Denov tadbirkorlik va pedagogika institutining aniq va tabiiy fanlar fakulteti kimyo yoʻnalishi 2-bosqich

Denov tadbirkorlik va pedagogika institutining aniq va tabiiy fanlar fakulteti kimyo yoʻnalishi 2-bosqich 13-K-21 guruh talabasi O’ktamova Azizaning fizikaviy kimyo fanidan tayyorlagan slaydi.

Mavzu Kimyoviy reaksiyalarning kinetik qonunlari asosida kinetik parametrlarni nazariy aniqlash usullari.

Reja: 1. Kimyoviy reaksiyalarni kinetik qonunlari haqida ma’lumot 2. Kinetik parametrlarni nazariy aniqlash usullari. 3.Xulosa

Kimyoviy kinetika yunoncha “harakatlanuvchi” degan ma’noni anglatadi. Kimyoviy reaksiyalar kinetikasi fizik kimyoning kimyoviy reaksiyalarni vaqt mobaynida kechadigan jarayon mexanizmi va uni amalga oshiradigan sharoitlarga bog’liq. Kimyoviy kinetika kimyoviy reaksiyalarning tezligi yo’nalishi,o’tkazish sharoitlari orasidagi o’zaro bog’liqlik, qonuniyatlari va ularga ta’sir etuvchi omillarni tatbiq etadi.

Murakkab kimyoviy reaksiyalar mexanizmini o’rganish kechayotgan jarayon qanday elementar bosqichlardan iboratligini va bu bosqichlar o’zaro qay tarzda bog’liqligin, qanday oraliq mahsulot hosil bo’lishini va boshqani aniqlashga imkon beradi. Kimyoviy kinetika elementar reaksiyalarni faol zarrachalar(erkin atomlar va radikallar,ionlar va ion radikallar, ta’sirlangan molekulalar va boshqa) ishtirokida o’rganadi.

Molekulalar va kimyoviy bog’lar tuzulishini kinetik tadqiq qilish natijalaridan foydalanib kimyoviy kinetika molekulalar reagentlarining tuzulishi hamda ularning reaksiyaga kirishish qobiliyatini aniqlaydi. Kimyoviy kinetikaning faol to’qnashish va faol complex nazariyalari mavjud.

Kimyoviy reaksiyalar tezligi kimyoviy jarayonlarning bir vaqtda borish qonuniyatlari ularning mexanizmlari(bosqichlari) haqidagi ta’limotdir. Bunga kimyoviy parametrlar yoki kimyoviy reaksiyalarning tezligi reaksiyaga kirishuvchi moddalarning tabiatiga ularning konsentratsiyasiga, haroratiga,totalizatorning ishtirok etish etmasligiga va boshqa bir qancha omillarga bog’liqdir. Kimyoviy kinetikani o’zgarmas temperaturada reaksiya tezligi bilan reaksiyalarning konsentratsiyalari orasidagi bog’lanishga teng.

Reaksiyaga kirishayotgan moddalar vaqt o’tishi bilan kamayib boradi buning natijasida reaksiyaning tezligi ham har xil vaqtda turlicha bo’ladi shuning uchun haqiqiy tezlik reaksiyaga kirishuvchi modda miqdorining cheksiz kichik vaqt ichida reaksion fazo birligida o’zgarmas cheksiz kichik miqdorga teng bo’ladi. Bu ta’rif ancha umumiy bo’lib har qanday murakkab reaksiyaga (har qanday sharoitga ) qo’llash mumkin. Kinetik nuqtai nazardan kimyoviy reaksiyalarni bir qancha gruppalarga bo’lish mumkin,ya’ni ma’lum reaksiyalar orasida umumiy borligini ko’ramiz

Xulosa Bu jihatdan bir reaksiyalar bir molekular(monomolekular) ikki molekular(biomolekular) uch va shu kabi sinflarga bo’linishini o’rgandim. Amaliyotda 3 va undan ko’p molekular reaksiyalar juda kam uchraydi. Boshqa tomondan reaksiyaga kirishuvchi moddalarning konsentratsiyasi vaqt o’tishi bilan kamayib boradi. Reaksiya natijasida hosil bo’layotgan moddalarning konsentratsiyasi esa aksincha ko’payib boradi. Sistema hajmi reaksiya mobaynida o’zgarmasa uni diferensial ostiga kiritish mumkinligini o’rgandim.

Foydanalingan adabiyotlar: H.Akbarov “Fizikaviy kimyo” , M.Yoriyev “Fizikaviy kimyo” , hamda boshqa adabiyotlar.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT