Denov filiali pedagogika fakulteti

Husnixat daqiqasi

Kichik “q” harfi ikki unsurdan iborat: to‘liq oval va osti halqaii unsur. Kichik “q” harfidagi halqaii unsuming halqasi ters tomondaligi bilan farqlanadi.

Daftarga bir qator kichik “q” harfini va shu harf bilan bog‘langan I so‘zlami yozadilar: qalam, qizil, aql, qanoat.

Dam olish daqiqasi

Yomg ‘ir, yomg ‘ir yog ‘ma ko ‘p,

Toqatimiz qilding xo ‘p.

Yomg ‘ir, yomg ‘ir erinmas,

Lekin qo ‘lga ilinmas.

III.Yangi mavzu bayoni.

Jufti bor jarangli va jarangsiz undosh tovushlarni kuzatish. 96-mashqdagi gaplar o‘qitiladi. Faqat bir harf bilan farqlanadigan so‘zlar toptiriladi. Qaysi tovushlar so‘z ma’nosini farqlashga xizmat qilishi, g va k, d va t tovushlarini talaffuz qilishlari so‘raladi. 0‘zbek tilida jarangli va jarangsiz undosh tovushlar bor.

Jaranglilar: b, d, g, j, j, v, z, g’, m, n, r, y, ng

Jarangsizlar: p, t, k, ch, sh, f s, x, ch, sh, q, h Jarangli undosh tovushlarni aytganda shovqin va ovoz eshiti­ladi, jarangsiz tovushlarda faqat shovqin eshitiladi.

Mavzuni multimediali ilovadan foydalanib tushuntirish.

Jarangli va jarangsiz undoshlami tushuntirish jarayonida inson a’zolari faoliyati animatsiyasi namoyish etiladi.

Biz gapirganimizda tovushlarni talaffuz qilamiz. Bu tovushlami hosil qilishda qatnashadigan inson a’zolari nutq a’zolari deyiladi. Bularga: o‘pka, tovush paychalari, og‘iz bo‘shlig‘i, lab, til va tishlar, burun bo‘shlig‘I kiradi. 0‘zbek tilida jarangli va jarangsiz undosh tovushlar bor. Jarangli undosh tovushlarni talaffuz qilganda ovoz va shovqin eshitiladi, jarangsiz undosh tovushlarda faqat shovqin eshitiladi. Undosh tovushlarni hosil qilishda o‘pkadan chiqayotgan havo og‘iz bo‘shlig‘ida turli to‘siqlarga uchraydi va buning natijasida shovqin hosil bo‘ladi. Jarangli undoshlar talaffuzida tovush paychalari titraydi, jarangsiz undoshlar talaffuzida esa titramaydi. Buni siz tovush talaffuz qilayotganingizda barmoqlaringizni ustki tomonini tomog‘ingizga qo‘yib tekshirishingiz mumkin. Tovushlar talaffuz qilinayotganda quyidagilar ekranda na­moyish etiladi: