Denov tadbirkorlik va pedagogika institutining ijtimoiy gumanitar fanlar fakulteti filologiya va tillarni o’qitish o’zbek tili yo’nalishi 203-guruh talabasi Abdurahmonova Sitoraning Hozirgi o’zbek adabiy tili fanidan tayyorlagan Taqdimot

Denov tadbirkorlik va pedagogika institutining ijtimoiy gumanitar fanlar fakulteti filologiya va tillarni o’qitish o’zbek tili yo’nalishi 203-guruh talabasi djalalitdinova marjonaning Hozirgi o’zbek adabiy tili fanidan tayyorlagan Taqdimot namoyishi

Badiiy asarda fe’l iboralar semantikasi

Reja

1.iboralar va ularning guruhlanishi

• 2. Fe’l iboralar tizimi
• 3. Fe’l iboralar semantikasi (badiiy asardan olingan misollar)

Frazeologiya - tilshunoslikning boʻlimlaridan biri hisoblanadi. Frazeologiya lotin tilidan olingan bolib, prasis - ifoda, logos - talimot deganidir. Tilda ikki yoki undan ortiq soʻzdan tarkib topib, koʻchma ma’no ifodalaydigan, ma’nosi bir soʻzga teng keladigan turgun birikmalar ibora (frazeologik birlik) deyiladi. Tilning iboralarni oʻrganadigan boʻlimi frazeologiya, iboralar yigʻindisi esa frazeologizm deb yuritiladi
Frazealogik birliklarning shakl va ma’no turlariga koʻra tasnifi:
Omonimlik- shakli bir xil ma’nosi har xil iboralar: boshga koʻtarmoq- e’zozlamoq; boshga koʻtarmoq- shovqin solmoq
Sinonimlik- bir-biriga manosi yaqin ma’nodosh iboralar: dunyoga kelmoq- tavallud topmoq
Antonimlik- qarama-qarshi ma’noli iboralar zid manoli iboralar: dunyoga kelmoq- dunyodan ketmoq
Paronimlik bitta soʻzi bilan farqlanadigan iboralar: yetti uxlab, tush(i)ga kirmaslik va yetti uxlab tush(i)da koʻrmaslik;
Fe’l frazeologik birliklar ozlarining obrazliligi, jonliligi, ta’sirchanligi bilan ajralib turadi va fikrni ravshan, ixcham ifodalashga, shaxs yoki predmetning holatini obrazli tasvirlashga xizmat qiladi. Fe’l frazeologik birliklar shaxs yoki predmetning turli holatini ifodalovchi umumiy semalari jihatdan bir frazeosemantik guruhni tashkil etadi. Holat bildiruvchi fe’l frazeologik birliklar qanday holatni ifodalashiga qarab, dastlab toʻrt semantik guruhga ajratiladi.
1. Ruhiy holatni bildiruvchi fe’l frazeologik birliklar: avzoyi buzilmoq, alam qilmoq, ich-etini yemoq.