Davlat va xususiy sektor hamkorligi reja

Institutlar, bu – jamiyatdagi iqtisodiy birliklarning o‘zaro kelishuvi asosida yuzaga kelgan tartib-qoidalar bo‘lib, davlat va xususiy sektor bir-biri bilan hamkorlikda bu qoidalarni doimiy shaklda takomillashtirib, tuzatib boradi. Me’yorlar, imtiyozlar, cheklovlar, ta’qiqlovchi qoidalar, rag‘batlantirish vositalari – bularning barchasi bozor subyektlari hisoblangan davlat, korxonalar hamda uy xo‘jaliklarining xatti-harakatla­rini o‘zaro moslashtirishga va uyg‘unlashtirishga, manfaatlarni ro‘yobga chiqarishga xizmat qiladi.

Jahon bozorida davlat o‘z holicha, yoki milliy ishlab chiqaruvchi o‘z-o‘zicha samarali harakat qila olmaydi. Davlatning jahon xo‘jaligidagi iqtisodiy kuch-qudrati milliy ishlab chiqaruvchilar faoliyatida namoyon bo‘ladi, o‘z navbatida, kuchli davlatgina xalqaro va mintaqaviy bozorlarda o‘z tadbirkorlari manfaatlarini har jihatdan himoya qilishga qurbi yetadi.

Islohotlarning bugungi bosqichida davlat va xususiy sektor hamkorligini kuchaytirish dolzarb ahamiyat kasb etmoqda. Chunki so‘nggi yillarda yuz bergan va hali hamon davom etayotgan global moliyaviy-iqtisodiy inqiroz davlat va xususiy tadbirkorlik kuchlarini birlashtirishni, raqobatbardosh tovar va xizmatlar ishlab chiqarishda o‘zaro ko‘maklashish tizimini yo‘lga qo‘yishni taqozo etmoqda.

Davlat va xususiy sektor boshqaruv institutlari faoliyatining samarali bo‘lishi uchun tranzaksion xarajatlar kamayib borishi zarurati ham shunga olib kelmoqda. Bir turdagi transaksion xarajatlar – iqtisodiy yoki huquqiy tizimdan foydalanish sarf-xarajatlarini davlat va xususiy tadbirkorlik takror amalga oshi­rayotganligi ham hamkorlikni taqozo etmoqda. Transaksion xarajatlarga axborotni qidirib topish xarajatlari, o‘lchash xarajatlari, muzokaralar olib borish va shartnomalar tuzish xarajatlari, yuqori va quyi tashkilotlar rejalarining muvofiqlashtirilishi bilan bog‘liq xarajatlar, kamyob resurslarni qidirib topish xarajatlari va mulk huquqlarini himoya qilish xarajatlari kiradi. Bu xarajatlar aksariyatining bir vaqtning o‘zida davlat va xususiy tadbirkorlik subyektlari tomonidan takror amalga oshirilishi umumiy iqtisodiy samaradorlikni pasaytirib yuboradi va raqobatbardoshlikka salbiy ta’sir ko‘rsatadi.