Дастурлаш асослари фанидан маърузалар матни doc



Download 2,87 Mb.
Pdf ko'rish
bet68/218
Sana31.12.2021
Hajmi2,87 Mb.
#202470
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   218
Bog'liq
dasturlash asoslari (1)

Poytaxt 
Dastur 
Nom 
 
Modul 
Nom 
 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com


Dinamik modelning asosiy tushunchalari - hodisalar va ob’ektlar holatlaridir. Hodisa deganda bu erda 
bir ob’ektning ikkinchi ob’ektga muayyan vaqtda sodir bo‘ladigan elementar ta’siri tushuniladi. Bir hodisa 
mantiqan  boshqasining  ortidan  kelishi  yoki  boshqasi  bilan  bog‘liq  bo‘lmasligi  mumkin.  Boshqacha  qilib 
aytganda,  dinamik  modelda  hodisalar  qisman  tartibga  solingan  bo‘ladi.  Ob’ekt  holati  deganda  bu  erda 
ob’ekt  atributlari  ma’nolari  (qiymatlari)ning  majmuyi  hamda  ushbu  ob’ekt  joriy  aloqalarining  boshqa 
ob’ektlar  bilan  tegishli  tomonlari  tushuniladi.  Ob’ekt  holati  ushbu  ob’ektga  ta’sir  etadigan  biron-bir  ikkita 
hodisa o‘rtasidagi vaqt intervaliga bog‘liqdir. Biron-bir hodisadan ta’sirlanish natijasida ob’ekt bir holatdan 
ikkinchi bir holatga o‘tadi
Buning  bilan  bog‘liq  holda  dinamik  modelda  aktiv  ob’ektlarning  har  bir  sinfi  uchun  o‘z  holatlar 
diagrammasi tuziladi. Bu diagramma graf ko‘rinishiga ega bo‘lib, uning uchlari holatlarni bildiradi, yoylari 
esa  ushbu  holatlar  o‘rtasidagi  o‘tishlarni  bildiradi.  Bu  o‘tishlar  hodisalar  nomlari  bilan  belgilanadi.  Ayrim 
o‘tishlar  ushbu  o‘tishlarga  ruxsat  beruvchi  shart-sharoitlar  bilan  bog‘iq  bo‘lishi  mumkin.  Shart-sharoit  bu 
ayrim  ob’ektlar  atributlarining  ma’nolari  (qiymatlari)ga  bog‘liq  bo‘lgan  predikatdir.  Har  bir  shart-sharoit 
yoyda  ko‘rsatiladi,  ushbu  shart-sharoit  yoy  bo‘ylab  o‘tishni  boshqaradi.  Shunisi  e’tiborliki,  holatlar 
diagrammasida  ayrim  holatlar  yoki  hodisalar  muayyan  operatsiyalar  bilan  bog‘lanadi.  Hodisa  bilan 
bog‘lanayotgan  operatsiya  ob’ektning  ushbu  hodisaga  reaktsiyasini  (munosabatani)  bildiradi  hamda  ushbu 
operatsiya soniyada (biron-bir vaqt intervali nuqtasida) bajariladi deb hisoblanadi. Bunday operatsiya xatti-
harakat  deb  ataladi.  Holat  bilan  bog‘lanayotgan  operatsiya  ushbu  holat  bog‘iq  bo‘lgan  vaqt  intervali 
doirasida bajariladi (ya’ni ushbu interval bilan chegaralangan davomiylikka ega bo‘ladi). Bunday operatsiya 
faoliyat deb ataladi. Holatlar diagrammasi ushbu operatsiyalar aktivlashuvini boshqarish yo‘llarini belgilab 
beradi. Shunday qilib, holatlar diagrammasi bitta ob’ektlar sinfining xatti-harakatini tavisflaydi. 
Dinamik model sinflar o‘rtasidagi hodisalar yordamida barcha holatlar diagrammalarini birlashtiradi. 
Funksional  model  nimani  ko‘rsatadi?  U  chiqish  qiymatlari  qanday  qilib  kirish  qiymatlaridan  kelib 
chiqib, yana ushbu qiymatlar hisoblab chiqariladigan qatorni ko‘rsatmay turib, hisoblanishini ko‘rsatadi. Bu 
model  ob’ektli  va  dinamik  modellarda  qo‘llanadigan  barcha  operatsiyalar  (tashqi  operatsiyalar),  shart-
sharoitlar  va  cheklanishlarni  belgilab  beradi.  DV  ishlanmasiga  relyatsion  yondoshuvda  funksional  model 
tashqi funksiyalar ifodasiga mos keladi.  
Funksional  modelda  yirik  operatsiyalarni  belgilashda  oqimli  diagrammalar  (ma’lumotlar  oqimi 
diagrammasi) qo‘llanadi. Ular bu operatsiyalarni ancha sodda operatsiyalar vositasida ifoda etish imkonini 
beradi.  Jarayonlar,  ob’ektlar  va  ma’lumotlar  oqimi  oqimli  diagrammalarning  asosiy  tushunchalari  bo‘lib 
izmat qiladi. Oqimli diagramma bu graf bo‘lib, ob’ektlar yoki jarayonlar uning uchlari, ma’lumotlar oqimlari 
esa  uning  yoylari  hisoblanadi.  Jarayonlar  bir  ob’ektlardan  kelib  tushayotgan  va  saqlash  uchun  boshqa 
ob’ektlarga yuborilayotgan ma’lumotlarni qayta ishlaydi. Bu jarayonlar  ichki operatsiyalarni tashkil qiladi. 
Ichki operatsiyalar orqali esa ushbu oqimli diagramma taqdim etgan operatsiya ifodalanadi. Ob’ektlar passiv 
(ma’lumotlar omborlari) va aktiv (agentlar) bo‘lishi mumkin. Passiv ob’ektlar faqat ma’lumotlarni saqlash 
uchungina qo‘llanadi, aktiv ob’ektlar esa ma’lumotlarni saqlash uchun ham, ularni qayta ishlash uchun ham 
qo‘llanadi.    Ma’lumotlar  oqimi  ma’lumotlar  harakatining  yo‘l  qo‘yiladigan  yo‘nalishlarini  hamda 
ma’lumotlar harakatining turlarini belgilab beradi. Jarayonlar bevosita aniqlanadigan terminal operatsiyalar 
orqali  yoki  boshqa  oqimli  diagrammalar  yordamida  ifodalanishi  mumkin.  SHunday  qilib,  oqimli 
digrammalar tabaqaviy ko‘rinishga ega. 
Terminal  operatsiyalar  relyatsion  yondoshuvdagidek  aniqlanadi.  Darvoqe,  ma’lumotlar  oqimlari 
diagrammalari ham relyatsion yondoshuvda qo‘llanishi mumkin. 
Shunday  qilib,  ob’ektli  yondoshuvda  tashqi  tavsif  bosqichining  asosiy  mazmunini  ob’ektli 
modellashtirish  tashkil  etadi.  Bunda  formal  spetsifikatsiyalash  tillari,  shu  jumladan  grafik  tillar  ham  keng 
qo‘llanadi. Hozirda eng keng qo‘llanadigan shunday tillardan biri bu UMB tilidir. 
 
 
 
 
 

Download 2,87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   218




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish