Dendral qanday vazifani bajargan?

1. 
   DENDRAL qanday vazifani bajargan?
   

a)* murakkab organik molekulalar strukturalarini tanish uchun qo’llaniladigan ekspert tizim;
b) idrok etuvchi, dinamik muhitda murakkab rejalarni amalga oshiruvchi ekspert tizim;
c) mehanik integrallashgan robotlarni boshqaruvchi ekspert tizim;
e) robotlarni ishlab chiqarishga mo’ljallangan ekspert tizim.

2. 
   MYCIN qanday vazifani bajargan?
   

a)* ichak kasalliklariga tashxis qo`yuvchi ekspert tizim;
b) murakkab rejalarni amalga oshiruvchi ekspert tizim;
c) iqtisodiy masalalarni boshqaruvchi ekspert tizim;
e) bank operatsiyalariga mo’ljallangan ekspert tizim.

3. 
   PROSPECTOR qanday vazifani bajargan?
   

a) * foydali qazilmalarni topishda maslahat beruvchi ekspert tizim;
b) loyihalashni amalga oshiruvchi ekspert tizim;
c) biznes masalalarni boshqaruvchi ekspert tizim;
e) bank operatsiyalariga mo’ljallangan ekspert tizim.

4. 
   Prolog, FRL, KRL, GUS - nima?
   

a) *mantiqiy dasturlash tillari;
b) loyihalashni amalga oshiruvchi ekspert tizimlar;
c) biznes masalalarni boshqaruvchi muloqat tizimlar;
e) bank operatsiyalariga mo’ljallangan dasturlar.

5. 
   Ekspert tizimlar yo’nalishdagi masalalarga ………………. kabilar kiradi.
   

a) *b) va e) javoblar to’g’ri;
b) inson-ekspertga qiyin tuyulgan tadqiqotlar;
c) operatorga va foydalanuvchiga qiyin tuyulgan tadqiqotlar;
e) bilimlarga va masalani yechish uchun xulosalash proseduralariga asoslangan dasturlar yaratish.

6. 
   Foydalanuvchilar tomonidan ekspert tizimlarga qiziqish asosan qanday factorlar bilan belgilanadi?
   

a) *Barcha javoblar to’g’ri;
b) Foydalanuvchi dasturlashni bilmasa ham, o’zining tajribasi va bilimidan foydalanib masalani mustaqil ishlab chiqadi;
c) Qachonki masalalarning echimi mavjud bo’lmasa yoki echish algoritmi nomalum bo’lsa;
e) Natijalar inson-ekspert natijalaridan qolishmasa, ba’zi hollarda inson-ekspert imkoniyatlaridan yuqoriroq natijalarga erishsa.
7. Еkspеrt tizim nimа?

1. 
   *Blimlаrgа аsоslаngаn аmаliy mulоqоt tizimi;
   

b) Amаliy matematik paket;
c) Mа’lumоtlаr bаzаsini bоshqаrish tizimi;
e) Faqat formulalarga аsоslаngаn tizim.
8. Bilimlаr bаzаsi nimа?

1. 
   *Prеdmеt sоhа vа mаsаlаni qаndаy yеchish hаqidаgi fоrmаllаshtirilgаn bilimlаr;
   
2. 
   Prеdmеt sоhа hаqidаgi fоrmаllаshtirilgаn bilimlаr;
   
3. 
   Prеdmеt sоhа hаqidаgi mа’lumоtlаr bаzаsi;
   

e) Prеdmеt sоhаning lug’аti.
9. Еkspеrt tizimlarning asosiy xususiyatlari ifodalovchi javoblarni ko’rsating?

1. 
   *b) va c) javoblar to’g’ri;
   
2. 
   bilimlar doim to`planib va yangilanib boriladi;
   

c) bashorat qilish qobiliyatiga ega va o`quv qo`llanma sifatida foydalanilishi mumkin.
e) faqat bashorat qilish qobiliyatiga ega.

10. Еkspеrt tizimning muhimligini ifodalovchi to’g’ri javovlarni ko’rsating?

