Davolash va Tibbiy pedagogika fakulteti 5

SIKLIK BUZILIShLAR. 
 
Gipomenstrual sindrom tuxumdon gipofunksiyasi, kuchsiz, kalta, kam bo`lganligi sababli (xar 6-8 
xaftada) menstruatsiyaga sabab bo`ladi.  
Jinsiy  gormonlarning  yetishmovchiligi  bachadon  qon  aylanishining  yetishmovchiligiga  olib  keladi  va 
endometriyda bo`ladigan siklik uzgarishlarning tulik bulmasligiga sababchidir. 
 
Gipomentruatsiya  sust,  kuchsiz,  kalta  –  oligomenoreya,  kech  va  juda  kam  –  opsomenoreya  deb 
ataladi.  
 
Tuxumdon  faoliyatini  kamaytiruvchi  xamma  shart  –  sharoitlar  gipomenstruatsiya  sindromi  uchun 
zamin bo`ladi.  

---

64 
 
Etiologiyasi:
  infantilizm,  rivojlanish  nuksoni,  utkir  va  surunkali  yo`qumli  kasalliklar,  zaxarlanish,  ichki 
bezlar faoliyatining uzgarishi. Ayrim vaktlarda balogatga yetish va klimakterik davrda uchrashi mumqin.  
 
Gipomenstrual  sindrom  -    birlamchi  –  hayz  ko`rish  boshlanish  bilan  bulsa,  ikkilamchi  -    avval 
normal xolda bo`lib keyinchalik kamayib, kiskarib sustlashsa turlarga bulinadi.  
I-
 
GS – infantilizmda uchrasa. 
II-
 
GS – endogen organlar kasalliklarida, yo`qumli va surunkali kasalliklarda uchraydi.  
Davosi:
  agar  bepushtlik,  og`riqli  menstruatsiya  bulmasa,  umumiy  yaxshilovchi  muolaja  –  (rasional 
ovkatlanish, yengil mexnat va dam olish). 
II – GS da asosiy sabab bo`lgan kasallikni davolash kerak. Agar yaxshi natija bulmasa, Sherbak bo`yicha 
vorotnik,  diatermiya,  loy  bilan  davolash,  kichik  chanoq  organlarida  qon  aylanishini  kuchaytiruvchi 
muolajalardan qilish kerak. Menstrual sikli fazasiga karab, kichik dozada jinsiy gormonlar 1000-5000 YeD 
dan  esterogen  (10-12  kun  davomida  II  –  fazasida  progesteron  5-10  mgdan  6-8  kun  davomida)  beriladi. 
Agar GS sababi sil bulsa gormonal davo qilishdan oldin maxsus davo kilinadi.