Dasturi asosida ishlab chiqilgan

 

ehtiyoj va tahlil 

 

kuzatuv 

isbot-dalillar olish 

takroriy sanash, 

qiyoslash va boshqa 

matematikhamda 

tahliliy usullar 

 

inventarlash 

ma’lumotnoma va 

tavsiyanomalar taqdim 

etish 

---

 

RISK»  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Eng  muhim  ko’rsatkichlar  sifatida  quyidagilarni  olish  va  ularga  nisbatan 

qo’llaniladigan  foizlarni  tavsiya  sifatida  belgilash  mumkin.  Ushbu 

ko’rsatkichlar qu-yidagi jadvalga tushirilib (2-grafa), qabul qilingan muhimlik 

darajasi (%) ga muvofiq (3-graf 

 

Moliyaviy hisobotning asosiy ko’rsatkichlari bo’yicha 

muhimlik darajasini hisoblash jadvali 

 

Asosiy ko’rsatkichlar 

A

sos

iy 

ko’

rsa

tki

ch 

qi

y

m

at

i 

%

 

Muhi

m

li

k 

dar

aj

as

in

i 

sum

m

asi

,  

m

.s.

 

Mahsulot(ish,  xizmat)larni  sotishdan  olingan  tushum  (2-shakl,  010 

satr) 

 

5% 

 

Sotilgan mahsulot(ish, xizmat)larning ishlab chiqarish tannarxi (2-

shakl, 020-satr) 

 

3% 

 

Jami davr xarajatlari (2-shakl, 040-satr) 

 

3% 

 

Korxonaning xususiy kapitali (1-shakl, 460-satr) 

 

10% 

 

Balansning  umumiy  summasi  (1-shakl  aktividagi  380-satr  yoki 

passivdagi 700-satr) 

 

5% 

 

Tugallanmagan ishlab chiqarish (1-shakl, 150-satr) 

 

3% 

 

Taqsimlanmagan foyda (1-shakl, 430-satr) 

 

2% 

 

 

Auditor  jadvalning  4  grafasida  chiqarilgan  miqdor  ko’r-satkichlarini  tahlil 

qilib chiqishi kerak. U boshqalaridan katta va (yoki) kichik tomonga keskin farq 

qiladigan  

 

 

AUDITORLIK RISKI TARKIBI 

 

Ajratib bo’lmaydigan 

tavakkal chilik 

 

Nazorat tavakkalchiligi 

Moliyaviy hisobotdagi 

xatolar va 

buzilishlarni 

topmaslik 

tavakkalchiligi 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Oddiy hisob-kitoblarga 

qaraganda murakkab hisob-

kitoblar moddiy jihatdan buzib 

ko’rsatish ehtimolining katta 

darajasiga ega bo’ladi. 

 

Naqd pullar 

o’g’irlanishi mumkin 

Nisbatan barqaror fakt 

ma’lumotlaridan 

iborathisobvaraq (schyot)larga 

qaraganda smeta taxminlaridan 

kelib chiqadigan summalardan 

iborat bo’lgan hisob-varaqlar 

ko’proq tavakkalchilik 

darajasini yuzaga keltiradi 

Texnologik yutuqlar 

zaxiralarni anchagina 

oshirish sababchisi 

bo’lib,har qanday aniq 

mahsulotni eskirgan 

mahsulotga 

aylantirishi mumkin 

Tushkunlik holatida bo’lgan, 

biznesda anchagina miqdorda 

muvaffa qiyatsizliklar va etarli 

bo’lmagan obo rot kapitali 

bilan tavsiflanadigan tarmoq 

mijoz kompaniyasining rahbar 

iyati moliyaviy hisobot ni 

buzishga borishi uchun moyillik 

tug’diradi 

 

AUDITORLIK RISKIGA TA’SIR ETUVCHI 

OMILLAR 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Auditorlik riskining yuzaga kelishiga sabab bo’luvchi 

omillar 

Xo’jalik yurituvchi sub’ekt faoliyatining ayrim 

jihatlarini tartibga soladigan, buxgalteriya 

hisobini yuritish va moliyaviy hisobotni tuzishga 

bevosita ta’sir ko’rsatmaydigan me’yoriy 

hujjatlarning mavjudligi 

 

Me’yoriy-huquqiy hujjatlar me’yorlarini turlicha 

talqin etish mavjudligi ehtimoli 

 