1. 
   *b) va e) javoblar to’g’ri;
   
2. 
   Yеchimi iqtisоdiy sаmаrа оlib kеlаdigаn аmаliy mаsаlаlаr ko’lаmini
   

оshirаdi;

3. 
   Siklli yechimlar bo’ladi;
   

e) Yuqоri sifаt vа uzоq muddаtlilikgа еrishish.
11. Bilimlar injeneri o`zgartiradigan bilimlar–bu……………….bilimlar hisoblanadi.
а) *izohlanuvchi;
b) izohlanmaydigan;
с) texnologik;
e) yordamchi.
12. Predmet sohasi va qo`yilgan masalalarni yechishda ma’lumotlarni shakllantirish usullari haqidagi bilimlar-bu ……………… hisoblanadi.
а) *predmetli bilimlar;
b) izohlanmaydigan;
с) izohlanuvchi;
e) yordamchi.
13. Joriy holatga mos keluvchi bilimlarni izohlash usullarini tanlash uchun qo`llaniluvchi bilimlar-bu ……………… hisoblanadi.
а) *yechuvchi bilimlar ;
b) predmetli bilimlar;
с) izohlanuvchi;
e) yordamchi.
14. Bilimlar tizimini yaratishda va tushuntirishlarni bajarishda qo`llaniladigan bilimlar-bu ……………… hisoblanadi.
а) *qo`llab - quvvatlovchi ;
b) predmetli bilimlar;
с) izohlanuvchi;
e) yechuvchi bilimlar.
15. Bilimning yaratilgan vaqti, bilimlar muallifi va boshqalar haqidagi ma’lumotlarni saqlaydigan bilimlar-bu ……………… hisoblanadi
а) *texnologik bilimlar ;
b) predmetli bilimlar;
с) qo`llab - quvvatlovchi;
e) yechuvchi bilimlar.
16. Bilimlarning mazmunli tasvirlanishi, bilimlarni kiritish sabablari, bilimlarning belgilanishi haqidagi bilimlarni saqlaydigan, bilimlardan foydalanish usullari va olinadigan samarani tasvirlaydigan bilimlar-bu ……………… hisoblanadi
а) *semantik bilimlar ;
b) texnologik bilimlar;
с) predmetli bilimlar;
e) yechuvchi bilimlar.
17. Ekspertiza sohasidagi qoidalarni qo`llashning maqsadga muvofiqligini asoslash uchun ishlatiladigan bilimlar-bu ……………… hisoblanadi
а)* metabilimlar ;
b) semantik bilimlar;
с) predmetli bilimlar;
e) texnologik bilimlar.
18. Ekspert tizimda joriy vaqtdagi yechilayotgan masalada boshlang`ich va oraliq ma’lumotlarni saqlashga mo`ljallangan komponent-bu ……………… hisoblanadi
а) *ishchi xotira;
b) bilimlar bazasi;
с) tushuntiruvchi komponent;
e) muloqotli komponent.
19. Ekspert tizimda ishchi xotiradagi boshlang`ich ma’lumotlar va bilimlar bazasidagi bilimlardan foydalanib, shunday qoidalar ketma-ketligini shakllantiradigan, ularni boshlang`ich ma’lumotlarga qo`llab masalaning yechimiga olib keladigan komponent-bu ……………… hisoblanadi
а) *yechuvchi (bilimlar injeneri);
b) ishchi xotira;
с) tushuntiruvchi komponent;
e) muloqotli komponent.
20. Foydalanuvchi – ekspert tomonidan amalga oshiriluvchi bilimlar bilan ekspert tizimni to`ldirish jarayonini avtomatlashtiradigan komponent-bu …………… hisoblanadi.
а) *bilimlarni hosil qilish;
b) ishchi xotira;
с) yechuvchi (bilimlar injeneri);
e) muloqotli komponent.
21. Statik ekspert tizim nechta asosiy komponentalardan iborat?
а) *6;
b) 5;
с) 7;
e) 9.
22. Dinamik ekspert tizim nechta asosiy komponentalardan iborat?
а) *8;
b) 6;
с) 7;
e) 9.
23. Dinamik ekspert tizimlarga statik ekspert tizimlardagi komponentalarga qo’shimcha ravishda nechta komponentalar qo’shiladi?
а) *2;
b) 3;
с) 4;
e) 6.
24.Ekspert tizimni yaratishda yechimini kutayotgan masalalarni aniqlash, ekspert tizimni ishlab chiqishning maqsadi, expertlar va foydalanuvchi tiplarini aniqlash………………..bosqichida bajariladi.
а) *idenfikatsiyalash;
b) formallashtirish;
с) bajarish;
e) testdan o’tkazish.
25.Ekspert tizimni yaratishda muammo sohasining tarkibiy tahlilini o`tkazish, qo`llaniluvchi tushunchalar va ularning o`zaro aloqasi aniqlash, masalaning yechilish usulini belgilash.………………..bosqichida bajariladi.
а) *kontseptuallashtirish ;
b) formallashtirish;
с) idenfikatsiyalash;
e) testdan o’tkazish.
