Dasturi asosida ishlab chiqilgan

katta qurol bo’lib xizmat qila boshladi.  

 

 

Nazoratning 

qo’llanish 

doirasi 

Yuridik 

shaxsga 

nisbatan 

nazorat 

shakli 

Nazorat 

sub’ektlari 

Nazoratni olib boruvchi 

shaxs yoki organ 

1 

Boshqaruvdag

i nazorat 

(keyinchalik) 

X1X asrlarga 

kadar 

Tashqi 

Dalat nazorati 

(keyinchalik) 

Davlat Boshqaruvidagi mutaxasis 

xodimlar 

2 

Moliyaviy 

nazorat 

(Dastlabki, 

joriy va 

keyinchalik) 

  

Ichki 

Taftish va 

nazorat  

guruxlari 

Buxgalter –iqtisodchi mutaxasislar 

Ichki audit 

bo’limi 

Malaka sertifikatiga ega auditorlar 

Tashqi 

 

 

Davlat nazorati 

O’z.R. Hisob palatasi,  

O’z.R. Moliya vazirligi,  

O’z.R. Soliq qo’mitasi,  

O’z.R. Bojxona qo’mitasi,  

O’z.R. Prokuraturasi va boshqa 

yuridik tashkilotlar mutaxasislari 

Bank va birjalar 

nazorati 

mutaxasislar 

Moliyaviy 

yuridik 

ekspertiza 

mutaxasislar 

Tashqi audit 

Malaka sertifikatiga ega auditorlar 

---

 

 

  Angliyada  auditorlar  deb  moliyaviy  hisobotning  ishonchliligini    nazorat  qilish  bilan 

shug’ullanuvchi  barcha  mutaxassislar,  shu  jumladan  davlat  tashkilotida  ishlayotgan 

mutaxassislar 

ham 

hisoblanadi. 

Frantsiyada 

mustaqil 

moliyaviy 

nazorat 

bilan 

shug’ullanuvchi ikki professional tashkilot buxgalter ekspertlar ularning vakolatiga bevosita 

buxgalteriya  hisobini,  hisobot  tuzish  ushbu  doirada  konsalting  xizmatlari  ko’rsatish  hamda 

moliyaviy  hisobot  ishonchliligini  nazorat  qiluvchi  schetlar  bo’yicha  komissarlar  mavjud. 

AQShda  moliyaviy  hisobotning  ishonchliligini  tekshiradigan  diplomli  jamoat  buxgalterlari 

mavjud.  

  Rivojlangan  barcha  davlatlarda  buxgalter  auditor  mutaxassisligini  egallashga  hohish 

bildirganlar  uzoq  yillar  davomida  o’qishi  amaliyot  bilan  shug’ullanishi  va  ko’plab 

imtihonlarni topshirishlari lozim. 

 

Auditning vujudga kelish 

 

 

Auditorlik  faoliyati  va  auditorlik  kasbining  ta’rifi  O’zbekiston  Respublikasining  yangi 

tahrirdagi «Auditorlik faoliyati to’g’risida»gi qonunida quyidagicha keltirilgan: 

Auditorlik  faoliyati  deganda  auditorlik  tashkilotlarining  auditorlik  tekshiruvlarini  o’tkazish 

va  ushbu  qonunning  17-moddasida  nazarda  tutilgan  professional  xizmatlar  ko’rsatish  borasidagi 

tadbirkorlik faoliyati tushuniladi. (3) 

Birinchi ta’rifda auditning tafsiloti keng bayon etilgan bo’lsa, so’ngisida auditorlik faoliyati 

tekshiruv  o’tkazish  jarayoni  bo’lishidan  tashqari  professional  xizmat  ko’rsatish  bilan  bog’liq 

tadbirkorlik faoliyati ekanligi ham ta’kidlangan.  

O’zbekistonda  davlat  hokimiyati  va  boshqaruvi  organlariga  auditorlik  faoliyatini  amalga 

oshirish qonun bilan taqiqlangan.  

Auditor – auditor malaka sertifikatiga ega bo’lgan jismoniy shaxsdir.  

Agar auditor auditorlik tashkilotining shtatida turgan bo’lsa yoki auditorlik tashkiloti u bilan 

fuqarolik-huquqiy tusdagi shartnoma tuzgan bo’lsa, u auditorlik tekshiruvi o’tkazishga jalb etilishi 

mumkin.  

Auditor  auditorlik  tekshiruvini  sifatsiz  o’tkazganligi,  tijorat  sirini  oshkor  etganligi  hamda 

boshqa  hatti-harakatlari  oqibatida  auditorlik  tashkilotiga  zarar  yetkazganligi  uchun  qonun 

hujjatlariga muvofiq auditorlik tashkiloti oldida javobgar bo’ladi (3).  

Shuningdek,  Qonunning  4-moddasiga  muvofiq  «auditor  yordamchisi  auditor  malaka 

sertifikatiga  ega  bo’lmagan  va  auditorlik  hisobotida,  auditorlik  xulosasida,  auditorning  ekspert 

xulosasida  hamda  auditorlik  tekshiruvini  o’tkazish  bilan  bog’liq  bo’lgan  boshqa  rasmiy  hujjatda