Дарслик тошкент – iqtisodiyot – 2019

Халқаро кредит-молия муносабатлари
ссуда капиталининг жаҳон 
кредит ва молия бозорларидаги ҳаракати билан боғлиқ бўлган муносабатлар 
тизимини қамраб олади. Халқаро кредит бозорида давлатлар ўртасида 
қайтариш, вақтли, фоиз тўлаш шартлари бўйича пул капиталининг ҳаракати 

---

135 
рўй беради. Жаҳон кредит бозори - ссуда капиталининг бир қисмидир. Ссуда 
капитали бозори ўз ичига биринчидан, жаҳон пул бозорини олса (1 кундан 1 
йилгача 
қисқа 
муддатли 
депозит-ссуда 
операциялари, 
шунингдек 
Евровалюталар бозорини ўз ичига олади), иккинчидан, жаҳон капитали 
бозорини (ўрта ва узоқ
 
муддатли хорижий кредитлар ва Еврокредитлар 
бозорини-1 йилдан 15 йилгача) ўз ичига олади. 
Жаҳон молия бозори
- бу ссуда капиталлари бозорининг бир қисми 
бўлиб, унда асосан қимматбаҳо коғозларнинг эмиссияси ва савдо-сотиғи амалга 
оширилади. Жаҳон ссуда капитали бозори миллий ссуда капитали 
бозорларининг халқаро операциялари асосида пайдо бўлади, уларнинг 
байналминаллашуви давомида ривожланади. Жаҳон ссуда капиталлари бозори 
охирги ўн йилликда тез ривожланди. Бунга сабаб ссуда капитали ҳаракатининг 
узоқ муддатли анъаналари, бу ҳаракатни миллий даражада тартибга солувчи 
давлатларнинг ҳуқуқий нормаларининг либераллашуви, қимматли қоғозлар 
ҳаракатининг кенгайиши, интеграцион жараѐнлардир. Жаҳон ссуда капитали 
бозори жаҳон хўжалигида ссуда капитали ҳаракатини таъминловчи турли 
компания, банк валюта-кредит муносабатлари бирлигини қамраб олади. Жаҳон 
хўжалиги ва халқаро иқтисодий алоқаларнинг ривожланишининг XX аср 
охиригидаги 
муҳим 
тенденцияси 
шундаки, 
халқаро 
кредит-молия 
муносабатлари ўсиш суръатлари бўйича саноат ишлаб чиқариш ва халқаро 
савдодан анча олдиндадир. 
Евробозорлар
- давлат, ҳукумат бозори деган мақомга эга эмас. 
Уларнинг пайдо бўлишига корхоналар, инвесторлар, шунингдек баъзи бир 
давлатларнинг эҳтиѐжи сабаб бўлади. Евробозорлардаги операциялар айрим 
давлатларни давлат томонидан валютани тартибга солинувига ва солиқ 
қонунчилигига бўйсунмайди. 
Евробозорларнинг ривожланиши жаҳон миқѐсида молиявий ресурсларга 
талаб ва таклифнинг эркин нисбатини яратишга имкон берди. Евробозорлар 
корхоналарга молиялаштиришга бўлган эҳтиѐжларини ички капитал бозорига
мурожаат килмасдан қондириш имкониятини беради. Улар молиявий
ресурсларни рационал жойлаштириш имкониятини беради. 
Таянч иборалар:
валюта курси, валюта паритети, олтин стандарт 
тизими, олтин-девиз стандарти тизими, олтин-валюта стандарти тизими, 
Ямайка тизими, СДР, ссуда бозори, евробозорлар, евродоллар.