Декабрь 2020 22-қисм

Декабрь 2020 22-қисм
Тошкент
БИОЛОГИЯ ДАРСЛАРИДА ЗАМОНАВИЙ РАҚАМЛИ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДАН 
ФОЙДАЛАНИШ
Нармуратова Саодат Тўхтаевна, 
Сурхондарё вилояти Қумқўрғон тумани
14-сонли айрим фанлар чуқур 
ўрганиладиган ихтисослаштирилган 
мактаб-интернати биология фани ўқитувчиси, 
[e-mail] [phone]
Аннотация: Ушбу мақолада биология фанини ўқитишда замонавий дарсларни таш-
кил қилишнинг турли хил ноанъанавий усулларидан фойдаланилади. Биология фанини 
ўқитишда компютер ва ахборот технологияларига асосланган дарслар маълум бир тизим 
асосида ташкил қилинади.
Калит сўз: Рақамли технология, ахборотлаштириш, биология ўқитиш методикаси, мул-
тимедиа, тақдимот, ҳаёт эволюцияси, ер экосистемалари.
Бугунги замон глобаллашув даврида таълим жараёнини ташкил этишда замонавий 
рақамли технологиялар ва ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланиш кат-
та аҳамият касб этмокда. Ахборот технологиялари бу- дарс давомида махсус услублар, 
дастурий ва техник (кино, аудио, видео, компьютер, теле дастурлар) воситалар ёрдамида 
ўкувчиларга маълумотлар беришга асосланган педагогик технологиядир.
Биология дарсларида ахборот коммуникацион технологиялардан фойда ланиш фанни 
ўқитиш сифатини оширишга ёрдам беради, турли объектларнинг ҳаётий хусусиятларини 
очиб беради, кўргазмалиликни кенг ёритади, табиат ҳодисалари ва ўрганилаётган объект-
ларни энг муҳим хусусиятларини (таълимнинг максади ва вазифалари нуқтаи назардан) 
ўкувчилар кўз олдига яққол келтиради, ҳамда асосий белги ва ҳусусиятларини идрок этиш 
қулай шароитини яратади. 
Кўплаб биологик жараёнлар мураккаблиги жиҳатидан бир-биридан фарқ килади. 
Ўкувчилар нарса ва ҳодисалар, жараёнларни боришини расм ва тасвирларсиз тасаввур 
қилишга қийналишади.
Ўқувчиларнинг интеллектуал тафаккурларини оширишда, биологик жараёнларни бир 
бутунлигини тасаввур килишларида, мустақил «шакллар» яратишда, ўзининг хатоларини 
тўғирлашда мультимедияли анимациялар муҳим роль ўйнайди.
Таълим жараёнида мультимедияли технологиялардан фойдаланиш ўкувчиларнинг ил-
мий фаолиятига ва комьютер билан ишлашга қизиқиш- ларини оширади. Дарсларда ком-
пьютерлардан фойдаланиш ўқувчиларнинг билиш фаоллигини оширишда муҳим аҳамият 
касб этадиган усул сифатида шаклланди.
Натижада дарсни қизиқарли ва кўргазмали бўлишини таъминлади. Такдимот (презен-
тация) - бу ўкув материалини слайдлар, таблица, схема, чизмалар, иллюстрация, аудио 
ва видео материаллари оркали беришдир. Интернет ўкитувчи таълим жараёнини ташкил 
этишда жуда катта (электрон почта, кидирув тизими, электрон конференция) маълумот 
манбаи сифатида замонавий таълимнинг ажралмас қисми бўлиб қолди. Дарсда интернет 
маълумотларидан фойдаланиш янги мавзуни кизикарли маълумотлар билан тўлдиради, 
ўкувчиларнинг билим олишга бўлган интилишларини оширади. Интернетдан барча мактаб 
фанлари бўйича тўлиқ ечими билан берилган масала ва машкларни, тестлар, рефератлар, 
турли тажрибаларни моделлари берилган тематик сайтларни топиш мумкин. ҳеч кимга 
сир эмаски аксарият замонавий мактаб ўкувчилари зарур маълумотларни адабиётлардан 
эмас балки Интернетдан олишмокда.
Интернет маълумотларидан фойдаланишнинг энг муҳим томони ўқувчиларнинг вақти 
тежалади ва кўпрок ахборотлар олиш имконига эга бўладилар. Ўқитувчининг вазифаси 
ўқувчилар томонидан олинган маълумотлар устида тўғри ишлашга йўналтириш, энг асо-
сий маълумотларни ажратиб олишга йўллашдир. Мисол учун, «Ерда ўсимликлар дунёсини 
ривожланиши» мавзусини ўрганишдан олдин ўқувчилар олдиндан интернетдан маълумот-
лар олиш тўғрисида топшириқ олишади. Топшириқ индивидуал ва гурухли характерга 
эга бўлиши мумкин. Агар вақт етарли бўлса ўкувчилар интернетдан олган маълумотлари 

---

23