Davlat va huquq tushunchalari

Davlatning asosiy funksiyalari.
Davlatning asosiy funksiyalari davlat faoliyatining asosiy yo’nalishlaridi, bu ichki va tashqi funksiyalardan iborat:
Ichki funksiyalar:
1. Regulyativ (tartibga solish, boshqarish).
2. Qo’riklash (saqlash, muhofaza qilish).
-Regulyativ funksiya davlatning iqtisdiy va ijtimoiy sohadagi o’rnini belgilaydi.
IQTISODIY—jamiyat iqtisodiyo hayotiga ta’sir etish. Iqtisodiyotning davlat sektorlarini boshqarish.
IJTIMOIY—ijtimoiy boylikni mehnat ulushiga bog’liq bo’lmagan holda taqsimlash.
MOLIYAVIY NAZORAT--soliq solish
bojxona nazorati
u ham soliq solish
-Qo’riqlash funksiyasi -davlatning huquq bilan mustahkamlangan va tartibga solinadigan ijtimoiy munosabatlarini ta’minlash va himoya qilishga qaratilgan quyidagi faoliyatini taqozo etadi.
a) fuqarolar huquq va erkinliklarini muxofaza kilish
b) tabiatni muxofaza kilish
v) barcha shakllardagi mulklarni himoya qilish
g) huquqni muxofaza qilish
Tashqi funksiyalar, davlatning xalqaro maydondagi faoliyatining asosiy yunalishidir.
1. Xalqaro hamkorlik:
— tashqi siyosat faoliyati
— tashqi iqtisodiy faoliyat
2. Mudofa va xavfsizlik:
Xalqaro hamkorlik har qanday davlat uchun hayotiy zaruriyatdir. År yuzida hozir 235 ta davlat bor. Ularning har biri me’yorida hayot kechirish va o’zaro hamkorlik qilishga ehtiyoj sezadi.
Suverin davlat bo’lgan O’zbekiston Respublikasi jahondagi barcha davlatlar bilan faol hamkorlik qilmoqda. Ko’plab xalqaro tashkilotlar, jumladan, eng nufuzli xalqaro tashkilot bo’lgan BMTning a’zosidir.
Davlatning mamlakat mudofasini eng avvalo mamlakatning qurolli kuchlari hamda milliy xavfsizlik xizmati bajaradi.
Davlat shakllari.
Davlat shakli deganda, davlat tuzilishi va boshqaruv usulini belgilaydigan tashki xususiyatlari tushiniladi. Davlat shakli quyidagi 3 elementdan iborat tushunchadir.
1. Boshkaruv shakli. 2. Davlat tuzilishi. 3. Siyosiy rejim.
1-Boshqaruv shakli deganda, oliy davlat hokimiyati, uning idoralari, aholi bilan o’zaro munosabati, aholining ushbu idoralarni shakllantirishda ishtirok etish darajasi tushiniladi.
Boshqaruv shakliga ko’ra davlatlar Monarxiya va Respublikaga bo’linadi. Monarxiya so’zi yunoncha “yakka hokimlik” ma’nosini bildiradi. Monarxiya oliy hokimiyatga yakka hokim davlat boshlig’ining qo’lida bo’lgan va bu hokimiyat meros qilib beriladigan davlat boshqaruv shaklidir.