Delikvent xulq-atvorga EGA bolalar bilan ishlashning ijtimoiy-pedagogik texnologiyalari

2.2. Деликвент хулққа мойил бўлган ўсмирлар, ўқитувчилар ва ота-оналар билан ташкил этиладиган амалий ишлар таҳлили

Бугунги кунда таълим муассасаларида деликвент хулққа мойил бўлган ўсмирлар билан педагогик-психологик ишлар ташкил этилмоқда. Қуйида тадқиқот давомида қўлланилган методика ва усуллардан намуналарни келтирамиз.

Муассаса ўқитувчилари билан ишлаш учун ҳам анкетадан фойдаланиш мумкин:
Тарбияси “қийин”болаларни ўрганиш учун анкета
Ҳурматли ўқитувчилар!
Қуйида Сизга тақдим этилаётган анкеталарга эътибор қаратинг ва ўзингиз фаолият олиб бораётган ўқув муассасасидаги болалар ва ўсмирларнинг хулқ-атворидаги оғишларни аниқлашга ҳаракат қилинг. Бу анкета Сизни улар билан қандай ишлашингиз учун имконият яратади.
Тақдим этилаётган саволларнинг баъзиларининг жавоблари олдиндан берилган бўлиб, улардан Сизнинг фикрингизга мос келадиганини доирача ичига олиб белгиланг. Баъзилари эса олти балли тизим бўйича баҳолашни талаб этади. Сиз ўзингизга маъқул келганини доирачага олиб қўйинг.

1. 
   Сиз ишлаётган гуруҳлардаги болаларнинг хулқ-атворида меъёрдан оғишнинг қайси даражасига хос болалар бор?
   

1-умуман учрамайди
2-жуда кам учрайди
3-кам учрайди
4-баъзида учрайди
5-тез-тез учрайди
6-деярли доимо учрайди
1. Ўқув муассасидаги хулқ-атвор қоидаларини бузиш (дарсларни қолдириш, дарслардан қочиш, топшириқларни бажаришдан бўйин товлаш) 0 1 2 3 4 5

1. 
   уйдан қочиб кетиш 0 1 2 3 4 5
   
2. 
   қўполлик 0 1 2 3 4 5
   
3. 
   алкогол ичимлик истеъмол қилиш 0 1 2 3 4 5
   
4. 
   чекиш 0 1 2 3 4 5
   
5. 
   жинсий ҳаётга эрта қадам қўйиш 0 1 2 3 4 5
   
6. 
   безорилик 0 1 2 3 4 5
   
7. 
   бошқаларни жабрлаш 0 1 2 3 4 5
   
8. 
   ўғирлик 0 1 2 3 4 5
   
9. 
   бўйсунмаслик, катталарни масхаралаш 0 1 2 3 4 5
   
10. 
    “жалб этувчи” кийимлар кийиш, соч турмаклаш, тақинчоқлар тақиш 0 1 2 3 4 5
    
11. 
    танни жароҳатловчи жанжал қилиш 0 1 2 3 4 5
    
12. 
    наркотик истеъмол қилиш 0 1 2 3 4 5
    
13. 
    яна нима___________________________0 1 2 3 4 5
    

2. Сизда хулқ-атворида оғиш бор болаларнинг қайси даражадаги гуруҳи билан ишлаш анча қийин?_______________________________________

