Davlat tilida ish yuritish



Download 1,94 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/135
Sana01.01.2022
Hajmi1,94 Mb.
#294372
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   135
Bog'liq
nutq madaniyati va davlat tilida ish yuritish

Nutqning  mantiqiyligi.
  Nutqning  mantiqiyligi  uning  asosiy  sifatlari  – 
to‘g’rilik  va  aniqlik  bilan  bog’langandir.  Chunki  grammatik  jihatdan  to‘g’ri 


 
17 
tuzilmagan nutq ham, fikrni ifodalash uchun muvofaqqiyatsiz tanlangan lug’aviy 
birlik  ham  mantiqning  buzilishiga  olib  kelishi  tabiiy.  Mantiqiy  izchillikning 
buzilishi  tinglovchi  va  o‘quvchiga  ifodalanayotgan  fikrning  to‘liq  borib 
yetmasligiga, ba’zan umuman anglashilmasligiga olib kelishi mumkin.  
 
Nutqning  mantiqiy  bo‘lishi,  eng  avvalo  so‘zlovchi  va  yozuvchining 
tafakkur  uquvi,  qobilyati  bilan  bog’liq.  Shuning  uchun  mantiqiylik  faqatgina  til 
hodisa  sanalmaydi,  balki  mantiq  hodisa  sifatida  ham  namoyon  bo‘ladi,  ya’ni 
bunda  notiqdan  faqatgina  tilni  yaxshi  bilishgina  emas,  balki  mantiq  qonunlarini 
ham  bilishni  talab  etadi.  Masalan,  2000  yillarda  yosh  estrada  qo‘shiqchisi 
Manzura  Yo‘ldosheva  “Daryo  bo‘ldi  yig’lab  soyimiz”  degan  qo‘shiq  aytgan. Bu 
yerda    mantiq  buzilgan.  Odam  ko‘p  yig’lasa,  ko‘z  yoshi  quriydi.  Qo‘shiqda  esa  
ko‘sh  yoshi  dastlab  soy  edi,  keynchalik    daryoga  aylanmoqda.  Bundan  tashqari, 
soy  yig’lamaydi,  odam  yig’laydi.  Ibora  ko‘chma  ma’noga  ega:  osmon  yig’ladi 
(yomg’ir yog’di), g’unchaning yaprogida  bulbulning ko‘z yoshi(shudring). Lekin 
“soyning yig`lashi” mantiqsizlik hisoblanadi. To‘g’ri, she’tiyatda mantiqsizlikdan 
mantiq  yasash  usuli  bor.  Bu  usuldan  Abduvali  Qutbiddin  samarali  foydalangan. 
Ammo,  u  ham  oxir  oqibat    mantiqqa  bo`ysunadi.  Biroq,  tahlilga  tortilgan 
satrimizda bu hol kuzatilmaydi. 
   
Demak  mantiqiylik  deganda,  nutqda  bayon  etilgan  fikr-mulohazaning 
qismlari va alohida fikrlarning o‘zaro mutanosibligini tushunish lozim.  Mantiqli 
nutq  qismlari  orasida  bir-biriga  qarama-qarshi  fikr  bo‘lmaydi.  Mantiqiylik 
to‘g’rilik va aniqlikka suyanadi. Ba’zan nutq aniq bo‘lmasa ham mantiq buziladi.   
 

Download 1,94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   135




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish