Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti o‘zbek tili va adabiyoti kafedrasi

 
Uslub –
 
so`zlovchi va yozuvchining 
ifodalanayotgan fikrga, 
voqea, hodisaga shaxsiy 
munosabatidir.
 

---

235 
 
h.k.) orqali ifodalanadi. Hamma so`z, ibora va sintaktik qurilmalar ham ma’lum bir 
nutq  uslubini  yaratishga  xizmat  qilavermaydi: 
qalam,  kitob,  daraxt
  va  shunga 
o`xshash so`zlar o`z asl  ma’nosida biror 
uslubga  betaraf  so`zlardir.
Ular  nutqning 
biror turini tashkil etishi uchun ko`chma ma’noda qo`llanishi kerak. 
Qalami o
`
tkir. 
Hasratim  bir  kitob  bo
`
ladi.  Daraxt  bir  joyda  ko
`
karadi
  kabi.  Tilimizda  barcha 
uslublarda  teng  qo‘llanadigan  so‘zlar  bo‘lishi  bilan  birga,  faqat  ayrim  nutq 
uslublari uchun xoslangan so`zlar ham mavjud.  
 
 
 Nutqning  ijtimoiy  vazifasiga  qarab  uslub  turlari  har  xil  bo`ladi:  har  bir 
ijtimoiy  qatlam,  toifaning  o`z  nutq  uslubi  bo`ladi.  Shunga  ko`ra,  uslub,  avvalo, 
so`zlashuv va yozma
 nutq uslublariga bo`linadi.  
Turli sohalarda xizmat qiluvchi kishilar  
(ziyolilar, 
ishchilar, 
qishloq 
xo`jalik 
xodimlari, 
amaldorlar
),
 
ijtimoiy 
guruhlar 
(masalan, 
san’atkorlar, 
kosiblar, 
o`g`rilar) 
o`rtasidagi  erkin  suhbat  orqali  uslubiy  mazmun 
ham ifodalanadi.  
Har  bir  hududda  yashovchilarning  gaplari, 
suhbatlari,  shevalari  ham  og`zaki  nutqqa  kiradi. 
Yozma  nutq  ma’lum  bir  fonetik,  leksik, 
grammatik qonuniyatlarga asoslanadi.  
Yozma nutq adabiy til me’yorlari asosida tuzilgan rasmiy tildir.