3. Қайси кўринишдаги хулқ-атворда оғиш ҳоллари ўсиш кузатилмоқда?__________________________________________________
4. Болалар ва ўсмирлар хулқ-атворида оғишни келтириб чиқарувчи турли сабабаларнинг олти балли тизим бўйича баҳоланг
4.1.кучли таассурот қолдиришга интилиш
4.2.боланинг касалланиши
4.3.болада қўзғалишнинг ортиб кетиши, ўзини назорат қила олмаслик
4.4. оиладаги ноқулай вазиятлар
4.5. мустақиллик ва эркинликка интилиш
4.6. мураккаб педагогик вазиятларни ҳал этишда ота-оналарнинг билимини етишмаслиги
4.7. ўқишдан орқада қолиш
4.8. тенгдошлари томонидан эҳтиётсизлик
4.9. катталарни болалардаги қийинчиликларини тушунмаслик
4.10. болада ўзига ишончнинг етишмаслиги
4.11. болалар қобилиятини катталар томонидан салбий
баҳоланиши
4.12. ҳаётда ҳар хил стрессли ҳолатларни кечириш
4.13. боланинг ҳаётида ижтимоий-иқтисодий зўриқишларнинг
учраганлиги
4.14. зўрлаш, қаттиққўллик, жазоламаслик,
4.15. ота-оналарнинг ҳаддан ортиқ бандлиги
4.16. ота-оналар билан низолашуви
4.17. ота-оналар томонидан (педагоглар) чеклашларнинг кўплиги
4.18. оиладаги жанжаллар
4.19. боланинг ақлий савиясининг пастлиги
4.20. боланинг юқори даражада мулоқотга киришувчанлиги
4.21. болаларда эмоциоан-иродавий назоратнинг пастлиги
4.22. ёлғизлик, бошқалар томонидан тушунилмаслик
4.23. ота-оналарнинг ортиқча қаттиққўллиги ва қаттиқ назорат қилиши
4.24. зарарли таъсирларга болаларни қаршилик кўрсатиш қобилиятининг пастлиги
4.25. наслий асослар туфайли
4.26. жинсий ва психофизиологик ривожланишдаги мувозанатсизлик.
4.27.яна қандай__________________________________
5. Сиз профилактик-коррекцион ишлар олиб боришда қандай мақсадлар қўясиз?
6. Сиз ўзингизни иш фаолиятингизда деликвент хулқ-атворли болалар билан ишлашда қандай профилактик ва психокоррекцион тадбирлардан фойдаланасиз:
6.1.Тарбиялаш ва ривожлантиришнинг индивидуал дастурини ишлаб чиқиш___________________________________
6.2. Тарбияси қийин болаларни ўқув муассасадаги тўгараклар, секциялар, уюшмаларга бирлаштириш________________
6.3. Болаларни қизиқарли, доимо фаолият билан машғул этиш__________________________________________________________
6.4.Тарбияси қийин болаларнинг оиласига ташриф этиш______
____________________________________________
6.5. Деликвент хулқ-атвор муаммоси бўйича болаларнинг ота-оналари билан йиғилиш ўтказиш
______________________________________________________________6.6. Тарбияси қийин болалар билан индивидуал режа асосида ишлаш__________________________________________________________________________________
6.7. Хулқ-атвор бузилиши бўйича тарбиявий соатлар ўтказиш
6.8.Тарбияси қийин болаларнинг ота-оналари билан индивидуал суҳбатлашиш___________________________________________________
6.9. Тарбияси қийин боланинг турига мувофиқ коррекция қилиш учун педагогик-психологик консилиум уюштириш___________
6.10. Тарбияси қийин болалар учун маслаҳатлар уютириш______________________________________________________
6.11. Болалар ва ўсмирлар билан гуруҳий машғулот уюштириш_____________________________________________________
6.12. Ушбу гуруҳларда ташхис ўтказиш
6.13. Болалар ва ўсмирларга ёрдам берувчи кўнгиллилар гуруҳини ташкил этиш_____________________________
6.14.яна нима___________________________________
7. Сизнинг нуқтаи назарингизча қандай профилактик тадбирлар анча самарали ҳисобланади?_________________________
____________________________________________
8. Тарбиявий ишларни ташкил этишда қандай сифатларни хулқида оғиш бўлган болаларда таркиб топтиришни маслаҳат берасиз?
8.1. фаоллик
8.2. мустақиллик
8.3. қатъийлик
8.4. қизиқишлар хилма хиллиги
8.5. эркинлик
8.6. ҳаётий қийинчиликларга дуч келиш тажрибаси
8.7. дадиллик
8.8. ностандартлик
8.9. яна нима___________________________________
9. хулқида оғиш бўлган болалар билан ишлашда қандай қийинчиликларга дуч келасиз?_______________________
____________________________________________
10. Сиз кўпроқ қайси соҳа мутахассислари билан ҳамкорликда иш олиб борасиз?
10.1. педагог
10.2. ижтимоий педагог
10.3. дефектолог
10.4. психотерапевт
10.5. педиатр
10.6. вояга етмаганлар билан ишлаш инспектори
10.7. логопед
10.8. психоневролог
10.9. мустақил
10.10. яна кимлар______________________________
11. Сизнинг тарбияси қийин ўсмир ва болаларни профилактика ва коррекция қилишингиз натижаси нимадан иборат?_______________________________________
____________________________________________
12. Ўқув йили давомида сиз нечта тарбияси қийин болалар билан ишлашингизга тўғри келади?________________________
____________________________________________

Деликвент хулқ-атворли болалар ва ўсмирлар билан ишлаётган мутахассис профлактик ва коррекцион ишларни амалга ошириш жараёнида уларнинг ота-оналари билан муносабатда бўлишлари лозим бўлади ҳамда ота-оналарнинг ҳам муносабатлари ўрганиб бориши, ўз изланишлари натижаларини ўзаро қиёсий таҳлил этиши лозим бўлади. Ушбу ҳолатни инобатга олган ҳолда мутахассис-психологнинг ота-оналарга мурожаат этиши ва уларнинг муносабатини аниқлаши учун қуйидаги анкетадан фойдаланиш мумкин.