 

Auditor tomonidan olinadigan ko’p dalillar, ular 

isbotlash tusida emas, balki axboriy xususiyatga 

egadir 

Xo’jalik yurituvchi sub’ektning butun haqiqiy 

faoliyatini aks ettira olmaydigan ichki hisob va 

nazorat tizimlariga xos bo’lgan cheklashlar 

 

---

 

 

Nazorat  riski  xo’jalik  sub’ektida  mavjud  bo’lgan  va  muntazam  qo’llaniladigan 

buxgalteriya hisobi tizimi va ichki nazorat tizimi vositalari alohida olganda yoki jamiholatda 

jiddiy  bo’lgan  buzilishlarni  aniqlamasligi  va  tuzatmasligi  va  (yoki)  bundan  buzilishlarning 

paydo bo’lishiga to’sqinlik qilmasligi ehtimolidan iboratdir.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Moliya-xo’jalik 

operatsiyalari 

o’tkazishini aks 

ettiradigan 

hujjatlari tekshirish 

va shu munosabat 

bilan nazorat 

vositalari tegishli 

tarzda faoliyat 

ko’rsatishining 

auditorlik dalil-

isbotlarini olish 

Buning to’g’ridan-

to’g’ri hujjatli 

tasdig’ini olish 

mumkin bo’lmagan 

hollarda nazorat 

vositalari faoliyat 

ko’rsatishining 

auditorlik dalil-

isbotlarini olish 

maqsadida 

operatsiyalarni 

rasmiylashtirish 

ustidan kuzatishlar 

va so’rov o’tkazish 

 

Nazorat vositalari ish 

qobiliyati 

to’g’risidagi 

ma’lumotlarni olish 

uchun boshqa 

auditorlik rusum-

qoidalari 

natijalaridan 

foydalanish 

NAZORAT 

VOSITALARINI 

TESTLASH TARTIBI 

---

 

 

 

 q

AUDITORLIK RISKINING ORTISH HOLATLARI 

Kompyuter muhiti markazlashtirilmagan 

Kompyuter uskunalarining geografik tarqoqligi mavjud 

Buxgalteriya xodimlarining axborot texnologiyalari 

sohasidagi bitim darajalari etarli emas 

KIM muhitining amal qilishida ichki nazorat 

mavjud emas 

KIM tizimiga ruxsat etilmagan kirishni cheklash bo’yicha 

zaruriy choralar mavjud emas 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Auditorlik riskining kamayish holatlari  

Avtomatlashtirish tizimlari litsenziyalangan 

Auditorlar uchun maxsus ishlangan dasturiy ta’minot tufayli 

nazoratning ayrim turlarini chuqurlashtirish imkoniyati mavjud 

Dasturiy ta’minotning maxsus nazorati mavjud 

Barcha bo’linmalar, filiallar va boshqa alohida bo’linmalar, 

shu’ba korxonalar KIMning yagona muhitida ishlaydi, yagona 

zamonaviy dasturiy ta’minoti qo’llaydi 

Xo’jalik yurituvchi sub’ektning axborot siyosati KIM tizimining 

asosiy foydalanuvchilari bilan kelishilgan 

Xo’jalik yurituvchi sub’ektning KIM tizimi rivojining uzoq 

muddatli rejasi mavjud 

Xo’jalik yurituvchi sub’ektning axboriy siyosati uning rahbariyati 

tomonidan omilkorlik bilan belgilanadi 

---

 

6

6

-

-

M

M

A

A

V

V

Z

Z

U

U

.

.AUDITORLIK FAOLIYATINI REJALASHTIRISH 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Auditorlik rejalashtirishning asosiy jihatlari  

Xo’jalik yurituvchi sub’ektning tashkiliy-boshqaruv tuzilishi 

Ishlab chiqarish faoliyati turlari va ishlab chiqarilayotgan mahsulot 

nomenklaturasi 

Kapital tarkibi va aktsiyalar kursi (xo’jalik yurituvchi sub’ekt 

aktsiyalari kotirovkalanishi kerak bo’lgan holda) 

 

Mahsulot ishlab chiqarishning cheklanishi xususiyatlari va rentabellik 

darajasi 

Mahsulot ishlab chiqarishning cheklanishi xususiyatlari, shu’ba va tobe