Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti tadbirkorlik va boshqaruv fakulteti xalmuratov m. A

Fanning maqsad va vazifalari “Odam anatomiyasi” fani tabiiy fanlar majmuasiga taalluqli bo’lib, fundamental fan sifatida talabalar uni I semestrda o’rganishadi. Qadimiy anatomiya fani a’zolarni alohida-alohida o’rganib kelgan, ularning o’zaro munosabatlarini, organizmning bir butunligini hisobga olmasdan, faqat dalillarni to’plash bilan chegaralangan. Hozirgi davrda esa bu fan a’zolarning o’zaro munosabatlarini, ularning bir sistemaga birlashish qonuniyatlarini dialektika qonunlariga asoslangan holda o’rganadi, organizmning yagona sistema eganligini, uning tashqi muhit bilan chambarchas bog’liqligini, a’zolarni shakli bilan fuksiyasining bir-biriga bevosita aloqador ekanligini nazarda tutadio’rganadi. Umumrtqali hayvonlar umurtqasiz hayvonlar va o’simliklar kabi fanlar eng avval dala fanidir. Hozirgi vaqtda bu fanlarni o’rganishda ko’proq laboratoriya sharoitida tajribalar o’tkazilib o’rganilsada, dala tadqiqotlari (material to’plash, kuzatish) eng muhim hisoblanadi.
Fanning maqsadi odam organizmining shaklini, tuzilishini, uning rivojlanish jarayonini o’rganadishdan iboratdir. Bu fan har a’zoni jinsiy tafovutlar jihatidan, shunindek atrof-muhitning a’zolar tuzilishi hamda vazifasiga bo’lgan ta’sirini o’rganadi.
Odam organizmi tuzilishiga ko’ra murakkabligi, mehnatga layoqatliligi bilan hayvonlar organizmi tuzilishidan tubdan farq qiladi. Ana shu tuzilish, rivojlanish qonuniyatlarini uning evolyusion taraqqiyot qonunlari - filogeneziga (phylon-avlod, genesis-taraqqiyot) taqqoslangan xolda hamda odam holatiga o’tish jarayoni - 12 antropogenezi (antropos-odam)ni o’rganadi. Bu bilan qiyosiy yoki solishtirma anatomiya shug’ullanadi. Organizmning paydo bo’lishini, tug’ulguncha ona qornida o’sib, rivojlanib borishini embriologiya (embriogenez- embryon-murtak, kurtak) o’rgansa, tug’ilgandan boshlab to hayotining ohirigacha bo’lgan davrni “yoshga doir” anatomiya o’rganadi. Odam organizmi a’zolarining tuzilishi ularni vazifalariga bog’liq holda shaklanib boradi. Bu bog’liqliklarni o’rganish funksional anatomiya fanining vazifasidir.