Дастурий таъминотни ишлаб чикиш технологияси

Nazorat savollari: 
 
1.
Foydalanish xususiyati va foydalanuvchilar kategoriyaga ko’ra barcha 
dasturlar necha sinfga bo’linadi? 
2.
Dasturiy maxsulot bu nima? 
3.
Dasturlarni asosiy tavsiflarini ko’rsating.
4.
Dasturni tesdan o’tkazishning maqsadi 
5.
Qanday testlash uslublarini (usullarini) bilasiz va ularning vazifalariga 
xarakteristika bering? 

---

73 
18-ma`ruza. Dasturlarni hujjatlashtirish.
R E J A : 
1. Dastur kuzatuvchini hujjatlarini asosiy turlari.
2. Hujjatlashtirish tashki spetcifikatciyasi.
Adabiyotlar 
1.
Van Tassel D. Stil, razrabotka, effektivnost, otladka i ispыtanie programm.
M. , Mir, 1991.
2.
Linger R. , Teoriya i praktika strukturnogo programmirovaniya M. , Mir, 1985.
3.
V. V. Lipaev. “Proektirovanie programmnыx sredstv”, M. :”VSh”, 1991.
4.
Foks Dj. “Programmnoe obespechenie i ego razrabotka”. Per. s angl. M. : Mir, 
1985.
5.
 
S. S. Gulomov. “Iqtisodiy informatika”. Toshkent 1999 y.
Tayanch so’zlar
:
 Dasturiy maxsulotni loyihalash va analiz qilish usullari. bosqich, 
real dastur. 
 
Hujjatlashtirish, misol keltirishni bosqich boshidan bir vaqtda dastur ishlab 
chiqarishdan boshlanishi lozim. Ishlab chiqarilgan dastur dan foydalanish uchun kerakli 
qo’llanma utilishi kerak. Yomon hujjatlashgan dastur bir guruh mutaxasislar orkali 
tekshirilishi kerak. Ular chala hujjatlarni kushishlari va eski raspechatka sifatidagi 
hujjatlarni urganishlari kerak.
Dasturlarni ko’chirish.
Ko’chirish samarasi va tez sozlanuvchi dasturni tayerlashga yordam beradi. Katta 
dasturlarda ishlashda, ulaprning asosiy qismni modellashtirish uchun kichik dasturlarni 
yozish maqsadga muvofik bo’ladi.
Katta dasturlar uchun keng kiritish-chiqarish va dasturlash bilan testdan o’tkazish 
uchun ko’p vaqt kerak bo’lishi mumkin. Modelda kiritishning bo’lmasligi va 
soddalashtirilgan chiqarishlar bo’lishi mumkin. Bu o’rtacha dastur boshqacha ishlovchi 
real dasturga karaganda ikki tartibga ozroq bo’lishi kerak bo’ladi. Yakuniy echim yakinligi 
topilganda ham, model asosiy yordam berishi kerak bo’ladi. Model dasturni har qanday 
tilda yozishi mumkin va loyiha hamda algoritm tekshirishda foydalanish mumkin.
Dasturni kayta yozishda yoki boshqa xollarda, tekshirish usullaridan tizimni 
nazorat qilishni qo’llashdir, ya`ni har bir dastur uning avtoriga va kamida bitta dasturchiga 
tushunarli bo’lishi kerak.

---

74 
Xar bir dastur loyihalanaetgan dasturiy buyumga hujjatlar ham birgalikda 
bajarilishi kerak. Hujjatlarni va dasturga kerakli bo’lgan talablarni unifikatciyalash 
maqsadida ular yagona dasturiy hujjatlar tizimsiga (ESPD) standartalshtirilgan. Uning 
tarkibiga turi va shaklini aniqlab beruvchi standartlapr, hujjatlar tarkibi, uni kuzatib borish, 
yana qo’shimcha sifatida dasturiy hujjatlarni avtomatlashtirilishini ta`minlovchi standartlar 
kiradi.
Dastur uchun bajarilgan hujjatlar dasturni o’tkazish hamda uzatish uchun 
foydalaniladi va dastur tayerlashda qo’llaniladi. Dasturiy hujjatlar tarkibiga 
spetcifikatciyalar, asosiy nusxalar vedimosti, dastur teksti, dastur tarkibi, dasturchi 
boshqarishi, til tarkibi, texnik xizmat boshqarishi.