Давлат архитектура ва қурилиш қумитаси бердақ номидаги Қорақалпоқ давлат университети

Қизил горизонтал усулининг хусусияти шундан иборатки, унда аввалдан сақланиб қолинган бино ва иншоотларни лойиҳаланаётган бино ва иншоотлар билан боғлаш имкони бор. Бунинг мисоли тариқасида 11–расмда ўз ечимини топган вертикал режалаштириш лойиҳаси келтирилган. Ушбу лойиҳа 1:500 масштабда лойиҳаланган бўлиб, лойиҳада рельефнинг оралиқ белгилар 0,1 м ҳолатида кўрсатилган. Бунда лойиҳа горизонталларини қуриш кўча ва йўлаклар белгиларидан бошланади. Шундан сўнг қуриладиган бино ва иншоотларнинг лойиҳа белгилари аниқланади.
Қизил горизонталлар усулибўйича лойиҳаланаётган режанинг ўзида рельефнинг кўринишлари бевосита уни қаноатлантирувчи нишабликлар билан ҳосил қилинади. Лойиҳаланаётган рельефнинг қизил горизонталларда тасвирланиши келажакда ҳосил қилинадиган рельефни тез ва осон пайқаб олиш имконини яратади.
Қизил горизонталлар усули бош режа билан вертикал режалаштириш лойиҳасини бир чизманинг ўзида акс эттириш имконини беради. Бунда иморатлар ва иншоотлар, муҳандислик тадбирлари, ободончилик, тик режаларнинг ҳаммасини бир чизмада тасвирлаш, қурилишдаги кўплаб масалаларни самарали ва мажмуавий ечиш имконияти пайдо бўлади.
Бу усул шаҳарсозликда кўча ва майдонларни, даҳаларни, мураккаб рельефли инженерлик тадбирларини бажаришда кенг қўлланилади. Рельефни қизил горизонталларда тасвирлаш лойиҳалашнинг оддий қоидаси ҳисобланади. Яъни, бир чизмада қабул қилинган горизонталлар кесиш баландлиги ўзгармаслиги ва горизонталлар ўзгармаслиги шарти бажарилади. Одатда кесув баландлиги 0,1; 0,2; 0,25; 0,5 м дан қилиб қабул қилинади ва бир чизмада танланган баландлик ўзгартирилмайди. Вертикал режа лойиҳасида бутун горизонталлар яққол кўриниши учун қалинроқ қилиб чизилади.
Рельеф яхши “ўқилиши” учун горизонталлар ораси жуда зич ёки сийрак бўлмаслиги керак. Бу қизил горизонталларининг тегишли кесиш баландлигини танлаш йўли билан бажарилади (3-жадвал).
3-жадвал.
Тавсия қилинадиган қизил горизонталлар кесишиш баландлиги