|
Darsning borishi:
Tashkiliy qism.
O’quvchilarning darsga tayyorgarligi nazorat qilinadi.
O’tilgan mavzuni mustahkamlash.
Uyga berilgan vazifa og’zaki o’qitish orqali tekshiriladi.
O’quvchilar bilimi kichik test o’tkazish orqali aniqlanib baholanadi. Buning uchun o’qituvchi test savollarini monitor orqali ko’rsatadi. O’quvchilarga esa quyidagi jadval tarqatiladi: Ular savollarni monitordan o’qib, jadvalni to’ldiradilar. To’g’ri javobni monitor orqali ko’radilar va o’z-o’zlarini tekshiradilar.
t/r
|
Javob
|
Ball
|
1
|
D
|
1 ball
|
2
|
E
|
1 ball
|
3
|
D
|
1 ball
|
4
|
A
|
1 ball
|
5
|
B
|
1 ball
|
|
Jami
|
5 ball
|
t/r
|
Javob
|
Ball
|
1
|
|
|
2
|
|
|
3
|
|
|
4
|
|
|
5
|
|
|
|
Jami
|
ball
|
M ultimedia ilova orqali testlar bajartiriladi
II.Yangi mavzuni mustahkamlash.
Darslik bilan ishlash. 185-mashqni bajarish uchun «Guruhini top» ta’limiy o’yinidan foydalanish mumkin. Buning uchun A4 qog’ozga quyidagi ko’rinishdagi chizma chiziladi. O’quvchilar mashqdagi so’zlarni o’qib guruhiga mos so’zlarni topib yozadilar va namunada ko’rsatilgandek chizib chiqadilar. Bu ta’limiy o’yinni qatorlar bilan musobaqa tarzida ham tashkil etish mumkin.
So‘z yasovchi qo‘shimcha olgan so‘zlar
So‘zlarni o’zaro bog’lovchi qo‘shimcha olgan so‘zlar
sutchidan mazmunli gulchining qayg‘usiz yurakli baliqchini
sutchidan mazmunga gulchida qayg’uning yurakni baliqchiga
1-topshiriq.
— Ajratib ko’rsatilgan so’zlarning asosini, so’z yasovchi va so’zlarni o’zaro bog’lovchi qo’shimchalarni tegishli belgilar bilan belgilang, - degan topshiriq beriladi.
1. Ilg’or terimchiga mukofot berildi. 2. Gulchidan katta guldasta oldik. 3. Temirchining ishi - mashaqqatli ish. 4. Ba- liqchining ovi baroridan keldi.
O’ylab ko’ring! Qo’shimchalar asosga qay tartibda qo’shiladi? - savoli beriladi.
Savol berilganda birinchi gapdagi ajratilgan so’zning asosi -terim, so’ng -chi, keyin -ga qo’shimchasi kattalashtirilib ko’rsatiladi.
mashq. Ajratib ko’rsatilgan so’zlarga so’z yasovchi va so’zlarni o’zaro bog’lovchi qo’shimchalardan mosini qo’yib, gaplarni o’quvchilar daftarlariga ko’chiradilar.
sut, ovqat, foyda, kishi; 1. Sutli ovqat kishiga foydali.
quyosh, xona, tushdi, nur; 2. Quyoshning nuri xonaga tushdi.
suv, sug’ordi, g’o’za, tunda; 3. Suvchi tunda g’o’zani sug’ordi.
ozoda, maktab, ko’cha, yur. 4. Ko’chada, maktabda ozoda yur.
Gapda so’zlarni bir-biriga bog’lash uchun xizmat qilgan so’zlarni o’zaro bog’lovchi qo’shimchalari belgilanadi.
2-topshiriq:
186-mashqdagi ajratib ko’rsatilgan so’zlarga so’z yasovchi va so’zlarni o’zaro bog’lovchi qo’shimchalardan mosini qo’yib, gaplar tuzing. Gap tuzish uchun so’zlarni gapdagi tartibini raqamlarda belgilang - degan topshiriq beriladi.
sut, ovqat, foyda, kishi;
quyosh, xona, tushdi, nuri;
suv, sug’ordi, g’o’za, tunda;
ozoda, maktab, ko’cha, yur.
Foydalanish uchun qo’shimchalar va raqamlar:
-li, -siz, -chi, -la, -kor,-ning, -ni, -ga, -da, -dan; 1, 2,3,4.
Sutli ovqat - kishiga foydali.
Quyoshning nuri xonaga tushdi.
Suvchi tunda g’o’zani sug’ordi.
Maktabda, ko’chada ozoda yur.
IV. Darsga yakun yasash va baholash.
Darsda faol qatnashgan o’quvchilar rag’batlantirilib, baholanadi.
V. Uyga vazifa berish.
mashq sharti tushuntiriladi. Ajratib ko’rsatilgan so’zlarning asosini, so’z yasovchi va so’zlarni o’zaro bog’lovchi qo’shimchalarini aniqlab tegishlicha chizib kelish aytiladi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati.
1. Qosimova K., Matjonov S., G’ulomova X., Yo’ldosheva Sh., Sariyev Sh. Ona tili o’qitish metodikasi. -T.: Noshir, 2009. - 163 b.
2. G’ulomova X., Yo’ldosheva Sh., Mamatova G., Boqiyeva H. Husnixat va uni o’qitish metodikasi.-T.: TDPU, 2009.
3. Raxmatullayeva L. Методика преподавания родного языка.-Т.: Учобное пособие. Молия Иктисод, 2007,
4. U. Masharipova, M.Umarova.Ona tili 3-sinf. Metodik qo’llanma –Tosh.: Sharq,2016.–121-125 b.
5. X.G’ulomova, T.G’afforova.1-sinfda Ona tili darslari -T.: Sharq, 2003.- 103-105 b.
6. R.Ikromova. –Ona tili 4-sinf. T.-2015: O’qituvchi, 126-128 b.
9-amaliy mashg’ulot. 3.3. So’z yasovchi qo’shimchalar ustida ishlash darslari va ishlanmasini tuzish. (ot, sifat) (2 soat)
So’z yasovchi qo’shimchalarning mazmuni haqida saol-javob uyushtirish.
So’z yasovchi –old qo’shimchalarning xususiyati va yozilishi haqida suhbat uyushtirish.
Mavzu yuzasidan dars fragmentini kuzatish va tahlil qilish.
So’z yasovchi qo’shimchalarni o’rgatishda grammatik o’yinlar, didaktik mashqlardan foydalanish usullari.
Mavzu yuzasidan topshiriqlar.
1-topshiriq. So’zning morfemik tarkibi qanday guruhlarga bo’linadi? Ularni esga oling.
2-topshiriq. Qaysi mustaqil so’z turkumlari so’z yasovchi qo’shimchalarni qabul qiladi? Ularning qaysilari boshlang’ich sinflarda o’rganiladi. Ro’yhatini tuzing
3-topshiriq. So’z yasovchi qo’shimchalar yuzasidan berilgan mashqlarni guruhlang. 1-2-3-guruh mashqlarini misollar asosida belgilab chiqing
4-topshiriq. Boshlang’ich sinflarda o’rganiladigan sifat yasovchi qo’shimchalarni aniqlab daftarizga ko’chirib oling.
“G'alaba cho'qqisi” o'yini
Bu o'yinni o'tkazish uchun, ikki o'quvchi xattaxtaga chiqariladi.Ularning har biriga bittadan unumli so'z yasovchi qo'shimcha beriladi. O'quvchilarning berilgan yasovchi qo'shimcha yordamida belgilangan miqdorda so'z tuzishi va xattaxtaga yozishi talab qilinadi. Bu o'yinni ot, sifat, fe'l so'z turkumlari o’tilganda uyushtirish mumkin. Ot so'z turkumini o'rganish jarayonida o'yinni quyidagicha uyushtirish mumkin.
G' alaba cho' qqisi
“So'z tarkibini bilamiz” o'yini
O'zak, negiz, qo'shimcha
Har qaysi bir tushuncha.
So'z quramiz birlikda,
Egalik ham ko'plikda.
Bu o'yinni 4-sinfda o'tkazish mumkin.Chunki bu sinfda o'quvchilar otlarning turlanishi va fe’ llarning tuslanishini o' rganadi. Oqituvchi tanlab kelgan matn yoki darslikdagi mashqlardan biri beriladi. Sinf o'quvchilari qatorlar bo'yicha uch guruhga bo' linadi. 1 - guruhdagilar o'zaklarni tanlab yozadi. 2- guruhdagilar so'z yasovchi qo'shimchali so'zlarni, 3-guruhdagi bolalar esa so'z o'zgartuvchi qo'shimchali so'zlarni topib, yozib oladi.
Matn: kuz, bahorda, gulni, gulzor, Toshkentda, paxtakor, kitobim, harakatchan, zirqilla, suvsiz, berdim, suvla, puldor, mashina, soat, ko'mir, chiroq, tovuq, o'qi, o'yinga, Termizdan, kelmagan, ishla, daftaring.
O'quvchilar ushbu o'yinni qo'yidagicha bajarishadi.
guruh: kuz, vatan, Samarqand, mashina, soat, ko'mir, chiroq, tovuq, o'qi.
guruh: gulzor, paxtakor, harakatchan, suvsiz, suvla,puldor,zirqilla, ishli, ishla.
guruh: bahorda, gulni, Toshkentda, kitobim, daftaring, o'yinga, Termizdan, qalamni, botirning.
5-topshiriq. Dars ishlanmasini tuzing.
Mavzuga oid dars namunasi.
Mavzu: So’z yasovchi qo’shimchalar (158-160-mashqlar). Ona tili 3-sinf
Darsning maqsadi:
Ta’limiy: o’quvchilarga so’z yasovchi qo’shimchalar haqida tushuncha berish: asos, asosdosh so’zlar haqidagi bilimlarni mustahkamlash;
Tarbiyaviy: kasb-hunarga qiziqish uyg’otish;
Rivojlantiruvchi: imlosi qiyin so’zlarni tovush-harf tomondan tahlil qilish va imlosini o’rganish: husnixat malakalarini rivojlantirish.
Darsning turi: yangi tushuncha, bilimlarni shakllantirish.
Darsning metodi: suhbat, «To’g’ri-noto’g’ri» metodi, «Davom ettir» ta’limiy o’yini.
Darsning jihozi: tarqatma materiallar, multimedia ilovasi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
