Dasturi asosida ishlab chiqilgan

operatsiyalari, 

avtomatlashtirilgan 

va 

ularning 

birikmalaridan 

iborat 

nazorat 

operatsiyalarini  o’z  ichiga  oladi.  Takliflarni  boshqarishning  avtomatlashtirilgan  faoliyatiga 

misol  tarzida  Internetga  kiritilganlarni  o’rganish  uchun  avtomatlashtirilgan  kelishuvni  va 

tekshiruvlar  tahririni  keltirish  mumkin.  Agar  ma’lumotlar  mos  kelmasa  yoki  noto’g’ri 

formatda  kiritilgan  bo’lsa,  qarama-qarshi  aloqa,  zarur  tuzatishlar  bajariladigan  tarzda 

ko’rsatiladi.  Ayrim  holatlarda  qarama-qarshi  aloqa  va  tuzatishlar  avtomatik  tarzda  ro’y 

beradi.  Boshqa  holatlarda  esa  qo’lda  va  avtomatik  tarzda  tuzatish  quyidagi  tarzda  ishtirok 

etadi:  tizim avtomatik tarzda ma’lumotlar berishdagi xatoni topadi, lekin ma’lumotni qo’lda 

berish  kerak  bo’ladi.  Operatsiyalar  nazorati  avtomatik  yoki  qo’lda  boshqarish  bo’lsa  ham 

ma’lumotlarni kiritish, ishlov berish va chiqarish bilan bog’liq risklarni pasaytiradi. 

Kiritishni  boshqarish vositasi mualliflik operatsiyalari to’g’riligi va to’liqligiga, faqat 

mualliflik  operatsiyalarigina  kiritilishi  mumkinligiga  ishonch  hosil  qilish  uchun  ishlab 

chiqilgan. Kirishni  boshqarish vositasining ikkita umumiy  turi kiritishni  tekshirishga testlar 

va  o’zini-o’zi  tekshirish  raqamlari  hisoblanadi.  Tekshirishga  kirish  testlari  ko’proq  tahrir 

qiluvchi  testlar  sifatida  eslanadi,  chunki  ular  kiritilayotgan  ma’lumotlarni  ehtimoliy  xatolar 

uchun  tadqiq  etadigan  va  tahrir  qiladigan  nazorat  testlaridir.  Ma’lumotlarni  tekshirish 

testlari  bitimlarni  tajribali  xodim  qo’lda  ishlab,  ishni  o’tgan  haftada  hech  kim  70  soatdan 

ortiq  ishlamaganini  bilgani  kabi  ko’rib  chiqishga  mo’ljallangan.  Agar  Internetga  kiritilgan 

element  talab  qilinadigan  mezonlarga  javob  bermasa  foydalanuvchi  bu  haqda  xabardor 

qilinadi  (oladi)  va  tuzatish  amalga  oshiriladi  yoki  bitimni  ishlov  berilgunga  qadar  ko’rib 

chiqish lozimligi yoki yo’qligi haqida qaror qabul qilinadi. Tekshiriluvchi raqamlarning o’zi 

identifikatsiya  raqami  bilan  bogliq  almashib  (chalkashib)  ketish  xatoligiga  tekshirish  uchun 

ishlab chiqilgan tekshiruvga kirish testi hisoblanadi. Raqamlarning o’zini o’zi nazorat qilishi 

qo’shimcha  raqamlarni  yoki  sonli  identifikator  qo’shiladigan  (yoki  qo’yiladi)  bir  necha 

raqamni  hisoblab  chiqish  yo’li  bilan  amal  qiladi.  Algoritmlar  xatolarning  tarqalgan  turini 

aniqlash uchun mo’ljallangan. Har gal  identifikator tizimga kiritilganda, o’zini-o’zi  nazorat 

qilish tizimi identifikator to’g’rimi-yo’qmiligini aniqlash uchun raqamlarni qayta sanaydi.  

Boshqaruvning  ishlov  beruvchi  vositalari  ishlov  berish  uchun  to’g’ri  dasturdan 

foydalanilayotgani, hamma operatsiyalarga ishlov berilgani va operatsiyalar tegishli fayllarni 

yangilashi haqida ishonchli kafolat berishi uchun ishlab chiqilgan. Masalan, maoshlar hisob-

kitobining ishlov berilgan operatsiyalari maoshlarni hisob-kitob qilish kitobi ostida (bo’yicha)