Davriy nosinusoidal tok elektr zanjirlari

Elektrik filtrlarni ishlash printsipi. 
G’altak va kondensator ketma-ket va parallel 
ulangan tebranish konturini filtrlash ta`sirini ko`rib chikamiz. Ma`lumki, bunday 
konturlarda ma`lum sharoitlarda rezonans hodisasi ro`y beradi: ketma-ket zanjirda 
kuchlanishi rezonansi parallel zanjirda esa tok rezonansi bo`ladi. Ko`rsatib o`tilgan 
L, C tebranish konturlari asosan polosali va to`suvchi filtrlarda qo`llaniladi. 
Quyidagi chizmalarda polosali hamda to`suvchi filtrlar sxemalari keltirilgan. L
1
S
1 
dan tuzilgan ketma-ket zanjir 
27-rasm: Ketma-ket (a) va parallel (b) tebranish konturlari. 
28-rasm: Polosali filtr. 
ba`zi bir rezonansli va unga qo`shni bo`lgan chastotalar uchun o`z qarshiligiga ega, 
shuning uchun u ma`lum polosadagi hamda unga yaqin bo`lgan chastotalarni 
yahshi o`tkazadi lekin boshqalarni ushlab qoladi. L
2
S
2 
lar dan tuzilgan parallel 
zanjir rezonansga moslashtirilgan va unga yaqin chastotalarga katta qarshilik hosil 
qiladi, ammo boshqalari esa oz qarshilik ko`rsatadi. Shuning uchun u iste’molchini 
rezonansga yaqin bo`lgan barcha chastotalardan tashqari chastotalarni shuntlaydi
ya`ni ularni o`zi orqali o`tkazadi.
To`suvchi filtrlar ma`lum chastotada polosali qolishi lozim, shuning uchun 
ketma-ket hamda parallel zanjirlarni ularni almashtiriladi. L
1
S
1
dan iborat parallel 

---

zanjirlar rezonansi yaqin polosa chastotalarini amalda o`tkazmaydi, shu bilan 
birgalikda boshqa chastotalarga qarshilik ko`rsatmaydi.
Nazorat uchun savollar 
1. Davriy nosinusoidal o`zgaruvchan tok tizimi nima? 2. Filtrlar qanday elementlardan 
tuziladi? 
3. Davriy nosinusoidal o`zgaruvchan tok qanday hosil qilinadi? 4. Filtrlarni qanday turlari 
mavjud?
5. Davriy nosinusoidal o`zgaruvchan tok kuchlanishlari qanday? 6. Past chastotali filtrni 
tushuntiring? 7. Yuqori chastotali filtrni tushuntiring? 8. To`suvchi, plosoli 
filtrlarni tushuntiring? 
9. Davriy nosinusoidal o`zgaruvchan tokni avfzalligi, kamchilligi nima? 10. Filtrlar qaerlarda 
ishlatiladi?