Dasturi asosida ishlab chiqilgan

UzMobile 

Hisob-varaqni 

to‘ldirish 

3 000 

2 820 

120 

1 

Bilayn 

Hisob-varaqni 

to‘ldirish 

344 400 

323 990 

13 522 

114 

UCell 

Hisob-varaqni 

to‘ldirish 

514 905 

484 549 

20 058 

218 

Jami: 

862 305 

811 359 

33 700 

333 

  

Provayder 

 

Naqd so‘mma 

 

Plastik  

kartalar- 

dan so‘mma 

Qayd  

etilgan  

naqd so‘mma 

Depozitdan  

olingan  

naqd so‘mma 

Haq 

 

Tranzak- 

siyalar  

soni 

UzMobile 

3 000 

0 

2 820 

2 880 

120 

1 

Bilayn 

344 400 

0 

323 990 

330 878 

13 522 

114 

Ucell 

514 905 

0 

484 549 

494 847 

20 058 

218 

Jami 

862 305 

0 

811 359 

828 605 

33 700 

333 

 

 Yuqorida  keltirilgan  muomalalar  korxona  buxgalteri  tomonidan  quyidagi  tartibda  hisobga 

olingan: 

  

Xo‘jalik operatsiyasining  

mazmuni 

So‘mma  

(so‘m) 

hisobvaraqlar 

korrespondensiyasi 

---

 

 

Debet 

kredit 

Bosh  agent  bilan  shartnoma  tuzish  chog‘ida  kafillik 

badali o‘tkazilgan 

1 500 000 

5530 

4890 

5110 

5530 

Jismoniy  shaxslardan  naqd  pul  mablag‘lari  (to‘lovlar) 

qabul qilingan 

862 305 

5010 

4890 

Naqd pul mablag‘lari inkassatsiyalangan 

862 305 

5710 

5531 

5010 

5710 

Aholidan to‘lovlarni qabul qilish bo‘yicha ko‘rsatilgan 

xizmatlar uchun olingan haq so‘mmasi aks ettirilgan 

33 700 

5110 

4890 

5531 

9030 

Maxsus  hisobvaraqdan  pul  mablag‘lari  bosh  agentga 

kafillik badali sifatida o‘tkazilgan 

828 605 

4890 

5531 

 

Talab qilinadi:  

1. Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim? 

2. Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim? 

3. Korxona buxgalteri tomonidan yuqoridagi muomalalar to‘g‘ri hisobga olinganligini tekshirib, 

auditorlik dalolatnomasini tuzing. 

 

ASOSIY ADABIYOTLAR 

55. 

Karla  M.Johnstone,  Audrey  A.Gramling,  Larry  E.Rittenberg.  Auditing  a  risk-based 

approach to conducting a quality audit. USA, 2014 910 pages 

56. 

Advanced Auditing and Assurance by Louise Kelly, March 2013 

57. 

Wally  Smieliauskas

, 

Kate  Bewley

.  Auditing:  An  International  Approach  Hardcover. 

McGraw-Hill Ryerson; 6 edition. 800 pages  

58. 

David O'Regan. International Auditing: Practical  Resource Guide 1st Edition, Wiley;  1 

edition, 312 pages.  

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12-MAVZU: TOVAR-MODDIY ZAXIRALAR 

AUDITI 

---

 

 

12-MAVZU: TOVAR-MODDIY ZAXIRALAR AUDITI 

 

MAVZU BO‘YICHA MASALALAR 

  

Masala. Korxona chet tashkilot kuchi bilan sex qurmoqda. Buning uchun qurilish tashkiloti 

bilan  pudrat  shartnomasi  tuzildi  .Shartnomaga  ko‘ra  pudrat  tashkiloti  obyektni  zarur  materiallar 

bilan  ta’minlashi,  shuningdek,  ularning  saqlanishi  va  qurilish  subyektigacha  tashilishini  tashkil 

qilishi  kerak.  Buyurtmachining  o‘z  omborida  pudrat  tashkilotiga  berish  majburiyatini  olgan 

3000000  so‘mlik  so‘mmadagi  materiallar,  shu  jumladan  QQS-500 000  so‘m  mavjud.  Pudratchi 

uchun sexning umumiy smeta qiymati 70 mln so‘m (QQS bilan birga) Buyurtmachi subyektni 70 

mln so‘mlik qiymat bo‘yicha kirim qiladi.  

