Датчиклар

когерентлик вақти
ингл: coherence time
рус: время когерентности
Вақт интервали, шу вақт оралиғида қабул қилинувчи сигналлар когерент деб қаралиши мумкин. Тинишлар кузатиладиган каналдаги когерентлик вақти Доплер частотасининг тарқоқлигига боғлиқ бўлади. Абонент ҳаракатланишининг юқори бўлмаган
тезлигида у интерактив алмашинув учун керак бўладигандан анча каттадир. Шу сабабли, вақт бўйича тарқоқлик “соф ҳолда” амалиётда жуда кам учрайдиган.
код
ингл: code
рус: код
1 Шартли белги, одатда рақамли.
2 Муайян маъно берилган рамзлар
мажмуи. Код инсон, қурилмалар ва дастурий таъминот идрок қила оладиган ахборотнинг рамзлар тўплами билан тавсифлаш усулини белгилайди.
3 Очиқ дастлабки матн элементларини
(ҳарфлар, ҳарфлар бирикмаси, сўз ва ҳ.к.)
рамзлар гуруҳи (ҳарфлар, рақамлар ёки бошқа ишоралар) билан алмаштиришлар тўплами. У шифрнинг махсус туридир.
4 Хабарларни бир (дастлабки) алифбодан
бошқа (объектли) алифбога, одатда ахборот талофат кўрмаган ҳолда, ўзгартириш қоидаси.
код бўлаги
ингл: code fragment
рус: фрагмент кода
Сақлаш ва такрор ишлатиш мумкин бўлган HTML кодининг ёки бошқа коднинг бир ёки бир неча қатори.


код ортиқчалиги
ингл: code redundancy
рус: кодовая избыточность
Кодли комбинацияларнинг бир қисми
фойдаланилмай қоладиган коднинг хоссаси. Бундай комбинациялар тақиқланган ҳисобланади, бу эса қабул қилишда кодга текширадиган белгиларни киритмасдан хатоларни аниқлаш имконини беради.
код сўзи
ингл: codeword
рус: кодовое слово
Иккита белгидан иборат комбинация. Ахборот излаш тизимларида калит сўз ролини ўйнайди.
кодлаш
ингл: coding
рус: кодирование
1 Дастлабки алифбони объектли алифбога ўзгартириш жараёни.
2 Маълумотларни рамзлар кетма-кетлиги билан ифодалаш жараёни. Кодлаш дастурчи томонидан ёки автоматик равишда амалга оширилади. Кодлашда ҳарф, сонлар ва алифбонинг бошқа ишораларидан тузилган код ишлатилса ҳам, бундай кодлаш ҳарфли-рақамли кодлаш деб аталади. Кодлаш ҳарфма-ҳарф, сўзма-сўз бўлиши мумкин. Кодлаш ахборот тизимларида кенг ишлатилади. У маълумотларга ишлов беришни ва маълумотларни узатишни, мумкин бўлган энг катта тезликни, бузилишлардан муҳофазаланишни таъминлайдиган бўлиши керак. Шу мақсад билан шовқинга бардошли кодлаш алоҳида ажратилади. Маълумотлар хавфсизлигини таъминлаш учун шифрлаш деб аталувчи махсус кодлаш амалга оширилади.
кодлаш калити
ингл: coding key
рус: ключ кодирования
Криптографияда – кодларни ўзгартиришда уларнинг ўзаро мослигини текшириш учун ишлатиладиган калит. Бу калитнинг вазифаси бегона объектлар томонидан дастурларни ва маълумотларни ишлатишдан муҳофазалашдан иборат.
кодлаш қонуни
ингл: encoding law
рус: закон кодирования
Квантлаш ва кодлашда фойдаланиладиган квантлаш қадамларининг нисбий катталик-ларини аниқловчи, товушни сиқиш қонуни.