Davlat kadastri asoslari

MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI
O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI
GEOGRAFIYA FAKULTETI
GEODEZIYA, KARTOGRAFIYA VA KADASTR
YO’NALISHI
DAVLAT KADASTRI ASOSLARI FANIDAN
4-AMALIY ISHI

MAVZU: RESPUBLIKAMIZDA DAVLAT KADASTRLARINI YARATISH VA YURITISHNING NORMATIV-HUQUQIY ASOSLARINI O’RGANISH.
Bajardi: Abrorova H.
Qabul qildi: Bekanov K.

TOSHKENT-2022
Respublikamizda davlat kadastrlarini yaratish va yuritishning normativ-huquqiy asoslarini o`rganish
Topshiriqdan maqsad: Respublikamizda davlat kadastrlarini yaratish va yuritishning normativ-huquqiy asoslarihaqida bilimga ega bo`lish.
Amaliyishni bajarishning umumiy tartibi:

1. 
   Har bir talaba respublikamizda davlat kadastrlarini yaratish va yuritish sohasini tartibga soluvchi normativ-huquqiy hujjatlar bilan tanishadi.
   
2. 
   O`zbekiston Respublikasi Kodekslari, Qonunlari, qaror va boshqa qonun osti hujjatlarini o`rganib chiqib, ularning mazmuni bilan tanishadi.
   
3. 
   Amaliy ishni bajarish quyidagi jadvalni to`ldirish bilan amalga oshiriladi:
   

Davlat kadastrlarini yaratish va yuritish sohasini tartibga soluvchi normativ-huquqiy hujjatlar
DKYaTni yuritishDKYaTni yuritish jarayonini tashkil etishda O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining ko'plab qarorlari bilan tasdiqlangan tegishli davlat kadastrlarini yuritish tartibi to'g'risidagi Nizomlar asosiy yo'riqnoma hisoblanib, ular asosida DKYaTni yuritish ishlar olib borilmoqda. Davlat kadastrlarini yuritishning me'yoriy-huquqiy bazasi shakllantirib bo'linganiga qaramay, yangi qonun hujjatlari qabul qilinishi munosabati bilan ayrim davlat kadastrlarini yuritish tartibi to'g'risidagi nizomlar qayta ko'rib chiqilgan bo'lib, 2020-yil 7- sentyabrda Yer hisobi va davlat kadastrlarini yuritish tizimini tubdan takomillashtirish chora tadbirlari to'g'risida O'zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoni imzonlangan.
"Davlat kadastrlari to'g'risida"gi O'zbekiston Respublikasining Qonunining 4 va 12-moddalariga asosan Davlat kadastrlarining yagona tizimi O'zbekiston Respublikasi va uning ayrim hududlari tabiiy-iqtisodiy salohiyatining yagona umumdavlat hisob-kitobi yuritilishini, baholanishini ta'minlashga mo'ljallangan ko'p maqsadli axborot tizimi tarzida yaratiladi. Davlat kadastrlari yagona tizimiga kiritiladigan davlat kadastrlarining axborotini taqdim etish kadastr ob'ektlarining mulkdorlari hamda kadastr ob'ektlariga doir boshqa huquqlarning egalari tegishli vazirliklar, davlat qo'mitalari, idoralar, mahalliy davlat hokimiyati organlariga kadastr ob'ektlarining geografik joylashuvi, huquqiy maqomi, miqdor, sifat tavsiflari va bahosi to'g'risida, shuningdek ularning holatidagi joriy o'zgarishlar haqida axborot taqdim etishlari shart. Davlat yer kadastri ob'ektiga oid jami bo'lib, O'zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri Davlat kadastrlari palatasiga va palataning boshqarmalariga tomonidan 100 000 dan oshiqroq GIS oilasiga mansub ArgGIS dasturi formatida geoaxborot bazasi ko'rinishida DKYaT ma'lumotlar bazasiga taqdim etiligan va bugungi kunda taqdim etish ishlari tizimli ravishda davom etmoqda. Konlar, foydali qazilmalar va texnogen hosilalarning yuzaga chiqish hollari davlat kadastri bo'yicha "Davlat geologiya axborot markazi" DK tomonidan *.dbf formatida (Borland kompaniyasining Delphi dasturiy paketining formati) va qog'oz jadval ko'rinishida nometallar, metallar, qazilma konlari nishonalari, radiaktiv moddalar bo'ycha ma'lumotlar taqdim qilingan.
O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining ko'plab qarorlari bilan tasdiqlangan tegishli davlat kadastrlarini yuritish tartibi to'g'risidagi Nizomlar asosiy yo'riqnoma hisoblanib, ular asosida DKYaTni yuritish ishlar olib borilmoqda. Davlat kadastrlarini yuritishning me'yoriy-huquqiy bazasi shakllantirib bo'linganiga qaramay, yangi qonun hujjatlari qabul qilinishi munosabati bilan ayrim davlat kadastrlarini yuritish tartibi to'g'risidagi nizomlar qayta ko'rib chiqilgan bo'lib, 2020-yil 7- sentyabrda Yer hisobi va davlat kadastrlarini yuritish tizimini tubdan takomillashtirish chora tadbirlari to'g'risida O'zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoni imzonlangan.
"Davlat kadastrlari to'g'risida"gi O'zbekiston Respublikasining Qonunining 4 va 12-moddalariga asosan Davlat kadastrlarining yagona tizimi O'zbekiston Respublikasi va uning ayrim hududlari tabiiy-iqtisodiy salohiyatining yagona umumdavlat hisob-kitobi yuritilishini, baholanishini ta'minlashga mo'ljallangan ko'p maqsadli axborot tizimi tarzida yaratiladi. Davlat kadastrlari yagona tizimiga kiritiladigan davlat kadastrlarining axborotini taqdim etish kadastr ob'ektlarining mulkdorlari hamda kadastr ob'ektlariga doir boshqa huquqlarning egalari tegishli vazirliklar, davlat qo'mitalari, idoralar, mahalliy davlat hokimiyati organlariga kadastr ob'ektlarining geografik joylashuvi, huquqiy maqomi, miqdor, sifat tavsiflari va bahosi to'g'risida, shuningdek ularning holatidagi joriy o'zgarishlar haqida axborot taqdim etishlari shart. Davlat yer kadastri ob'ektiga oid jami bo'lib, O'zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri Davlat kadastrlari palatasiga va palataning boshqarmalariga tomonidan 100 000 dan oshiqroq GIS oilasiga mansub ArgGIS dasturi formatida geoaxborot bazasi ko'rinishida DKYaT ma'lumotlar bazasiga taqdim etiligan va bugungi kunda taqdim etish ishlari tizimli ravishda davom etmoqda. Konlar, foydali qazilmalar va texnogen hosilalarning yuzaga chiqish hollari davlat kadastri bo'yicha "Davlat geologiya axborot markazi" DK tomonidan *.dbf formatida (Borland kompaniyasining Delphi dasturiy paketining formati) va qog'oz jadval ko'rinishida nometallar, metallar, qazilma konlari nishonalari, radiaktiv moddalar bo'ycha ma'lumotlar taqdim qilingan.
Vazirlar Mahkamasi 22.06.2021 yildagi “Davlat kadastrlarini yuritish sohasini tartibga soluvchi ayrim normativ-huquqiy hujjatlarni tasdiqlash toʻgʻrisida”gi 389-son qarorni qabul qildi.
Hujjat Prezidentning “Yer hisobi va davlat kadastrlarini yuritish tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida” 2020 yil 7 sentyabrdagi PF-6061-son Farmoni hamda “Oʻzbekiston Respublikasi Davlat soliq qoʻmitasi huzuridagi Kadastr agentligi faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari toʻgʻrisida” 2020 yil 7 sentyabrdagi PQ-4819-son qarorini amalga oshirish maqsadida qabul qilingan.
Quyidagilar tasdiqlandi:

• 
  Davlat yer kadastrini yuritish tartibi toʻgʻrisidagi nizom (1);
  
• 
  Bino va inshootlar davlat kadastrini yuritish tartibi toʻgʻrisidagi nizom;
  
• 
  Koʻchmas mulk ob’yektiga kadastr yigʻmajildini tayyorlash tartibi toʻgʻrisidagi nizom.
  

Nizomga (1) asosan davlat yer kadastri yerlarni hisobga olish, yer uchastkalariga boʻlgan huquqlar kafolatlanishini ta’minlash, yerdan foydalanishni har tomonlama oʻrganish va baholash maqsadida yuritiladi.
Quyidagilar davlat yer kadastrining asosiy vazifalari hisoblanadi:

• 
  yer kadastri ma’lumotlarini ishlab chiqish teхnologiyasini doimiy ravishda takomillashtirish, tizimlashtirish, saqlash, yangilash;
  
• 
  foydalanuvchilarga yer kadastri toʻgʻrisida ishonchli ma’lumotlar taqdim etish.
  

Davlat yer kadastrini yuritish aerokosmik suratga olish, topografik-geodezik, kartografik, tuproq, agrokimyoviy, geobotanik tadqiqotlar va boshqa tadqiqotlar hamda izlanishlar olib borish, yerlarning miqdor va sifat jihatidan hisobga olinishi va baholanishi, yuridik va jismoniy shaхslarning yer uchastkalariga boʻlgan huquqlarini davlat roʻyхatidan oʻtkazish orqali ta’minlanadi.
Quyidagilar davlat yer kadastrining tarkibiy qismlari hisoblanadi:

• 
  yer uchastkalariga egalik qilish, ulardan foydalanish, ularga boʻlgan mulk va ijara huquqlarini davlat roʻyхatidan oʻtkazish toʻgʻrisidagi ma’lumotlarni, shuningdek, servitutlarni va ushbu huquqlarga doir boshqa cheklashlarni hisobga olish;
  
• 
  yer miqdorini hisobga olish;
  
• 
  yer sifatini hisobga olish (tuproq bonitetini aniqlash);
  
• 
  yerni qiymat jihatidan baholash.
  

Quyidagilar davlat yer kadastrini yuritishning asosiy prinsiplari hisoblanadi:

• 
  respublikaning butun hududini qamrab olish;
  
• 
  fazoviy koordinatlarning yagona tizimini (WGS-84) qoʻllash;
  
• 
  yer kadastriga doir ma’lumotlarni ishlab chiqish uslubining birligi va uzluksizligi;
  
• 
  yer kadastri doir ma’lumotlarning ishonchliligi va tejamliligi.
  

Davlat kadastrlari yagona tizimiga davlat yer kadastriga oid kiritiladigan ma’lumotlarning tarkibi Davlat soliq qoʻmitasi huzuridagi Kadastr agentligi tomonidan ishlab chiqiladi hamda DSQ va Qishloq хoʻjaligi vazirligi bilan kelishiladi.
Davlat yer kadastri tasdiqlangan sхemaga muvofiq yuritiladi. Davlat kadastrlari palatasi hududiy boshqarmalari va filiallarining funksiyalari belgilandi.
Hujjat Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasida e’lon qilingan va 22.06.2021 yildan kuchga kirdi.