Давлат қЎмитаси тошкент автомобиль йўлларини лойиҳалаш, Қуриш ва эксплуатацияси институти

2-маъруза. Илмий тадқиқот мавзусини шакллантириш. Тадқиқот мақсади ва вазифалари
Машғулот режаси:

1. 
   Илмий тадқиқот ишланмалари: илмий йўналиш, муаммолар ва мавзулар.
   
2. 
   Муаммо ёки мавзуларни қўйиш (танлаш).
   
3. 
   Илмий-техник маълумотларни ўрганиш.
   
4. 
   Маълумотларни эслаб қолиш усуллари.
   
5. 
   Тадқиқот мақсад ва вазифаларини шакллантириш.
   

Калит сўзлар: Илмий йўналиш, комплкс муаммолар, муаммолар, мавзулар, саволлар, иқтисодий самара, узоқ муддатли, қисқа муддатли, фундаментал, амалий тадқиқотлар, қидириш,қайта ишлаш, маълумотларнинг таҳлили, библиография, эслаб қолиш услублари, кўчирма, аннотация, конспектлар,иадқиқот мақсади, вазифалари.

Илмий тадқиқот ишланмалари қуйидагиларга бўлинади: илмий йўналишлар, муаммолар ва мавзулар.

Илмий йўналиш деганда, соҳа йўналиши бўйича, ҳар қандай йирик, фундаментал назарий ва экспериментал вазифаларини ҳал қилишга бағишланган илмий жамоасининг илмий тадқиқот фаолиятига тушунилади. Илмий йўналишнинг таркибига комплекс муаммолар, муаммолар, мавзулар ва саволлар киради. Комплекс муаммо бир нечта муаммоларни ўз ичига олади.
Муаммо деб, мураккаб илмий вазифалар тушунилади, у тадқиқотнинг катта соҳасини қамраб олади ва истиқболли аҳамиятга эга. Бундай вазифаларнинг самараси ва уларнинг иқтисодий самарадорлиги баъзида тахминан аниқланиши мумкин. Муаммоларни ечиш орқали умумий масалалар - кашфиёт қилиш, автомобилларни юқори техник тайёргарлигини таъминлаш учун комплекс масалаларни ечиш ва бошқалар киради.
Муаммо бир қатор мавзулардан иборат. Мавзу илмий тадқиқотнинг маълум бир соҳасини қамраб оладиган илмий вазифадир. Мавзу кўплаб тадқиқот саволлари асосланган. Илмий саволларга конкрет илмий тадқиқот соҳасига тегишли бўлган кичик илмий вазифаларга тушунилади. Ушбу вазифаларни ҳал қилиш натижалари нафақат назарий, балки, асосан, амалий аҳамиятга эга, чунки улар орқали кутилаётган иқтисодий самарани нисбатан аниқ тарзда белгилаш мумкин.
Мавзу ёки саволларни ишлаб чиқишда аниқ вазифа - янги конструкция, илғор технологиялар, янги усуллар ва бошқаларни ишлаб чиқиш амалга оширилади.
Мавзу танлашдан аввал Республикамиздаги ўрганилаётган ва бошқа турдош мутахассисликлар бўйича манбалар ҳамда чет эл манбалари билан чуқур танишиб чиқилади.
Муаммоларни ёки мавзуларни аниқлаш (танлаш) қийин, масъулиятли вазифа бўлиб у бир неча босқичларни ўз ичига олади.
Биринчи босқич - муаммоларни шакллантириш. Tадқиқот йўналишидаги қарама-қаршиликларнинг таҳлили асосида асосий вазифа – муаммо шакллантирилади ва умумий кўринишда кутиладиган натижа аниқланади.