Dasturi asosida ishlab chiqilgan

ashyo va materiallarni sarflashda tafovutlarni aniqlash.  

Tayyor  mahsulot  balansini  aniqlashda  uning  haqiqiy  chiqishi  mahsulot  birligi  uchun 

ketadigan  xom-ashyo  va  materiallar  normasidan  kelib  chiqqan  holda  hisoblab  chiqarilgan 

normativlari va xom-ashyo va materiallarning haqiqiy sarfi bilan taqqoslanadi.  

Bunday balansni tuzish xom-ashyo, materiallar sarfi va mahsulot chiqishi (ish bajarish, 

xizmat  ko’rsatish)  normatividan  chetga  chiqishlarni  aniqlash  va  shu  bilan  birga  moliyaviy 

natijani hisoblab chiqarishning haqqoniyligiga ishonch hosil qilishga imkon beradi.  

Muqobil balans tuzish  – auditorlik ishining muhim elementidir. U auditni boshlashdan 

oldin  sintetik  va  analitik  hisob  registrlarining  yoki  bosh  daftarning  ma’lumotlari  bo’yicha 

tuziladi. Natijada, auditor tasdiqlanishi lozim bo’lgan balansga o’xshash, yangi balansga ega 

bo’ladi. Agar rasmiy va muqobil balanslar o’rtasida tafovutlar vujudga kelsa, bu tofovutlar 

mijoz-korxona hisobotida bosh buxgalterning ataylab qilgan chalkashliklarini bildiradi.