Денов тадбиркорлик ва педагогика институти бобоқулова дилфуза менглибоевна

Тадқиқот ишининг охирида хулосалар ва тавсиялар ҳам берилган:
Биз хулоса қилиб шуни айтишимиз мумкинки бошлaнғич синф ўқувчиларига тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иқтисодий тарбия тушунчaлaрини шaкллaнтиришдa оилa билaн ҳaмкорлик технологиялари юзасидан амалга оширилган ишлар бутун дунёнинг доим диққат марказида турган асосий муаммолардан бири ҳисобланади. Ҳар бир оилада унинг аъзоларига тaдбиркорлик, тежамкорликка ва иқтисодий тарбия масалаларига алоҳида эътибор қаратишлари лозим деб ўйлаймиз.. Бунинг учун бошлaнғич синф ўқувчиларига тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иқтисодий тарбия тушунчaлaрини шaкллaнтиришдa оилa билaн ҳaмкорлик технологияларини ёшларга ўргатиш зарурий эҳтиёж айланиши лозим.
Бу борада юқорида олиб борган мавзулар тежамкорлик ҳақидаги ҳикоялар, ривоят ва шеърлардан иборат бўлган тарбия жараёнида, ўқувчилар қисман бўлсада тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иқтисодий тарбия тушунчaлaри ҳақида маълумотга эга бўладилар. Шуни таъкидлаш лозимки, мавзуни ёритишда кўпроқ миллий меросмиз намуналаридан самарали фойдаланиш мақсадга муофиқдир.
Хулоса ўрнида шуни айтиш мумкинки ривожланган давларларда хусусан ҳозирги шиддат билан тараққий этаётган мустақил Ўзбекистонда тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иқтисодий тарбия масаласига давлат ва шахсий мулкини эҳтиётлаб сақлаш ва уни мустаҳкамлаш нуқтаий назаридан ёндашиш биринчи вазифа сифатида қаралади:
1. Бу нарса узоқ йиллар давомида иқтисодчилар, педагоглар, философлар ва технологларининг иқтисодий тарбия масаласига ўзгача ёндашуви, унинг сабаб ва оқибатларига диққат эътиборни қаратганини билдиради. Ўқувчиларга тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иқтисодий тарбия тушунчaлaрини орқали ёшларни ҳар томонлама баркамол шахс сифатида камол топтириш, уларни жаҳон ҳамжамиятидаги муносиб ўз ўрнини белгилаши учун замин тайёрлаши мумкин;
2.Ўқувчиларга тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иқтисодий тарбия тушунчаларини шакллантириш зарурий эҳтиёж турлари эканлиги ва уларни қондириш манбалари ҳақида етарли маълумотлар бериш ва уни амалда фойдаланиш;
3.Ўқувчиларга иқтисодий тарбия зарурлиги тўғрисида, инсон ва жамият ҳаётида пулнинг роли, даромадларнинг манбайи ва оила сарф-харажатлари структураси тўғрисида тушунчалар бериш, тасаввур ҳосил қилишни ўргатиш, ўз пулларидан қандай қилиб яхшироқ фойдаланиш ва эҳтиёжларни қондиришда меҳнатнинг аҳамиятини тушунтириш лозим;
4. Ўқувчиларга тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иқтисодий тарбия тушунчаларини шакллантириш учун муҳим шарт-шароит яратишдир. Бозор иқтисодиётига ўтаётган бир шароитда ривожланиш учун ҳукуматимиз томонидан амалга оширилаётган салмоқли ишларда доимо фаол бўлиш;
5. Ўқувчиларга тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иқтисодий тарбия тушунчаларини шакллантириш билан бирга улар онгида иқтисодий тафаккурнинг барча босқичлари - шахсий ҳаёти, кишилар билан муносабати, унинг хулқ-атворидаги фазилатлар, ҳаётга бошқача кўз билан қараш, ижтимоий муносабатларда ижобий кўникмалар ҳосил бўлади.
