Davr oraliq’idagi tarixiy atamalarni o`z ichiga oladi. Tarixiy atamalarning ma`nosi yillar o`tishi bilan o`tmishning ma`lum davriga xos holda o`zgargani tez-tez kuzatib turilgan

Laylat—ul qadr
– ramazon oyining 27—kunga o`tar kechasi Islom diniga siginuvchilar 
xar yili shu kechada Alloh xar bir insonning ibodat paytida iltijo qilgan tilagini hisobga olib, 
uning takdiri xaqida hukm chiqaradi, deb tasavvur kiladilar Mana shuning uchun ham Laylat ul–
qadr kechasining Qur`on o`qib, Allohga iltijo qilib, duo va ibodag qilib o`tqazish rasm bo`lgan. 
Masjid
– sajdagox, musulmonlarning ibodat joylari. Musulmonlar jamoa bo`lib, namoz 
o`qiydigan joy. Masjidlar asosan musulmonlarning kundalik besh vaqt namoz o`qishi uchun 
mo`ljallangan muqaddas joy. Juma va Xayit namozlari esa jome` masjidlarida o`qiladi. Birinchi 
masjidni Madinada Muhammad Payg’ambar qurdirgan. 
Imom
– arabcha so`z bo`lib, namozda jamoatning oldida turib namozni boshqaruvchi 
kishi. SHuningdek, Islom dinida musulmonlarning rahbari boshlig’i demakdir Imom atamasi 
nixoyatda keng mazmuni bo`lib quyidagi ma`nolarda ishlatilgan va ishlatilmokda 1. 
Sunniylikda barcha musulmonlarning oliy rahbari 2. Sunniylikka shariat mazxablarining 
asoschisi, 3. SHialikda eng yuksak rahnamo, ya`ni Xazrati Ali va uning avloddari 4. Sunniylikda 
ham, shialikda ham masjidda namozni boshqarib boruvchi dindor — masjid imomi. 
Madrasa
– Musulmon ilohiyotining masalalarini sharhlab berib turadigan markaz. U 
Madrasa sifatida arablarda VII — VIII asrlarda paydo bo`lgan. Keyinchalik ayrim masjidlar 
qoshida ilohiyot maktablari tarkib topib, Madrasa deb atala boshlangan. Madrasalar xonlar va 
yirik er egalari va boshqa davlatmand kishilar tomonidan qurdirilgan. Mutavalli vaqfdan tushgan 
daromadni mudarris, mullavachcha, imom va boshqalarga taqsimlangan. Madrasaga maktabni 
tugatgan o`spirinlar qabul qilingan. O`rta Osiedagi madrasalarda arab va fors tishlida yozilgan 
«Avvali ilm» kitobi o`qitilgan. Ayrim madrasalarda tibbiyot, aruz ilmi falsafa, geografiya va 
boshqa fanlar ham o`qitilgan. Madrasaning xar bir bosqichida o`qish muddati 3–4 yil davom 
etgan. 

---

21 
Mavlid
– Muhammad Payg’ambarning tug’ilgan kuni bilan bog’liq diniy bayram. Rabi al–
avval oyining 12 kuni nishonlanadi Musulmon mamlakatlarida mavlud kuni duolar, Payg’ambar 
sha`niga madxiyalardan iborat she`rlar o`qiladi sadaqalar beriladi, dindorlarning yigilishlari 
o`tkaziladi 
Maddox 
– XX asr boshlariga qadar O`rta Osiyo hududida odam gavjum maydonlarda, 
joylardagi ochik maydon va choyxonalarda hamda saroylarda odamlarni to`plab, ularga aziz 
avliyolarning karomatli mo``izalarini izohlab beruvchi, diniy qonun-qoidalarini sharhlab 
tushuntiruvchi diniy notik. Maddox xizmati evaziga tinglovchilaridan nazr yig’ib olingan.