Dastur avtomatlashtirish jarayoni 33

3
.2.4-rasm. BCH-RAKNda bilim modulining kiritilishi va chiqishi
3) Maqsadli daraxtlar moduli
Maqsadli daraxt (MD) moduli - bu tizimni daraxtlar ierarxik tarkibida ko’rish maqsadlarini aks ettiruvchi yana bir muhim tarkibiy qismidir. Poliklinikaning turli xil jarayonlarida shifokorlar va boshqa kasalxonalar xodimlari kasalxonada turli xil ma’lumotlarni so’rashlari mumkin, biz ularni tashrif buyurish motivatsiyasi deb ataymiz. Tashrif maqsadini tavsiflash uchun ushbu modelga MD kiritilgan. 3.2- jadvalda PATning odatdagi MD-ni beradi. 1-darajali ustun PATda paydo bo’lishi mumkin bo’lgan bir nechta umumiy maqsadlarni taklif qiladi.
Shunga asoslanib, bosqich-2 va bosqich-3 da tizimga aniqroq kirish maqsadlari joriy qilingan. Ushbu maqsadlarning aloqalari daraxtlar ierarxiyasida uchta darajali grafitlangan bo’lishi mumkin.
3.2.2-Jadval. Poliklinikaga mo’ljallangan maqsad axborot tizimi

	Bosqich 1	Bosqich 2	Bosqich 3
Kasalxona axborot tizimi (KAT) Maqsadli daraxt(MD)	Qaror qabul qilish	T Tahlilni rejalashtirish	R Rivojlanish, hukm strategiyasi
	Boshqaruv (Menejment)	Oqim	Inson resursi Xizmat, teskari aloqa Tashkilot Video, rasmlar, hisobot
		Sifat
		statistika
		Monitor
	Tibbiy yordam	Narxni maslahat berish Inspektorning ishlash tartibi Qayta ishlash tizimi Menejment	Ambulatoriya, Statsionar Jismoniy tekshiruv Kirish / chiqish, o’tkazish klinik, parvarishlash, sog’liqni saqlash X-nurlari Tibbiy sug’urta, ish
	Ilmiy tadqiqotlar	Tibbiy tadqiqotlar bo’yicha amaliy tadqiqotlar	Ma’lumotlarni tahlil qilish, ma’lumotlarni qazib olish Amaliyot, o’qitish

Biroq, turli shifoxonalarning operatsiyalari bir-biridan farq qiladi va shu sababli tizimni rivojlantirishda qo’shimcha ish kerak.

Bilimga cheklangan ro’llarga asoslangan kirishni boshqarish modelining tavsifiga (BCH-RAKN) asoslab, beramiz. Bilimga cheklangan ro’llarga asoslangan kirishni boshqarish uchun quyidagi rasmiy ta’riflar mavjud.
tarifi (BCH-RAKN da ramzlar va modul aloqalari):

• 
  U, R, RH, P, S, PM, I, va K o’z navbatida foydalanuvchilarni, ro’llarni, ro’llar ierarxiyasini, maqsadlarini, mashg’ulotlarini, ruxsatnomalarini, ma’lumotlarini va bilimlarini aks ettiradi;
  
• 
  U-R, U-S, S-R, R-P va P-P mos ravishda foydalanuvchi-ro’l, foydalanuvchi-sessiya, sessiya-ro’l, ro’l-maqsad va maqsad-ruxsat munosabatlarini aks ettiradi;
  
• 
  , , , , bu yerda × ko’pdan ko’pgacha munosabatlarni bildiradi va ,
  
• 
  , , bu yerda ro’l ierarxiyasi RAKN modeli asosida aniqlanadi va MD- bu maqsadlarning yuqoridan pastga bog’liqligini ko’rsatadigan daraxt tuzilishi;
  
• 
  domen ontologiyasi, Vaqt o’tishi bilan K o’zini yangilaydi;
  
• 
  . R uchun PM soni K va P bilan cheklangan, , , , PT_u joriy foydalanuvchilarning maqsadlarini anglatadi;
  

I_u (R, K, P va PM) - bu modelning kutilgan chiqishi. Tizimdan tashqarida modelning kiritilishi maqsadlar to’plamidir (PT_u). Xulosa qilib aytganda,
Yuqoridagi ta’rif modeldagi modullar o’rtasidagi munosabatni beradi. Ro’llar, seanslar va ruxsatnomalar moduli hali ham an’anaviy RAKN modelidagi qoidalarga amal qiladi. I ta’rifiga asoslanib, quyidagi ta’rif tavsiya etilgan MD moduli tuzilishi bo’yicha aniqroq tavsif beradi.
tarifi (MD):

• 
  P, PT, UI va OU (maqsad, maqsad daraxti, foydalanuvchi niyati va tashqi foydalanuvchi);
  
• 
  ,
  
• 
  F_p - bu UI va MD ni aniqlash asosida ular qanday maqsadni xohlashlarini olish funktsiyasi. fu - foydalanuvchi niyatlari to’g’risida xulosa chiqarishga yordam beradigan funktsiya;
  
• 
  Pu - foydalanuvchi u uchun MDni umumiy hisoblash natijasi.
  

tarif (Ontologiya bilimlari): AT, DE, RE va P (mos ravishda atributlar, tavsif, munosabatlar va maqsad):

• 
  - bu P-ning oxirgi qismi, bu ushbu maqoladagi bilim va maqsadlarni bog’lashning asosiy qismidir. Boshqa qismlar domen ontologiyasining an’anaviy aloqalari;
  
• 
  - bu ro’llar tomonidan cheklangan bilimlar to’plami, K_PM - ruxsat bilan cheklangan bilimlar to’plami va K_p - bularning barchasi p maqsadga muvofiq bilimlardir.
  

UI shifoxona xodimlari kabi maqsadlar to’plamini ko’rsatadi. OU shaxsiy hayotini iloji boricha himoya qilishni istagan odamlarni (masalan, bemorlarni) anglatadi. Bu erda biz f_p funktsiyani quyidagicha aniqlaymiz:
_{ } (1)
_{ 
 } (2)
(1) tenglamada f_p natijasi (2) tenglamadagi kabi diff (p, iu) funktsiya bilan elementlar aniqlanadigan to’plam sifatida aniqlanadi. Diff funktsiyasi foydalanuvchi maqsadi va foydalanuvchi niyati o’rtasidagi o’xshashlikni hisoblashga qaratilgan. Sim (x, y) funktsiyasi x va y o’rtasidagi o’xshashlikni hisoblab chiqadi. Funktsiya farqini hisoblashning barcha natijalari foydalanuvchilarga tegishli bo’lgan maqsadlar to’plami sifatida ko’rib chiqilishi kerak. UIni hisoblash mumkin
_{ } (3)
Shunday qilib, II-ta’rifga ko’ra, aniq foydalanuvchilarning maqsadlar to’plamini hisoblash mumkin. Yuqorida aytib o’tilganidek, tibbiy sohadagi bilimlarning ontologiyasi, masalan, SNOMED CT, tizimga III-ta’rifida maxfiylikni yaxshiroq himoya qilish uchun bemor ma’lumotidagi eng bilimdon munosabatlarni topishga yordam beradi.
Maqsadni aniqlash algoritmi (MAA)
MMA- bu tizimlardan foydalanishdan oldin niyatlar asosida shifoxonaning axborot tizimlariga tashrif buyurishning haqiqiy maqsadlarini aniqlash algoritmi. Algoritm I bosqichma-bosqich tavsif beradi.