6. Ўқувчиларга тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иқтисодий тарбия тушунчаларини шакллантиришда оила билан ҳамкорлик технологиясини такомиллаштириш ва уларни иқтисодий фаолиятга тайёрлаш учун имкониятлар яратиш. Бу эса ёшлардан жамиятимизнинг иқтисодий манфаатлари негизини билиш, иқтисодий билимлардан самарали фойдаланиш, иаҳлаб чиқаришни кенгайтириш ва атроф - муҳит ҳамда моддий заҳиралардан оқилона фойдаланишни ўргатиб боришдир.
7.Бошланғич синф ўқувчиларида тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иктисодий тарбия тушунчаларини шакллантиришда оила билан ҳамкорлик технологияси ҳақидаги билимни ва кўникмаларни ривожлантириш педагогик сохасида мухим муаммо саналади.
8.Ўқувчиларида тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иктисодий тарбия тушунчаларини шакллантиришда оила билан ҳамкорлик технологияси, тарбия жараёнида халқ педагогикаси Шарқ мутафаккирларининг асосий ғояларидан мақсадга мувофиқ фойдаланиш тарбия самарадорлигини амалга оширишга ёрдам беради.
9. Бошланғич синф ўқувчиларида тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иктисодий тарбия тушунчаларини шакллантиришда оила билан ҳамкорлик технологияси оид билим ва кўникмаларини ривожлантиришда маълум максад, вазифалар, мазмун, шакл, метод ва воситалари ифодаланган бир бутун тизимни ташкил этади.
10. Бошланғич синф ўқувчиларида тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иктисодий тарбия тушунчаларини шакллантиришда оила билан ҳамкорлик технологияси ташкил этишда халқ анъаналаридан самарали фойдаланиш технологиясини яратиш.
11. Тадқиқот давомида олиб борилган тажриба синов ишлари ва уларни натижаси биз юкорида баён этган фикрларнинг ишончилигини тасдиқлайди.
Тадқикот ва тажриба сипов ишларининг умумий натижаларига таянган холда бошланғич синф ўқувчиларида тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иктисодий тарбия тушунчаларини шакллантиришда оила билан ҳамкорлик технологияси билим ва малакаларини шакллантириш ишларининг самарадорлигини таъминлашга хизмат қилувчи куйидаги тавсияларини илгари сурамиз:
Юқоридаги фикрлардан келиб чиқиб қуйидаги тавсияларни берамиз:
1. Шарқ мутафаккирлдарининг иқтисодий тарбияга оид фикрлари хамда тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иктисодий тарбия тушунчаларини шакллантиришда оила билан ҳамкорлик технологиясига оид педагогика сохасидаги илғор тажрибалар асосида ўқувчиларда иқтисодий маданиятни ривожлантиришга доир методик қўлланма ва тавсиялар ишлаб чикиш:
2. Ўқувчиларда тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иктисодий тарбия тушунчаларини шакллантиришда оила билан ҳамкорлик технологиясига оид билим ва куникмаларни ривожлантиришга ёрдам берадиган кўргазмали воситалар, вертуал электрон мажмуини яратиш:
3. Бошланғич синф ўқувчиларда тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иктисодий тарбия тушунчаларини шакллантиришда оила билан ҳамкорлик технологиясига оид халқ анъаналаридан фойдаланилган ҳолда илмий методик тавсияларни ишлаб чикишга эришиш.
Ўзбекистан Республикаси мустакилликка эришгандан кейин бошланғич синф ўқувчиларда тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иктисодий тарбия тушунчаларини шакллантиришда оила билан ҳамкорлик технологиясига жуда катта эътибор берилиб келинмоқда. Бошланғич синф ўқувчиларига ота - боболаримиз томонидан яратилган ва бизгача етиб келган тaдбиркорлик, тежaмкорлик ва иктисодий тарбия тушунчаларини шакллантиришда оила билан ҳамкорлик технологиясига эътибор беришимиз кераклигини алохида қайд этиши билан бирга, келажакда бўлажак фуқароларимизнинг ўз она Ватанини севишга харакат қиладиган ёшлар бўлиб етишиш учун муҳим аҳамиятга эгадир. Бу эса биз олиб борган тадқиқот ишимизнинг асосий мазмуни ва мақсади ҳисобланади.