Talab qilinadi:  

4.  Korxona buxgalteri tomonidan yuqorida keltirilgan muomalalar to‘g‘ri hisobga olinganligini 

tekshirib, auditorlik hisoboti uchun ma’lumot tayyorlang. 

5.  Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim; 

6.  Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim? 

Masala. Shakar ishlab chiqarish zavodidan temiryo‘l orqali ulgurji savdo tashkilotiga 25 tonna 

shakar  jo‘natilgan.  Yuk  ortilgan  vagon  belgilangan  stansiyaga  21.12.da  kelgan  va  yuklarni 

tushirishga  berilgan.  Shakarni  qabul  qilish  paytida  23.12  kuni  dalolatnoma  rasmiylashtirilib, 

komissiya  tarkibiga  ombor  mudiri  T.Nizomov  va  O.Egamovlar  va  buxgalter  N.Qosimovlar 

kiritilgan.  Dalolatnomada  ko‘rsatilishicha  mol  yetkazib  beruvchining  hujjatiga  muvofiq  25000  kg 

shakar, har bir kilogrammi 120 so‘mdan umumiy so‘mmasi 3000000 so‘mni tashkil qiladi. Shakarni 

tortib  ko‘rilganda  150  kg  shakar  so‘mmasi  18000  so‘m  kam  kelganligi  ko‘rsatilgan.  Qabul  qilish 

dalolatnomasiga  asosan  24850  kg  shakar  buxgalteriyada  kirimga  olingan.  Kamomad  so‘mmasi 

2010  «Ishlab  chiqarish  xarajatlari»  schotiga  hisobdan  chiqarilgan.  Dalolatnoma  hech  kim 

tomonidan  tasdiqlanmagan.  Shakarni  tashish  paytidagi  tabiiy  kamayish  normasi  0,15%  etib 

belgilangan. 

Talab qilinadi: 

1. Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim; 

2. Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim? 

3. Korxona buxgalteri tomonidan yuqoridagi muomalalar to‘g‘ri hisobga olinganligini tekshiring 

va holatga baho bering. 

 

Masala. Auditorlik tekshiruvi jarayonida auditor quyidagilarni aniqladi: Hisobot davri boshiga 

materiallar  qoldig‘i  2000  ming  so‘m  bo‘lib,  hisobot  davrida  asosiy  ishlab  chiqarish  uchun  1000 

ming  so‘mlik,  yordamchi  ishlab  chiqarishga  200  ming  so‘mlik,  transport  vositalarining  remonti 

uchun  50  ming  so‘mlik,  boshqaruv  extiyojlari  uchun  10  ming  so‘mlik,  yotoqxonani  ta’mirlash 

uchun  70  ming  so‘mlik  material  sarflangan.  Ushbu  muomalalarni  aks  ettirish  uchun  buxgalteriya 

hisobida quyidagi yozuvlar qilingan: 

Debet 2010 «Asosiy ishlab chiqarish» -1000 ming so‘m; 

Debet 2310 «Yordamchi ishlab chiqarish» -200 ming so‘m; 

Debet 2510 «Umumishlab chiqarish xarajatlari» -60 ming so‘m; 

Debet 9410 «Sotish xarajatlari» -70 ming so‘m; 

Debet 9420 «Ma’muriy-boshqaruv xarajatlari» -180 ming so‘m; 

Kredit 1000 «Materiallar» -1330 ming so‘m. 

Talab  qilinadi:  Materiallarni  hisobdan  chiqarish  bilan  bog‘liq  noto‘g‘ri  buxgalteriya 

provodkalarini aniqlang. Auditorlik hisoboti uchun ma’lumot tayyorlang. 

