдори аниқланади ва у корхонанинг умумий энергия истеъмоли билан солиштирилади. Бу ишни бажаргандан кейин аудитор энергияни тежаш йўлларини аниқлайди, улар, биринчидан, асбоб-ускуналарни модернизациялаш, иккинчидан, хизмат кўрсатиш ва эксплуатация қилишнинг янги режими, учинчидан, объектда энергия истеъмолини реструктуризациялашдан (марказлашмаган электр таъминоти, муқобил жараёнлардан фойдаланиш, иссиқлик энергияси ва электр энергиясини биргаликда ишлаб чиқариш (когенерация)) ташкил топади. Якунда объектнинг специфик шарт-шароитларини ҳисобга олиш учун “типик ўртача тежашлар” ёндашувининг ўрнига илмий ёндашув қўлланилади. Бу услуб юқори сифатли энергоаудитни ўтказиш имконини беради, у турли параметрларни тадқиқ қилиш ва ўлчашга, шунингдек экспертнинг тажрибасига асосланади.
"Аралаш ёндашув" – бу юқорида тасвирланган иккала услубиятни қисман бирлаштиришдир. У аудиторлик приемларидан фойдаланишни кўзда тутади, бироқ энергияни тежаш имкониятларининг кенг доирасини қидириш ўрнига энергияни тежаш технологияларининг унчалик кўп бўлмаган сонига (кўпинча битта) эътибор қаратади. Шу сабабли ушбу ёндашув, масалан, когенерацияни тадқиқ қилиш учун қулай бўлади.
Якунда энергоаудиторнинг малакаси ва шахсий сифатларига қўйиладиган талабларга қисқача тўхталамиз. У техник жиҳатлар, бухгалтерия ҳисоби, техника хавфсизлиги ва бошқариш бўйича етарлича билим ва кўникмаларга эга бўлиши лозим. Аудитор энергия истеъмоли бўйича маълумотларни тўплай олиши, таҳлил қила олиши ва изоҳлай олиши лозим. Катта маълумот ҳажмларини таҳлил қилиш зарурлиги туфайли у компьютерларда ишлай олиш ва маълумотларга кира олиш кўникмаларига эга бўлиши лозим. Аудитор асосий асбоб-ускуналарнинг ишлаш тамойили ва ишчи тавсифларини билиши лозим. Объектда эксплуатация қилинадиган конкрет ускунани чуқур билиш мажбурий эмас, бироқ лозим бўлади, чунки деталли маълумотларни конструкторлик ҳужжатлари ва ишлаб чиқарувчиларнинг йўриқномаларидан олиш мумкин. Технологик жараён ва объектда фойдаланиладиган энергетик ресурслар билан таниш бўлиш муҳим бўлади. Шуни қайд қилиш лозимки, аудиторлик фирмаларида экспертлар ишлаб чиқариш соҳаларига ихтисослашади ва бу соҳалар бўйича чуқур билимларга эга бўлади.
Аудиторлар одамлар билан мулоқот қила оладиган тажрибали муҳандислар бўлиши, ишончсизлик бўлмаслиги учун етарлича кучли характерга эга бўлиши, турли-туман муаммоларнинг ечимларини топиш учун ташаббускор бўлиши лозим.
Аудиторнинг муҳим чизгиси қарашларнинг кенглиги бўлиши лозим, у ҳеч бўлмаганда “ҳар доим шундай қилишган” дея таъкидлаш билан “улар қандай қилишган бўлса, биз ҳам шундай қиламиз” қабилида иш тутмаслик учун доимо ўзининг устида ишлаши лозим.
Do'stlaringiz bilan baham: |