Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti o‘zbek tili va adabiyoti kafedrasi

 
Og`zaki muloqot xususiyatlari quyidagilardan iborat: 
 
 
Og`zaki 
muloqot 
tezkorlik bilan 
amalga oshadi 
Og`zaki   
muloqotda gap 
qurilishini aql 
nazorat qilib 
boradi
Og`zaki 
muloqot, 
asosan, tahrir 
imkoniyatidan 
mahrum 
bo`ladi

---

58 
 
 
1
.  Ogʻzaki  muloqot kommunikativ  jarayon  bilan  bevosita  bogʻliq  boʻladi,shuning 
uchun,  har  kim  ifodalayotgan  fikriga  mos  soʽzni,  gapni  tanlay  olish  qobiliyatiga 
ega  boʻlishi  kerak.  Ogʻzaki    muloqot  tayyorgarliksiz,  ya’ni  favqulodda  yuzaga 
keladi,  shuning  uchun,  kishi  oʽz  nutqida  voqeylikdan  uzoqroq  soʽzni  ishlatib 
yuborishi  ham  mumkin.  Natijada  aytilgan  nutq  nishonga  borib  tegmaydi, 
koʽzlangan maqsad amalga oshmay qoladi. Ogʻzaki  muloqot  jarayonida odam bir 
vaqtning  oʽzida  fikrlaydi  hamda  soʽzlaydi,  Shuning  uchun,  voqeylikka  mos 
soʽzlarni tanlashga deyarli imkoniyat boʻlmay qoladi. 
2.
  Bunda  xotiraning  roli  katta.  Agar,  xotira  sust  boʻlsa,  ogʻzaki    muloqotda  gap 
tuzilishi,  soʽz  birikmalari  oʽzaro  mantiqan  va  grammatik  jihatdan  bogʻlanmay 
qoladi. 
3
.
  U  qanday  shaklda  namoyon  boʻlgan  boʻlsa,  shundayligicha  tinglovchiga  yetib 
boradi. 
4
.
 Ya’ni nutqning tejamkor boʻlishi uchun ba’zi gap boʻlaklari tushiriladi. Toʻliqsiz 
gaplar koʻp qoʻllanadi. Ogʻzaki muloqotda takrorlar, qaytariqlar koʻp uchraydi. 
5
.
 Ogʻzaki  muloqotda soʽzlovchining  faol nutqiy  harakati pauza (toʻxtam), ohang, 
urgʻu,  unlilarning  choʽzib  talaffuz  etilishi;  turli  xil  jest  (imo-ishora)lar,  mimika 
(qiyofaning  oʽzgarishi)lar  fikrning  tinglovchiga  yetib  borishida  muhim  ahamiyat 
kasb etadi.  
6
. Gapga ustalikni talaffuz ravonligidan ayricha tasavvur etib boʻlmaydi.