 

Masala.  Chakana  savdo  faoliyati  bilan  shug‘ullanuvchi  korxona  tomonidan  ikki  kamerali 

sovutkich  800  ming  so‘mga  sotildi.  Uning  xarid  qiymati  620  ming  so‘mni  tashkil  qiladi.  Ushbu 

tovarda  yashirin  nuqsonlar  borligi  aniqlanganligi  sababli  xaridor  bir  haftadan  keyin  uni  qaytarib 

berdi,  o‘z  navbatida,  unga  o‘zi  to‘lagan  to‘lov  so‘mmasi  qaytarildi.  Korxonada  tovarlar  hisobi 

sotish  narxi  bo‘yicha  yuritilgan.  Korxona  buxgalteri  tomonidan  yuqoridagi  operatsiyalar 

---

 

 

quyidagicha buxgalteriyada hisobga olingan: 

T/r 

Xo‘jalik 

operatsiyalarining 

mazmuni 

So‘mma, 

so‘m 

 

Hisobvaraqlar 

korrespondensiyasi 

Yozuvlarni 

tasdiqlovchi 

hujjatlar 

Debet 

Kredit 

1 

Xaridorga sotilgan tovar uchun 

tushum olindi 

600 000 

6990 

5010 

Tovarni qabul qilish yuk-xati 

 

2 

Sotilgan tovar qiymati hisobdan 

chiqarildi 

600 000 

2920 

9120 

9120 

2980 

Tovarni qabul qilish yuk-xati, 

kassa chiqim orderi 

3 

Sotilgan tovar bo‘yicha savdo 

ustamasi hisobdan chiqarildi 

280 000 

9020 

9040 

Buxgalteriya 

ma’lumotnomasi-hisob-kitobi 

4 

Xaridor tomonidan tovarni 

qaytarish aks ettirildi 

600 000 

9040 

6990 

Qo‘shimcha hisobvaraq-

faktura 

 

5 

Xaridorga pul so‘mmasini 

qaytarish aks ettirildi 

600 000 

5010 

9020 

Buxgalteriya 

ma’lumotnomasi-hisob-kitobi 

6 

Tovarning sotish qiymati va 

qaytarilgan tovarga savdo 

ustamasi tiklandi 

800 000 

280 000 

9120 

2920 

Buxgalteriya 

ma’lumotnomasi-hisob-kitobi 

7 

Yalpi tushumga tuzatishlar 

kiritildi 

 

600 000 

2980 

9120 

Buxgalteriya 

ma’lumotnomasi-hisob-kitobi 

 

 Talab qilinadi:  

1. Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim; 

2. Korxona buxgalteri tomonidan yuqorida keltirilgan muomalalar to‘g‘ri hisobga 

olinganligini tekshirib, auditorlik hisoboti uchun ma’lumot tayyorlang. 

 

Masala.  Korxona  mol  yetkazib  beruvchidan  270000  so‘mlik  (QQS  45000)  qurilish 

materiallari  sotib  oldi  .shartnomada  45%  oldindan  tulov  nazarda  tutilgan  .kolgan  so‘mma  2  oyga 

kechiktiriladi.  To‘lov  muddati  kechikkani  uchun  kechiktirilgan  so‘mmaning  7%  miqdorida  haq 

to‘lanadi. 

 

Debet 4310-“Tovar  yetkazib  beruvchi  va pudratchilarga TMB hisobidan berilgan bo‘naklar” 

schoti -21500 so‘m; 

Kredit 5110-“Hisob-kitob schoti” schoti -21500 so‘m; 

Debet 1050-“Qurilish mollari” schoti-225000 so‘m; 

Kredit 6010-“Mol yetkazib beruvchilarga to‘lanadigan schotlar” schoti-225000 so‘m; 

Debet 4410-“Soliq bo‘yicha bo‘nak to‘lovlar” schoti -45000 so‘m; 

Kredit 6010-“Mol yetkazib beruvchilarga to‘lanadigan schotlar” -schoti -45000 so‘m; 

Debet 6010-“Mol yetkazib beruvchilarga to‘lanadigan schotlar” -schoti -148500 so‘m; 

Kredit 5110-“Hisob-kitob schoti” schoti -148500 so‘m; 

Debet 9610-“Foizlar ko‘rinishidagi xarajatlar” schoti -10395 so‘m;

 

Kredit 6920-“To‘lanadigan foizlar” schoti -10395 so‘m;

 

Debet 6920-“To‘lanadigan foizlar” schoti -10395 so‘m; 

Kredit 5110-“Hisob-kitob schoti” schoti -10395 so‘m. 

