Dasturiy-texnik kontrollerlar to’g’risida qisqacha ma’lumotlar va tasnifi

SHaxsiy kompyuter negizidagi kontroller (RS)
Bu yo’nalish keyingi paytda tubdan rivojlandi, bu birinchi navbatda quyidagi sabablar bilan izohlanadi:

• RS ning ishonchlilikni oshirish;

  
  

• odatdagi va sanoatda ishlab chiqarilgan shaxsiy kompyuterlarning ko’p modifikatsiyalari mavjudligi bilan;

  
  

• ochiq arxitekturadan foydalanish;

  
  

• uchinchi firmalar ishlab chiqarayotgan istagan kirish/chiqish (OAO’M modullari) bloklarini ulash osonligi;

  
  

• ishlab tayyorlangan dasturiy ta’minotning keng nomenklaturasidan foydalanish mumkinligi (real vaqt operatsion tizimlari, ma’lumotlar bazasi, nazorat qilish va boshqarishning tatbiqiy dasturlari paketlari).

  
  

RS negizidagi kontrollerlar, odatda, sanoatda uncha katta bo’lmagan berk ob’ektlarni boshqarish uchun, tibbiyotda mahsus avtomatlashtirish tizimlarida, ilmiy laboratoriyalarda, kommunikatsiya vositalarida foydalaniladi. Bunday kontrollerning kirish-chiqishlari umumiy soni odatda bir necha o’nlikdan oshmaydi, vazifalari to’plami esa bir nechta boshqaruvchi ta’sirlarni hisobga olgan holda o’lchash axborotiga murakkab ishlov berishni ko’zda tutadi. RS negizidagi kontrollerlarning ratsional qo’llanish sohasini quyidagi shartlar bilan izohlash mumkin:

• boshqarish ob’ektining kirish va chiqishlari uncha ko’p miqdorda bo’lmaganda yetarlicha kichik vaqt oralig’ida katta hajmdagi hisoblash bajariladi (qayta hisoblash quvvati zarur);

  
  

• avtomatlashtirish vositalari ofisdagi shaxsiy kompyuterlarning ishlash sharoitidan ko’p farq qilmaydigan atrof muhitda ishlaydi;

  
  

• kontroller amalga oshiradigan vazifalarni (ular nostandart bo’lgani sababli) maxsus texnologik tillarning birida emas, balki yuqori darajadagi odatdagi dasturlash tilida, S++, PASKAL va h.k. da dasturlash maqsadga muvofiqdir;

  
  

• oddiy kontrollerlar ta’minlaydigan kiritik sharoitlarda ishni amalda kuchli apparat qo’llab-quvvatlash talab qilinmaydi. Bunday qo’llab-quvvatlashning vazifalariga quyidagilar kiradi: hisoblash qurilmalari ishni chuqur tashxisi, avtomat zaxiralash choralari, shu jumladan kontrollerlar ishni to’xtatmasdan nosozliklarni bartaraf etish; avtomatlashtirish tizimi ishlagan vaqtida dasturiy komponentlar modifikatsiyasi va hokazo.

  
  

RS negizida kontroller bozorida O’zbekistonda quyidagi kompaniyalar ishlamoqda: Honeywell, Siemens, Emerson Elektric, ABB, Alien Bradley, Ge Fanuc va boshqalar.