Davlat xaridi

FAR ga asosan AQShda davlat xaridiga buyurtmani joylashtirishda quyidagi jarayonlar amalga oshiriladi:

• ochiq savdolar;
• ikki bosqichli savdolar;
• muzokorlar olib borish;
• xaridni soddalashtirilgan tartibda amalga oshirish.

Boshqa mamlakatlar amaliyotida uchramaydigan soddalashtirilgan tartibda amalga oshirish usuli shartnoma summasi katta bo’lmaganda (100 ming AQSh dollari miqdorigacha) va yiliga 5 mln AQSh dollaridan ortmaganda qo’llaniladi.

3. Yevropa Ittifoqiga kiruvchi mamlakatlarning davlat xarid tizimini boshqarish amaliyoti

Mazkur izlanishda Evropa Ittifoqiga kiruvchi mamlakatlarning davlat xarid tizimini boshqarish amaliyotini tadqiq etamiz.

G’arb davlatlarning hukumatlari davlat xaridi bo’yicha me’yoriy-huquqiy bazani takomillashtirish bo’yicha amaliy ishlarni birinchi bo’lib boshlashga undagan asosiy sabablar sifatida, ushbu davlatlar hukumatlarining o’z xalqi oldidagi majburiyatlarni bajarishga intilib, hukumatlarning davlat va kommunal xarajatlarining yuqori darajada amalga oshirishi, korruptsiya bo’yicha noxush hollarning tez-tez yuz berishi kabilarni ko’rsatish mumkin.

Ishtirokchi mamlakatlarning ko’pligi, ulardagi davlat xaridi miqdorining turli darajada ekanligi, rivojlanish darajasi va davlat sektorining hajmi Evropa ittifoqida(EI) davlat xaridini tartibga solish bo’yicha qonunchilikni ishlab chiqishda maxsus yondoshuvni talab etdi.

Bugungi kunda EI mamlakatlarida davlat xaridini tartibga solish, uning hajmidan va boshqa shartlardan kelib chiqib, uch darajada tartibga solinadi: milliy, EI qonunchiligi hamda xalqaro qonunchilik asosida.

EIda davlat xaridini tartibga soluvchi huquqiy bazani takomillashtirish quyidagi yo’nalishlarni o’z ichiga oladi:

• odatda, tabiiy monopoliyalar sanaluvchi ayrim iqtisodiyot sektorlarini (suv ta’minoti, energetika, transport va pochta xizmatlari sohasi) davlat xaridi bo’yicha umumiy qonunchilikning amal qilish doirasidan chiqarish;
• yangicha biznesni yuritish va hisob shakllari: kontsessiya hamda xususiy va davlat sektori o’rtasidagi boshqa shakldagi hamkorlik;
• elektron xaridni tashkil etish.