Talab qilinadi:  

1. Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim? 

2. Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim? 

3.  Korxona  buxgalteri  tomonidan  yuqorida  keltirilgan  muomalalar  to‘g‘ri  hisobga  olinganligini 

tekshirib, auditorlik hisoboti uchun ma’lumot tayyorlang. 

 

Masala.  To‘qimachilik  korxonasi  may  oyida  bo‘yoq  sotib  olish  va  sarflash  bo‘yicha  quyidagi 

operatsiyalar amalga oshirgan. 

---

 

 

  - 2-mayda 1 kg uchun 1200 so‘mdan 100 kg bo‘yoq olidi; 

  - 9-mayda 1 kg uchun 1170 so‘mdan 300 kg bo‘yoq olindi; 

  - 12-mayda ishlab chiqarishga 210 kg bo‘yoq sarflandi: 

  - 20-mayda 140 kg bo‘yoq sarflandi; 

  - 25-maydan 1 kg uchun 1230 so‘mdan 500 kg bo‘yoq olindi; 

  -  Korxonada  1-may  holatiga  bo‘yoq  zaxirasi  bo‘lmagan.  Korxona  uzliksiz  hisob  tizimidan 

fodalanadi; 

  Talab qilinadi:  

1. Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim? 

2. Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim? 

3. Bunday holatda auditorlar qanday yo‘l tutishlari lozim? 

 

 

Masala.  Korxona  materiallar  qiymatini  hisob  bahosi  bo‘yicha  aks  ettiradi.  Oktyabr  oyi 

boshidagi holatga ko‘ra quyidagilar hisobda turgan; 

-  Ombordagi material qoldig‘i -600000 so‘m. 

- 1610-“Materiallar qiymatidagi og‘ishlar” schotning kreditidagi saldo 80000 so‘m. 

-  Oktabrda  hisob  bahosi  bo‘yicha  800000  so‘mlik  materiallar  kirim  qilindi.  Mol  yetkazib 

beruvchilar hisob-kitob hujjatlariga ko‘ra materiallarni tannarxi 720000 (QQS 120000 so‘m) tashkil 

qiladi.  Oktabrda  1150000  so‘mlik  hisob  bahosi  bo‘yicha  material  asosiy  ishlab  chiqarishga 

sarflandi. 

Debet 1010-“Xomashyo va materiallar” schoti - 800000 so‘m; 

Kredit 1510-“Materiallarni tayyorlash va sotib olishning hisobvaraqlari” schoti -800000 so‘m; 

Debet 4410-“Soliq bo‘yicha bo‘nak to‘lovlar” schoti - 120000 so‘m; 

Kredit 6010-“Mol yetkazib beruvchilarga to‘lanadigan schotlar” schoti -120000 so‘m. 

Debet 1510-“Materiallarni tayyorlash va sotib olishning hisobvaraqlari” schoti -200000 so‘m; 

Kredit 6010-“Materiallar qiymatidagi og‘ishlar” schoti -200000 so‘m. 

 

Talab qilinadi: 

4.  Korxona buxgalteri tomonidan yuqorida keltirilgan muomalalar to‘g‘ri hisobga olinganligini 

tekshirib, auditorlik hisoboti uchun ma’lumot tayyorlang. 

5.  Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim; 

6.  Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim? 

  

  Masala.  Auditorlik  tekshiruvi  jarayonida  yagona  soliq  to‘lovi  va  QQS  to‘lovchisi  bo‘lgan 

korxona subyekt qurilishidan ortib qolgan qurilish materiallarini 1 050 ming so‘mga sotganligi, shu 

jumladan bunda QQS 175 ming so‘mni tashkil etganligi aniqlandi. Ushbu qurilish materiallarining 

haqiqatdagi  tannarxi  600  ming  so‘mni  tashkil  qilgan.  Xaridor  tegishli  to‘lovni  korxonamizning 

hisobraqamiga to‘liq hajmda o‘tkazib bergan. O‘z navbatida korxona buxgalteri tomonidan 21-sonli 

BHMSga  muvofiq,  mazkur  operatsiyalar  buxgalteriya  hisobida  quyidagicha  aks  ettirilganligi 

aniqlandi: 

T/r 

Xo‘jalik 

operatsiyalarining mazmuni 

 

So‘mma, 

ming so‘mda 

 

Hisobvaraqlar 

Korresponden- 

siyasi 

Yozuvlarni 

tasdiqlovchi hujjatlar 

Debet 

Kredit 

1. 

