Дастурлаш асослари

 
Акмеологик мотиватсия ва компетенсия. 
6.
 
Бошқарув компетенцияларини амалий фаолият жараѐнида ўсиши. 
7.
 
Ижтимоий 
психологик 
компетенциянинг 
3 
асосий 
қисми: 
коммуникатив 
компетенция, 
перцептив 
компетенция, 
интерактив 
компетенция. 
Компетенсия ва компетентлик тушунчалари. 
Компетенсия – ходимнинг компания кутаѐтган даражада ва белгиланган 
таркибда ишлаб чиқариш хулқини мунтазам равишда намойиш қилишга 
тайѐрлик қобилияти. Компетентлик (билимдонлик) – (1) у ѐки бу саволнинг 
жавобидан хабардорлик; (2) ишда керакли натижаларни қѝлга киритиш юзасидан 
зарур қарорларни қабул қила олиш қобилияти. Компетенсия шахснинг юриш-
туришини баҳолашга оид билимлар мажмуи бѝлиб, у орқали биз ташкилотни 
самарали ривожланиши йѝлида ходимнинг ѝз фаолиятини амалга оширишида
қандай даражадаги муваффақиятларга эришаѐтганлигини аниқлашимиз мумкин. 
Компетенсияларнинг мавжудлиги одатда, шахс хулқ-атворини ѝлчовчи 
(индикаторлар ѐрдамида) муайян ҳолатлар орқали қайд қилинади (яхши 
шаклланган хулқий малакалар). 
Компетенсия ва шахснинг компетентлилиги бирор мутахассислиги доирасида 
тажриба ва малака билан фаолият юрита олишини, ҳар томонлама билимдонлик 
даражасини кѝрсатади. Бугунги кунда мутахассислардан услубий, илмий, 
ижтимоий, профессионал, кибернетик компетенсия билан бир қаторда хорижий 
тилларни билиши каби компетенсиялар талаб қилинмоқда. ХХ асрнинг 90-
йилларида мутахассисларга малакавий талабларни қѝювчи Халқаро меҳнат 
ташкилоти малака ошириш ҳамда бошқарув ходимларни касбий қайта 

---

149 
тайѐрлашда ―таянч компетенсия‖лар деган тушунчани фанга киритди. Таянч 
компетенсиялари - менежернинг бошқарув маданияти малакаларини 
ѝзлаштириш даражасини аниқлашга имкон берувчи билим ва тажрибаларидир. 
Барча методик усуллар ичида, айнан, шахснинг ѝзгалар билан тез ва аниқлик 
билан ишчанлик ҳамда шахсий мулоқотни ѝрната олиш орқали бошқаларга 
таъсир кѝрсата олиш малакасини аниқловчи КОС-1 методи тадқиқотчиларда 
борган сари кѝпроқ ишонч уйғотмоқда. Методнинг қулайлиги шундаки, у кѝп 
вақтни олмаган ҳолда (10-15 дақиқа) респондентдан 40 та саволга ―ҳа‖ ѐки ―йѝқ‖ 
деб жавоб беришни тақозо этади.
Бевосита 
коммуникатив 
компетенсияни 
аниқлаш 
учун 
―Мулоқотга 
киришувчанлик даражаси‖, ―Фикрни баѐн эта олиш‖ каби қатор методикалар 
ҳамда ѝзини қанчалик назорат қила олишини билишда М.Снайдернинг махсус 
тести қѝлланилади.