Дастурлаш асослари

Nazorat savollari

1. 
   Pythonda sonlar.
   
2. 
   Pythonda sonlar bilan ishlashning tashqi funksiya va metodlari.Pythonda math moduli.
   
3. 
   Pythonda matematik funksiyalar.
   
4. 
   Pythonda random moduli. Tasodifiy son generasiyasi
   

7-ma’ruza. Satrlar va ular ustida amallar. Satr yaratish. Maxusu belgilar. Satrlar bilan ishlash amallari. Satrlarni formatlash. format() metodi. Satrlar bilan ishlash metod va funksiyalari. Localni sozlash.


Reja

1. 
   Satrlar va ular ustida amallar.
   
2. 
   Satr yaratish.
   
3. 
   Maxusu belgilar.
   
4. 
   Satrlar bilan ishlash amallari.
   
5. 
   Satrlarni formatlash.
   
6. 
   format() metodi.
   
7. 
   Satrlar bilan ishlash metod va funksiyalari.
   
8. 
   Localni sozlash.
   

Satr belgilarni ketma-ket berilishidan hosil bo’ladi. Satr uzunligi faqatgina konpyuter tezkor xotirasiga bog’liq cheklanadi.
Ketma-ketliklarga doir indeks bo’yicha murojaat, ulash(+operatori), kesish, takrorlash (* operatori), tegishlilikka tekshirish (in va not in operatori) kabi barcha amallar satrlar uchun ham amal qiladi.
Bundan tashqari, satrlar o’zgarmas ma’lumot tiplarga tegisli. Shuning uchun amaliy jihatdan barcha strlar bilan ishlash metodlari yangi satr sifatida qiymat qaytaradi.
Kichik satrlarni qayta ishlashda hech qanday muammo bo’lmasligi mumkin, biroq katta hajmli satrlar bilan ishlashda xotira yetishmovchiligi bilan bog’liq muammolar kelib chiqadi. Bir so’z bilan aytganda, belgini indeks bo’yicha o’qish mumkin lekin o’zgartirish mumkin emas(6.1-misol).
6.1-misol. Belgini indeks bo’yicha o’zgartirishga urinish
>>> s = "Python"
>>> s[0] # Indeks bo’yicha belgini o’qib olish mumkin
'Р'
>>> s[0] = "J" # Indeks bo’yicha satrni o’zgartirish mumkin emas
Traceback (most recent саll last ) :
File "
", line 1, in
s[0] = "J" # Indeks bo’yicha satrni o’zgartirish mumkin emas
TypeError : 'str' ob ject does not support item assignment
Python 3 dasturlash tilida quyidagi satr turlari qo’llaniladi:

• 
  str – Unicode - satr. Diqqat qiling aniq ko’dirovkalar: UTF-8, UTF-16 yoki UTF-32 – buyerda ko’rsatilmaydi:
  

>>> type ("Satr" )

>>> "Satr".encode (encoding = "cpl251")
b' \xfl \xf2 \xf0\xee\xea\xe0 '
>>> "satr".encode(encoding="utf- 8")
b' \xdl\x81\xdl\x82\xdl\x80\xd0\xbe\xd0\xba \xd0\xb0'

• 
  bytes – o’zgarmas baytlar ketma-ketligi. Ketma-ketliknign har bir elementida belgi kodini ifodalovchi 0 dan 255 gacha butun son saqlanishi mumkin. bytes obyekt turi katta miqdordagi satrlarga tegishli metodlarni go’yoki belgilar ketma-ketligi kabi qo’llashi mumkin. Biroq indeks murojaat belgi emas butun son qaytaradi. Masalan:
  

>>> s = bytes ("cтp str", "ср1251")
>>> s[0], s[5], s[0:3], s[4:7]
(241, 116, b'\xfl\xf2\xf0', b'str')
>>> s
b' \xfl\xf2\xf0 str'
>>> lеn ("строка ")
6
>>> len (bytes ("cтpoкa" , "ср125 1") )
6
>>> len (bytes ("cтpoкa", "utf-8") )
12

• 
  bytearray – o’zgaruvchan baytlar ketma-ketligi. bytearray tipi bytes turi analogidir. Lekin elementni indeks bo’yicha o’zgartirish va qo’shimcha yaratish, o’chirish imkonini beradi. Maslan:
  

>>> s = bytearray ("str", "ср1251") # Belgini o’zgartirish mumkin
>>> s[0] = 49; s
bytearray (b'1tr')
>>> s. append(55) ; s
bytea rray (b'1tr7') # Belgi qo’shish mumkin