Materiallarni xarid qiluvchidan pul 

mablag‘larining kelib tushishi aks ettirildi 

1 050 

5010 

6010 

Oldi-sotdi shartnomasi, bank 

ko‘chirmasi, kassa kirim va 

chiqim orderlari 

2. 

Ilgari olingan bo‘nak hisobga olindi 

 

1 050 

6010 

4010 

Shartnoma, bank ko‘chirmasi 

va materiallar harakati 

bo‘yicha oborot qaydnomasi 

3. 

Materiallarni sotish aks ettirildi 

 

1 050 

6410 

9220 

Yukxati, hisobvaraq-faktura, 

limit-zabor kartalari 

4. 

Hisoblab yozilgan QQS aks ettirildi 

175 

9220 

4010 

Kassa chiqim orderi, 

hisobvaraq-faktura 

---

 

 

5. 

Materiallarning sotib olish qiymati 

hisobdan chiqarildi 

 

600 

9320 

1090 

Oldi-sotdi shartnomasi, 

Yukxati, hisobvaraq-faktura 

    Talab qilinadi:  

1. Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim? 

2.  Korxona  buxgalteri  tomonidan  yuqoridagi  muomalalar  buxgalteriya  hujjatlari  va  schotlarida 

to‘g‘ri hisobga olinganligini tekshirib, auditorlik hisoboti uchun ma’lumot tayyorlang. 

  Masala.  Tekshirilayotgan  korxona  1000  kg  moyli  bo‘yoq  sotib  olgan.  Buxgalter  tomonidan 

materiallar  hisobi  haqiqiy  tannarx  bo‘yicha  yuritilgan.  Yetkazib  beruvchining  hisob-kitob 

hujjatlariga muvofiq 1 kg bo‘yoq narxi 3700 so‘mni tashkil etgan, shu jumladan QQS - 617 so‘m. 

Bo‘yoq vositachi tashkilot orqali sotib olinib, uning xizmatiga haq to‘lash bo‘yicha xarajatlar 120 

000 so‘mni, shu jumladan QQS 20 000 so‘mni tashkil etgan. 

Korxona  buxgalteri  tomonidan  yuqorida  keltirgan  operatsiyalar  buxgalteriya  hisobida 

quyidagi tartibda aks ettirilgan: 

Xo‘jalik 

operatsiyalarining 

mazmuni 

So‘mma, 

ming so‘m 

 

Hisobvaraqlar 

korrespondensiyasi 

Yozuvlarni 

tasdiqlovchi hujjatlar 

Debet 

Kredit 

Moyli bo‘yoq kirim qilindi 

(3700 x 1 000) 

 

3 700 

1010 

6010 

Shartnoma, 

hisob-kitob hisobvarag‘idan 

bank ko‘chirmasi 

Vositachi tashkilotning 

xizmatiga haq to‘lash bo‘yicha 

xarajatlar hisobga olindi 

120 

1010 

6010, 

6990 

Shartnoma 

 

O‘tkazib beruvchiga bo‘yoq 

qiymati va vositachi 

tashkilotning xizmat haqi 

to‘landi 

3 820 

6010, 

6990 

5110 

Yukxat, 

hisobvaraq-faktura 

 

Talab qilinadi:  

4.  Korxona buxgalteri tomonidan yuqoridagi muomalalar buxgalteriya hujjatlari va schotlarida 

to‘g‘ri hisobga olinganligini tekshirib, auditorlik hisoboti uchun ma’lumot tayyorlang. 

5.  Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim? 

6.  Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim? 

