Давлат ҳокимияти вакиллик органлари фаолиятида сиёсий партияларнинг ўрни

Биринчи йўналиш
, конституцияларда сиёсий партиялар тўғрисидаги сўз 
бормайди, 
Иккинчи йўналиш
, Конституцияларда тўла ёки қисман сиёсий партияларнинг 
роли ва сиёсий партияларнинг айрим тамойиллари ҳақида қоидалар мавжуд, 
Учинчи йўналиш
, Конституцияларда ягона, бошқарувчи ва раҳарий 
партияларнинг мавжуд бўлишини назарда тутади ва бошқа партияларнинг 
фаолияти тақиқланади, 
Тўртинчи йўналиш
, барча партиялар таъқиқланади ва шу сабали сиёсий 
партиялар тўғрисида сўз бормайди, 
13
Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. –Т .: Ўзбекистон, 2008.Б-13.

---

9 
Бешинчи йўналиш
, аниқ кўрсатилган партияларга ёки муайян сохадаги 
партияларга рухсат берилади ва бошқа партиялар таъқиқланади.”
14
Мамлакатимиз Конституциясида сиёсий партияларга доир қоидаларнинг 
сезиларли даражада мавжудлиги Конституциямизни иккинчи гуруҳга 
тааллуқли эканлигини кўрсатади ва Конституция белгилаб берган устувор 
йўналишлар асосида сиёсий партиялар фаолиятини аниқ йўналишларини 
тартибга солишга мақсадида қатор қонунлар қабул қилинди.
1996 йил 26 декабрда Олий Мажлис томонидан “Сиёсий партиялар 
тўғрисида”ги қонун қабул қилинди. Ушбу қонунда сиёсий партия тушунчаси, 
сиёсий партияларни тузиш ва уларни фаолият қўрсатиш принциплари, улар 
фаолиятининг қафолатлари, сиёсий партиялар устави ва дастури, сиёсий 
партияларга аъзолик, сиёсий партияларни рўйхатга олиш, сиёсий партияларнинг 
ҳуқуқлари, сиёсий партияларнинг Олий Мажлис Қонунчилик палатасидаги 
фракциялари, Қорақолпоғистон Республикаси Жўқорғи Кенгеси ҳамда 
махаллий хокимият вакиллик органлариги партиялар гурухлари, сиёсий 
партиялар мулки, сиёсий партияларни маблағ билан таъминлашга оид қоидалар 
белгиланган. Қонуннинг 1-моддасида сиёсий партияга таъриф берилиб, уни 
қуюдагича изоҳланади: “Сиёсий партиялар Ўзбекистон Республикаси 
фуқороларини қарашлар манфаатлар ва мақсадлар муштараклиги асосида 
тузилган, давлат хокимияти вакиллик органларини шакллантиришда 
жамиятнинг муайян қисмининг иродасини рўёбга чиқаришга интилувчи ҳамда 
ўз вакиллари орқали давлат ва жамият ишларини идора этишда қатнашувчи 
кўнгилли бирлашмадир.”
15
Ўзбекистон Республикаси “Сиёсий партиялар тўғрисида”ги қонуни
айрим йўналишдаги сиёсий партияларни тузишни ман этади. Улар қуюдагилар: 
14
Чиркин В.Е.Правовае положение политических партий:россиеский и зарубежний опит./журнал россиеского 
право .-М., 1999 -№ 3-4.-С 125-126. 
15
Ўзбекистон Республикаси “Сиёсий партиялар тўғрисида”ги қонуни. Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис 
ахборотномаси.1997 йил 2-сон. 36 модда

---

10