26.Ekspert tizimni yaratishda asosiy tushunchalarni shakllantirish, texnik vositalarni tanlash, bilimlarni namoyish etish va izohlash usullarini aniqlash, tizimning ishini modellashtirish..………………..bosqichida bajariladi.
а) f*ormallashtirish;
b) kontseptuallashtirish;
с) idenfikatsiyalash;
e) testdan o’tkazish.
27. Ekspert tizimni yaratishda ekspert tomonidan bilimlar bazasini to`ldirishni amalga oshirish..………………..bosqichida bajariladi.
а) *bajarish;
b) kontseptuallashtirish;
с) idenfikatsiyalash;
e) formallashtirish.
28. Ekspert tizimlar bajaradigan vazifasi bo`yicha …………. ekspert tizimlarga bo’linadi.
а) *umumiy vazifani bajaruvchi va maxsuslashtirilgan;
b) umumiy vazifani bajaruvchi va kontseptuallashtirilgan;
с) maxsuslashtirilgan va idenfikatsiyalashtirilgan;
e) formallashtirilgan va maxsuslashtirilgan.
29. Ekspert tizimlar tashqi muhitga bog`liqlik darajasiga qarab …………. ekspert tizimlarga bo’linadi.
а)* statik va dinamik;
b) umumiy vazifani bajaruvchi va kontseptuallashtirilgan;
с) umumiy vazifani bajaruvchi va idenfikatsiyalashtirilgan;
e) formallashtirilgan va maxsuslashtirilgan.
30. Ekspert tizimlar foydalanish turiga qarab ……….………. ekspert tizimlarga bo’linadi.
а) *izolyatsiyalangan, boshqa tizimga kirish-chiqishga mo`ljallangan va gibrid;
b) statik , dinamik va kontseptuallashtirilgan;
с) izolyatsiyalangan , umumiy vazifani bajaruvchi va gibrid;
e) formallashtirilgan, maxsuslashtirilgan va dinamik.
31. Ekspert tizimlar yechiladigan masalaning murakkabligiga qarab …………. ekspert tizimlarga bo’linadi.
а) *oddiy, o`rta va murakkab;
b) statik , dinamik va kontseptuallashtirilgan;
с) oddiy, umumiy vazifani bajaruvchi va gibrid;
e) izolyatsiyalangan, maxsuslashtirilgan va statik.
32. Ekspert tizimlar qurish jarayoniga qarab …………. ekspert tizimlarga bo’linadi.
а) *tadqiqiy va taqdimotli namunaviy hamda ishlab chiqarishga va tijoratga mo`ljallangan namunaviy;
b) statik va umumiy vazifani bajaruvchi hamda dinamik va kontseptuallashtirilgan;
с) oddiy va o`rta hamda gibrid va murakkab;
e) izolyatsiyalangan va oddiy hamda maxsuslashtirilgan va statik.
33. Sil kasalligiga tashxis qo`yuvchi ekspert tizim-bu.......................
а)* PUFF;
b MACSYMA ;
с) POMME;
e) AIRPLANE.
34. Mevali bog`larga qarashga maslahat beruvchi ekspert tizim-bu.................
а)* POMME;
b MODIS ;
с) PUFF;
e) AIRPLANE.
35. Energetik tizimlarda ishdan chiqish holatlarini aniqlash va tuzatish uchun ekspert tizim-bu.................
а) *MIDAS;
b) ACES;
с) PUFF;
e) AIRPLANE.
36. Xaritada o`zgarish kiritish bo`yicha kartografik ishlarni amalga oshish uchun ekspert tizim-bu.................
а) *ACES;
b) MIDAS;
с) ACES;
e) AIRPLANE.
37. Analitikka tutuvchi signalni jo`natgan radar turini aniqlashga yordam beruvchi ekspert tizim-bu.................
а) *ASTA;
b) ACES;
с) DART;
e) HANNIBAL.
38. Raqibning radioalmashish razvedkasi sohasida vaziyatni baholashni amalga oshiruvchi ekspert tizim-bu.................
а) *HANNIBAL;
b) ACES;
с) DART;
e) ASTA.
39. Katta EHM dagi katta razryadli MVS operatsion tizimlarni boshqaruvchi ekspert tizim-bu.................
а) *YES/MVS;
b) HANNIBAL;
с) DART;
e) ASTA.
40. Telefon tarmog`idagi nosozliklarni aniqlaydigan va uni sozlash va tiklash chora-tadbirlari bo`yicha tavsiyalar beruvchi ekspert tizim-bu.................
а) *ACE;
b) YES/MVS;
с) DART;
e) HANNIBAL.
41. Samolyot yerga qo`nishida uchuvchiga yordam beruvchi ekspert tizim-bu............................
а) *AIRPLANE;
b) SAMOLYOT;
с) YES/MVS;
e) DART.
42. Baku neftni qayta ishlash zavodida ishlab chiqarishni rejalashtiradigan ekspert tizim-bu............................