 

 

PUL MABLAG‘LARI AUDITI 

MAVZU BO‘YICHA MASALALAR 

  Masala. Yangi tashkil etilgan korxonaning hisob raqamidan uning kassasiga 5400 ming so‘m 

olingan.  Shundan  4  600  ming  so‘m  oyning  2-yarmi  uchun  ish  haqi  to‘lashga;  600  ming  so‘m  

xizmat  safari  xarajatlariga;  200  ming  so‘m  xo‘jalik  ehtiyojlariga  sarflangan.  Korxona  buxgalteri 

tomonidan esa yuqoridagi muomalalar quyidagi buxgalteriya yozuvlari va hujjatlari asosida hisobga 

olingan:  

 

T/r 

 

Xo‘jalik 

operatsiyalarining 

mazmuni 

So‘mma 

(ming 

so‘mda) 

Hisobvaraqlar 

Korresponden 

siyasi 

Yozuvlarni 

tasdiqlovchi 

hujjatlar 

Debet 

Kredit 

1 

Korxona kassasiga uning hisob 

raqamidan pul mablag‘lari kelib 

tushganligi aks ettirildi 

5 300 

5110 

5210 

Kassir hisoboti, chiqim kassa 

orderi, xizmat safari haqidagi 

buyruq, bo‘nak hisobi 

2 

Korxona xodimlariga ish haqi 

bo‘yicha qarzlar to‘lovi aks ettirildi 

4 500 

6510 

5110 

Kassir hisoboti, chiqim kassa 

orderi, 

3 

Xizmat safari xarajatlari uchun 

so‘mmalarni hisobdorga berish aks 

ettirildi 

 

500 

4120 

5210 

Kassir hisoboti, chiqim kassa 

orderi, xizmat safari haqidagi 

buyruq, bo‘nak hisobi 

4 

Xo‘jalik xarajatlari uchun 

so‘mmalarni berish aks ettirildi 

100 

4220 

5210 

Ish haqini berish uchun qaydnoma 

Talab qilinadi:  

---

 

 

1. Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim?Я 

2. Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim? 

 

Masala.  Ishlab chiqarish korxonasini auditorlik tekshiruvidan o‘tkazish vaqtida quyidagilar 

aniqlandi: 

5)  Korxona xodimlariga meditsina xizmati ko‘rsatish uchun pul to‘langan: 

Debet    2510 “Umumishlab chiqarish xarajatlari” schoti – 3000000; 

Kredit 5110 “Hisob-kitob schoti” schoti- 3000000; 

6)  Korxona xodimlari farzandlarining dam olishlari uchun lagerga putyovka olingan: 

Debet    9430 “Boshqa operatsion xarajatlar” schoti – 1500000; 

Kredit 5110 “Hisob-kitob schoti” schoti- 1500000; 

 

7)  Oborot mablag‘larini to‘ldirish uchun olingan qisqa muddatli kredit foizi to‘langan: 

Debet    6810 “Qisqa muddatli kreditlar” schoti – 74000; 

Kredit 5110 “Hisob-kitob schoti” schoti – 74000; 

 

8)  8- mart «Xotin-qizlar bayrami» munosabati bilan sovg‘a olingan: 

Debet    9420 “Ma’muriy-boshqaruv xarajatlari” schoti – 270000; 

Kredit 5010 “Kassa” schoti – 270000. 

Talab qilinadi:  

4.  Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim? 

5.  Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim? 

6.  Xarajatlarni hisobga olishdagi xatoliklarni aniqlang. 

 

Masala.  10  -  fevralda  savdo  tashkiloti  bosh  kassasi  inventarizatsiya    qilindi.  Bosh  kassir 

auditorlar komissiyasiga naqd 125000 so‘m borligini e’lon qildi. Kassa hisoboti ma’lumoti bo‘yicha 

shu kun boshiga naqd pul qoldig‘i 25600 so‘m  bo‘lgan. 10 - fevral kuni № 151 - kassa  kirim orderi 

bo‘yicha 1-kassaga  30000 so‘m pul tushgan va shu so‘mma kirim qilingan. Shuningdek 2-kassaga 

tushgan 27000 so‘m № 152 - kassa  kirim orderi bo‘yicha kirim qilingan. 10 -  fevraldagi  № 137- 

kassa chiqim  orderi bo‘yicha bankka 44800 so‘m topshirilgan. 

