Davr oraliq’idagi tarixiy atamalarni o`z ichiga oladi. Tarixiy atamalarning ma`nosi yillar o`tishi bilan o`tmishning ma`lum davriga xos holda o`zgargani tez-tez kuzatib turilgan

Kardinal
— katolik chekovining oliy mansabdori. Kardinallar majlisi
 — konklav
papani 
saylaydi. 
Papa viloyati
(yoki CHerkov viloyati) — o`rta Italiyadagi poytaxti Rim bo`lgan 
cheklanmagan oliy hukmdor — papa boshchiligidagi davlat (756–1870 i.). 1870 yilda Rimning 
Italiya qirolligiga qo`shilishi natijasida papa davlati yo`q bo`lib ketdi. 
Kostel 
— katolik cherkovining nomi. 
Bulla
— muhr bosilgan davlat va cherkov aktlarini tantanali shaklda e`lon qilishning 
G’arbi Yevropadagi eskicha nomi. Bu nom hozir ham papa hokimiyatidan chiqadigan tantanali 
aktlarga nisbatan qo`llaniladi. 
Nuntsiy
— papa elchisi. Bir qator mamlakatlarda nuntsiy diplomatik korpusning boshlig’i 
hisoblanardi. 
Protestantizm
— XVI asrdagi reformatsiya natijasida Rim – katolik cherkovidan ajralib 
chiqqan lyuteranlik, kal’vinizm kabi xristian diniy ta`limotining umumiy nomi. Protetantlar deb 
dastlab SHpeyerda (1528) chakirilgan german imperiyasi seymi a`zolarining reformatsiya 
harakatiga qarshi kurash xaqidagi ko`pchilikning harakatiga qarshi norozilik bilan chiqqan 

---

38 
(protest) ozchilik qismini atashgan edi. Protestantlar Austurdagi (1530) reyxstagda Martin 
Lyuter tomonidan tuzib chiqilgan yangi liniy ta`limot asosini takdim etdilar. Keyinroq 
reformatsiyaning hamma tarafdorlari Protestantlar deb ataladigan bo`ldi. SHvetsariyada, 
Frantsiya va Pol’shada TSvingli va Kalvin tarafdori yoki reformatorlar ham Protestantlar deb 
atalgan. AQSH, Angliya, Germaniya va boshqa mamlakatlarda XVI — XVII asrlarda 
protestantizm negizida vujudga kelgan baptistlar, menonitlar, kvakilar va sho`nga o`xshash juda 
ko`p sektalar mavjuddir. 
Indul’gentsiya
— o`rta asrlarda katolik cherkovi ish praktikasida qo`llanilgan pul 
barobarida yoki cherkov oldida ko`rsatilgan xizmatlari uchun ayb va gunohlarini kechirish va 
cherkov jazosidan ozod etilganligi xaqida beriladigan yorliq. Indul’gentsiya berish bilan uni 
sharm— xayosizlarcha sotish xalq ommasining g’azabini keltirdi va bu hol reformatsiya 
o`tqazishga qaratilgan harakatning kelib chiqishiga asosiy sabablardan biri bo`ldi.