Bosh  kassir  quyidagi  shaxslarga  maoshgacha  pul  berganligini  tushuntirish  xatida  ko‘rsatib 

o‘tgan: 

Sotuvchi S.G.Hamidovaga 55000 so‘m. 

Ishchi A.SH.Ahmedovaga   40000 so‘m. 

Kassir L.A. Abdullayeva 35000 so‘m. 

Kassir  fikri  bo‘yicha  bu  so‘mmalar  ish  haqi  beriladigan  kun  yuqoridagi  shaxslardan  ushlab 

qolinadi. 

Talab qilinadi:  

1. Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim? 

2. Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim? 

3. Inventarizatsiya bilan bog‘liq tadbirlarni amalga oshiring. Holatga baho bering. 

 

Masala.  Bank  tomonidan  korxona  kassasiga  naqd  pul  qoldig‘i  me’yori  20000  so‘m  qilib 

belgilangan. Tekshirilayotgan davr mobaynida 5010-«Kassa» schoti bo‘yicha registrda hamda kassa 

hisobotida naqd pul qoldig‘i ko‘rsatilgan.  

1-fevralda   35000 so‘m; 

18-fevralda  760000 so‘m; 

1-martda   220000 so‘m; 

1-aprelda   286500 so‘m; 

15-aprelda   148700 so‘m; 

2-mayda   137000 so‘m; 

15-mayda  128000 so‘m; 

---

 

 

5- iyunda   472700 so‘m; 

1-iyulda   127000 so‘m; 

10-iyulda  168000 so‘m; 

1-avgustda  113000 so‘m; 

10-sentabrda 157000 so‘m; 

10-Oktabrda  158000 so‘m; 

12-dekabrda  158000 so‘m. 

Savdo korxonalari uchun ish haqi berish sanasi har oy uchinchi yoki  o‘n yettinchi kuni qilib 

belgilangan. 

Talab qilinadi: Kassada inventarizatsiya qoidalari buzilgan yoki yo‘qligini aniqlang? 

 

Masala. Aprel oyida korxonada 400 dollar valuta sotildi. Valuta sotilgan sanada valuta kursi 

1dollar = 2054,5 so‘mni tashkil qilgan. Bu muomala korxona buxgalteriya hisobida quyidagicha aks 

ettirilgan: 

5.  Realizatsiya qilingan valuta so‘mmasi joriy schotidan hisobdan chiqarildi: 

Debet 5710-“O‘tkazilgan yo‘ldagi pullar (turlari bo‘yicha)” schoti -821800 so‘m; 

Kredit 5220-“Chet eldagi valuta schoti” schoti -821800 so‘m; 

6.  Realizatsiya qilingan valuta so‘mmasi bo‘yicha hisob-kitob schotiga pul kirim qilindi: 

Debet 5110-“Hisob-kitob schoti” schoti -821800 so‘m. 

Kredit 5710-“O‘tkazilgan yo‘ldagi pullar (turlari bo‘yicha)” schoti -821800 so‘m, 

7.  Valuta sotilgani uchun bankning komission xizmat haqi hisobdan chiqarildi: 

Debet 9430-“Boshqa operatsion xarajatlar” schoti -2650 so‘m. 

Kredit 5110-“Hisob-kitob schoti” schoti -2650 so‘m, 

8.  Valutani sotish bo‘yicha foyda so‘mmasi aks ettirildi: 

Debet 5710-“O‘tkazilgan yo‘ldagi pullar (turlari bo‘yicha)” schoti -1600 so‘m. 

Kredit 9220-“Boshqa aktivlarning sotilishi va boshqacha chiqib ketishi” schoti -1600 so‘m. 

Debet 9220-“Boshqa aktivlarning sotilishi va boshqacha chiqib ketishi” schoti -1600 so‘m, 

Kredit  9320-“Boshqa  aktivlarning  sotilishi  va  boshqacha  chiqib  ketishidan  olingan  foyda” 

schoti -1600 so‘m, 

Talab  qilinadi:  Korxona  buxgalteri  tomonidan  yuqoridagi  muomalalar  to‘g‘ri  hisobga 

olinganligini tekshirib, auditorlik dalolatnomasini tuzing. 

Masala. Kontrakt bo‘yicha Polshaga 6120 dollarga uskunalar sotildi. Valutaga sotilgan asosiy 

vositalar  korxona  buxgalteri  tomonidan  buxgalteriya  hisobida  quyidagicha  buxgalteriya  yozuvlari 

orqali hisobga olingan: 

Debet  9210-“Asosiy  vositalarning  sotilishi  va  boshqacha  chiqib  ketishidan  olingan  foyda” 

schoti -400000 so‘m; 

Kredit 0130-“Mashina va uskunalar” schoti -400000 so‘m. 

Debet 0230-“Mashina va uskunalarning eskirishi” schoti -392000 so‘m; 

Kredit  9210-“Asosiy  vositalarning  sotilishi  va  boshqacha  chiqib  ketishidan  olingan  foyda” 

schoti -392000 so‘m; 

Debet 4010-“Xaridor va buyurtmachilardan olinadigan schotlar” schoti -979200 so‘m; 

Kredit  9210-“Asosiy  vositalarning  sotilishi  va  boshqacha  chiqib  ketishidan  olingan  foyda” 

schoti -979200 so‘m; 

Debet 4710-“Xodimlarning kreditga berilgan tovarlar bo‘yicha qarzlari” schoti -195840 so‘m; 

Kredit 6410-“Budjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzlar (turlari bo‘yicha)” schoti -195840 so‘m. 

Xaridor to‘lovni ikki marta amalga oshiradi. 

3) 15.08. sanada 35000 doll.  868000 so‘m. Shu sanada 1 doll.= 24,8 so‘m. 

4) 06.09. sanada 5000 doll.  126000 so‘m. Shu sanada 1 doll. = 25,2 so‘m. 

Uskuna  jo‘natish  qabul-topshirish  akti  bo‘yicha  10.09.da  amalga  oshirildi.  Shu  sanada  doll. 

kursi 25,4 so‘mni tashkil etgan.   

Talab qilinadi:  

1. Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim; 

---

 

 

2. Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim? 

3. Bunday holatda auditorlar qanday yo‘l tutishlari lozim? 

Masala.  Auditor  bosh  daftar  va  kassa  daftarini  schotlari  oborotlarini  tekshirib  bir  necha 

xo‘jalik muomalalariga oydinlik kiritdi. Bosh daftar hamda kassa daftarida quyidagicha provodkalar 

keltirilgan. 

Debet 5010-“Milliy valutadagi pul mablag‘lari” schoti; 

Kredit 2310-“Yordamchi ishlab chiqarish” schoti. 

Debet 5010-“Milliy valutadagi pul mablag‘lari” schoti; 

Kredit 9030-“Bajarilgan ish va ko‘rsatilgan xizmatlardan olingan daromadlar” schoti. 

Boshlang‘ich hujjatlar va unga ilova hujjatlarida kassaga naqd pul tushganligi ma’lum bo‘ldi. 

Naqd pul quyidagilar uchun tushgan: 

A) Korxona avtotransportlaridan foydalanganlik uchun 8500 so‘m; 

B) Omborda ba’zi tovarlarni saqlaganligi uchun 12000 so‘m; 

С) Ortish tushirish xizmatlari uchun 10800 so‘m. 

Talab qilinadi:  

1. Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim? 

2. Korxona buxgalteri tomonidan yuqoridagi muomalalar to‘g‘ri hisobga olinganligini tekshirib, 

auditorlik dalolatnomasini tuzing. 

 

Masala.  Tekshirilayotgan  korxona  chakana  savdo  bilan  shug‘ullanadi.  Korxona 

do‘konlarining biri Paynet xizmatlarini ko‘rsatgan. Unga maxsus hisobvaraq ochilib, avval-boshdan 

1  500  000  so‘m  o‘tkazilgan.  Quyida  ko‘rsatilgan  Paynet  xizmatlari  bo‘yicha  oylik  yakuniy 

hisobotlar ilova qilingan.  

Tranzaksiya bo‘yicha agentning yakuniy hisoboti 

 Provayder 

 

Servis 

 

So‘mma 

 

Hisob- 

varaqqa  

so‘mma 

Agentning  

vositachilik  

haqi 

Tranzaksiya- 

lar soni